Podstępne choroby oczu. Trudno je zauważyć, a powoli odbierają wzrok

Niektóre choroby oczu rozwijają się latami, nie dając wyraźnych objawów aż do momentu, gdy uszkodzenia są już nieodwracalne. Stopniowa utrata wzroku może wynikać z nieleczonej jaskry, zwyrodnienia plamki żółtej czy retinopatii cukrzycowej. Wczesne wykrycie jest kluczowe, regularne badania oczu mogą bowiem uchronić przed ślepotą.

Choroby, które stopniowo odbierają wzrok

Upośledzenie wzroku to stan, w którym zdolność do widzenia jest ograniczona. Zaburzenia mogą objawiać się pogorszeniem ostrości, ograniczeniem pola widzenia, problemami z koordynacją oczu, trudnościami w postrzeganiu głębi, nadwrażliwością na światło oraz zmianami w rozróżnianiu kontrastu i kolorów.

Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) aż 2,2 miliarda ludzi na świecie zmaga się z różnymi formami upośledzenia wzroku. Wzrok zmienia się naturalnie wraz z wiekiem. Im jesteś starsza, tym bardziej prawdopodobne jest to, że rozwiniesz co najmniej jedną formę zaburzenia.

Wady refrakcji

Wady refrakcji to powszechne schorzenie oczu, które występuje, gdy kształt oka uniemożliwia skupienie światła bezpośrednio na tylnej części oka, co powoduje niewyraźne widzenie

- powiedziała dr Sezen Karakus, okulista Wilmer Eye Institute.

Jeśli promienie świetlne nie skupiają się we właściwym miejscu, obraz staje się niewyraźny, zniekształcony lub trudny do wyostrzenia, co wpływa na widzenie zarówno z bliska, jak i z daleka.

Do najczęstszych wad refrakcji należą:

• krótkowzroczność - trudności w widzeniu odległych obiektów,
• dalekowzroczność - problemy z wyraźnym widzeniem z bliska,
• astygmatyzm - zniekształcone widzenie na różnych odległościach,
• starczowzroczność - naturalne osłabienie zdolności do akomodacji.

Przyczyną wad refrakcji mogą być różne czynniki, takie jak zmniejszona elastyczność soczewki, nieprawidłowa długość gałki ocznej czy nieregularny kształt rogówki.

Zaćma

Zaćma rozwija się, gdy naturalna soczewka oka ulega zmętnieniu, co ogranicza ilość światła docierającego do siatkówki. Proces ten postępuje stopniowo na skutek zmian zwyrodnieniowych i gromadzenia się białek w soczewce.

Może pojawić się w jednym lub obu oczach, typowe objawy to zamglone widzenie, wyblakłe kolory, trudności z widzeniem nocnym oraz efekt „aureoli” wokół źródeł światła.

Zaćma może być genetyczna, ale zdecydowanie najczęstszą przyczyną zaćmy jest starzenie się, więc jest ona jedną z naturalnych konsekwencji długiego życia. Zaćma występuje rodzinnie, ale pacjenci ci stanowią bardzo, bardzo mały procent ogólnej liczby osób, u których występuje ta choroba. U pacjentów dotkniętych genetycznie zaćma rozwija się zwykle szybciej i jest bardziej zauważalna w młodszym wieku

- wyjaśnił Scott Robbie, okulista ze szpitali Guy's i St. Thomas w United Kingdom.

Jaskra

Jaskra jest chorobą, w której uszkodzenie nerwu wzrokowego zakłóca przekazywanie bodźców wzrokowych do mózgu. W większości przypadków wynika ze zwiększonego ciśnienia śródgałkowego spowodowanego nadmiarem cieczy wodnistej w oku. Istnieje kilka typów jaskry:

• jaskra z otwartym kątem przesączania,
• jaskra z zamkniętym kątem przesączania,
• jaskra normalnego ciśnienia,
• jaskra wywołana sterydami,
• zespół pseudoeksfoliacji (PEX).

