Pachymetria: badanie grubości rogówki

Pachymetria jest to rodzaj badania okulistycznego, które ma na celu pomiar grubości rogówki w jej centrum. Jest to bardzo ważne badanie diagnostyczne, które powinno być wykonane u każdego pacjenta diagnozowanego w kierunku jaskry.

Spis treści

1. Kiedy konieczne jest wykonania pachymetrii
2. Jaskra - co powinieneś o niej wiedzieć?
3. Sposoby pomiaru grubości rogówki
4. Jaskra [wideo]

Dlaczego pachymetria czyli badanie grubości rogówki jest ważne w diagnostyce jaskry? Badania wykazały, że grubość rogówki ma istotny wpływ na wynik pomiaru ciśnienia wewnątrzgałkowego. Średnia centralna grubość rogówki u zdrowej osoby wynosi 540 +/- 30 mikrometrów i do tej grubości kalibrowana jest większość aparatów mierzących ciśnienie wewnątrzgałkowe. Jeśli rogówka pacjenta jest znacząco cieńsza lub grubsza, to w wartości ciśnienia uzyskanej badaniem należy jeszcze uwzględnić odpowiednią poprawkę.

Mniejszą grubość rogówki stwierdza się często u osób rasy czarnej, u pacjentów z krótkowzrocznością, zespołem suchego oka, degeneracjami rogówki lub z zespołem Downa. Jest ona również mniejsza u osób z krótkowzrocznością, które przebyły laserowy zabieg korekcji tej wady.

Z kolei większa grubość rogówki zwykle występuje u osób rasy żółtej, ale również może wystąpić u pacjentów z nadwzrocznością, z cukrzycą oraz w przypadku degeneracji rogówki lub jej blizn. Większa grubość rogówki może również wystąpić, jeśli pomiar pachymetrii wykonuje się rano (wynika z przejściowego niewielkiego obrzęku rogówki i zwiększenia przez to jej grubości) oraz u osób noszących soczewki kontaktowe. W badaniu grubości rogówki powinno się zatem uwzględnić te czynniki.

Kiedy konieczne jest wykonania pachymetrii

Ocena centralnej grubości rogówki jest bardzo ważna w ocenie ciśnienia u pacjentów z nadciśnieniem ocznym i z jaskrą pierwotną normalnego ciśnienia. U pacjentów z grubą rogówką pomiar ciśnienia może być zawyżony, i jeśli nie uwzględni się centralnej grubości rogówki, pacjent może niepotrzebnie otrzymać leczenie obniżające ciśnienie. W przypadku gdy rogówka jest cienka, ciśnienie może zostać z kolei niedoszacowane, w rezultacie czego pacjent chory na jaskrę może otrzymać zbyt słabe leczenie. Odpowiednią poprawkę odczytuje się z tabeli.

Pomiar grubości rogówki jest niezwykle ważny w przypadkach rozpoznanego:

• nadciśnienia ocznego – pomiar grubości rogówki umożliwia weryfikację diagnozy i ustalenie odpowiedniego leczenia oraz prognozy
• jaskry z prawidłowym ciśnieniem – weryfikacja diagnozy i ustalenie wartości ciśnienia docelowego
• jaskry z wysokim ciśnieniem – szczególnie w przypadkach słabo reagujących na leczenie, ze względu na możliwość słabszej przenikalności rogówki dla leków
• we wczesnej diagnostyce jaskry – pomiar grubości rogówki pomaga w określeniu ryzyka wystąpienia jaskry i jej progresji. Cienka rogówka jest czynnikiem niekorzystnym prognostycznie i rokowniczo, jest skorelowana z większym ryzykiem wystąpienia jaskry u pacjenta

Jaskra - co powinieneś o niej wiedzieć?

Sposoby pomiaru grubości rogówki

Obecnie stosowane są dwie metody pomiaru grubości rogówki.Pierwszą z nich jest pachymetria dotykowa, wykonywana przy użyciu dotykowych pachymetrów ultradźwiękowych. Badanie wymaga kontaktu końcówki aparatu z rogówką pacjenta. Badanie nie jest bolesne, ponieważ powierzchnia rogówki jest wcześniej znieczulona za pomocą kropli. Następnie zbliżana jest do oka końcówka przypominająca nieco końcówkę długopisu. Aparat wykonuje kilka pomiarów centralnej grubości rogówki, które są następnie uśredniane. Uzyskany wynik pomiaru pozwala na odczytanie z tabeli, a następnie na niesienie odpowiedniej poprawki na wartość ciśnienia wewnątrzgałkowego. Zaletą tej metody jest prostota jej wykonania, dostępność i stosunkowo niewysoka cena. Niewątpliwe wady to kontakt końcówki aparatu z rogówką, konieczność znieczulenia kroplowego rogówki oraz błąd pomiaru wynikający z ucisku końcówki aparatu na rogówkę pacjenta.

Drugą stosowaną metodą jest pachymetria bezdotykowa. Badanie wykonywane jest przy użyciu laserowej tomografii rogówki. Badanie umożliwia pomiar grubości rogówki w jej centralnym punkcie oraz sporządzenie mapy grubości całej rogówki, ponadto daje możliwość oceny rogówki pod kątem nieprawidłowości w jej budowie, jak również oceny struktur przedniego odcinka oka, takich jak głębokość komory przedniej i szerokość kąta przesączania. Niewątpliwe zalety tej metody to bezkontaktowość ograniczająca możliwość infekcji i nieprzyjemnych doznań, wysoka precyzyjność metody, brak wpływu badającego na dokładności wykonania badania oraz możliwość jednoczesnej tomograficznej oceny całego przedniego odcinka oka. Wadą metody jest dostępność do niej jedynie w wysoko wyspecjalizowanych przychodniach jaskrowych.

Należy mieć na uwadze, że pomiarów grubości rogówki wykonywanych obiema metodami nie można stosować zamiennie. Wyniki otrzymane przy użyciu obu typów aparatów są skorelowane, ale występują między nimi różnice. Korekcja wysokości ciśnienia wewnątrzgałkowego musi być dokonywana według poprawek obliczonych dla danej metody pomiarowej.

Jaskra [wideo]

Jaskra rozwija się powoli, często bezobjawowo. Jaskrę wykrywa się zazwyczaj przypadkiem, podczas badania wzroku u okulisty czy dobierania okularów. Jakie są przyczyny tej choroby i jak rozpoznać pierwsze objawy jaskry? Posłuchaj naszego eksperta prof. Iwony Grabskiej-Liberek, ordynator oddziału okulistyki Szpitala Klinicznego im. W. Orłowskiego w Warszawie