Choroba prowadzi do stopniowej utraty widzenia obwodowego, początkowo nie dając wyraźnych objawów. W przypadku jaskry z zamkniętym kątem przesączania może jednak dojść do nagłego pogorszenia wzroku, któremu towarzyszą silny ból oka, nudności, bóle głowy oraz zamglone widzenie.

Jaskrze nie można zapobiec, ale wczesna interwencja medyczna może spowolnić jej postęp. Pomoc medyczna we właściwym czasie może pomóc w zapobieganiu upośledzeniu czynnościowemu i ślepocie

- powiedział dr Shibal Bhartiya, starszy okulista w Fortis Memorial Research Institute.

Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (AMD)

Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem to choroba degeneracyjna, która stopniowo uszkadza plamkę żółtą oka, część siatkówki odpowiedzialną za precyzyjne widzenie.

Choroba ta dzieli się na dwa główne typy, które różnią się mechanizmami uszkodzenia plamki żółtej:

• postać sucha AMD - charakteryzuje się tworzeniem żółtych złogów między siatkówką a naczyniami krwionośnymi, które ją zaopatrują, co prowadzi do uszkodzeń siatkówki i fotoreceptorów, a w konsekwencji do zaburzeń w widzeniu centralnym,
• postać mokra AMD - występuje, gdy w wyniku wzrostu naczyń krwionośnych pod plamką żółtą dochodzi do wycieku płynów, powodujących stan zapalny i bliznowacenie.

W miarę postępu choroby pojawiają się problemy ze szczegółowym widzeniem, trudności z widzeniem w słabym oświetleniu, niewyraźny obraz i zniekształcone postrzeganie prostych linii.

Retinopatia cukrzycowa

Retinopatia cukrzycowa jest powikłaniem cukrzycy, które rozwija się na skutek długotrwałego podwyższonego poziomu cukru we krwi (hiperglikemia). W wyniku tego procesu dochodzi do uszkodzenia naczyń siatkówki, co wywołuje stan zapalny i sprzyja tworzeniu się nowych, nieszczelnych naczyń krwionośnych w siatkówce lub ciele szklistym.

Wyciek krwi do ciała szklistego pogarsza jakość widzenia lub prowadzi do jego utraty. Nowe naczynia mogą również spowodować odwarstwienie siatkówki, co jest stanem zagrożenia dla wzroku.

Im wcześniej zostaniesz przebadany, tym lepiej będziemy mogli podjąć działania interwencyjne na wczesnym etapie choroby - zanim stracisz wzrok, zanim dojdzie do odwarstwienia siatkówki lub dużego krwawienia z tyłu oka

- wyjaśniła dr n. med. Julie M. Rosenthal z Wydziału Okulistyki i Nauk o Wzroku Uniwersytetu Michigan.

Kiedy pójść do okulisty?

Do okulisty warto udać się, gdy zauważysz jakiekolwiek problemy ze wzrokiem, takie jak:

• nagłe pogorszenie wzroku - widzenie staje się zamglone, rozmyte lub masz trudności z dostrzeganiem szczegółów,
• ból oczu - ból, który nie ustępuje, może wskazywać na poważniejszy problem,
• widzenie plam lub mętów - jeśli zauważysz plamy, kropki lub migoczące światła umów wizytę u okulisty,
• problemy z widzeniem w nocy - np. trudności z widzeniem w słabym świetle lub nadwrażliwość na światło,
• zniekształcone obrazy - np. widzenie prostych linii jako falistych,
• zmiany w widzeniu kolorów - stają się wyblakłe lub bardziej wyraziste,
• bóle głowy - regularne bóle głowy mogą być wynikiem problemów ze wzrokiem,
• choroby współistniejące - w przypadku cukrzycy, nadciśnienia czy innych chorób, które mogą wpływać na wzrok, zalecane są regularne wizyty u okulisty,
• kiedy skończysz 40. rok życia - po tym wieku warto odbywać regularne badania wzroku, aby wykryć ewentualne zmiany związane z wiekiem, jak zaćma czy jaskra.

Zobacz galerię 5 zdjęć

Paula Komendarczuk