Masz niebieskie tęczówki? Musisz się bardziej chronić przed słońcem

Weryfikacja

Autor: Dominika Wilk

Niebieskie oczy to takie, które w zrębie tęczówki nie posiadają melaniny. To dlatego są bardziej wrażliwe na działanie promieni słonecznych. Jeśli posiadacz niebieskich oczu ma do tego ma jasne włosy i karnację, koniecznie musi się chronić przed słońcem. Zbyt duża ekspozycja na promienie słoneczne może bowiem grozić nie tylko poparzeniem skóry, ale również silnym podrażnieniem oczu.

Spis treści

1. Skąd się biorą niebieskie tęczówki?
2. Fototyp osób z niebieskimi tęczówkami
3. Na jakie choroby oczu są narażone osoby z niebieskimi tęczówkami w wyniku ekspozycji na słońce?
4. Jak chronić oczy przed słońcem?

Skąd się biorą niebieskie tęczówki?

Wbrew pozorom niebieska tęczówka nie oznacza zabarwienia jej na niebiesko. Jest oznaką braku melaniny, czyli pigmentu, który barwi skórę na brązowo pod wpływem słońca. Osoby, które mają ciemnobrązowe oczy, posiadają jej najwięcej, natomiast ci, którzy mają oczy w kolorze zielonym, posiadają jej bardzo mało.

Osoby o niebieskich oczach wykazują brak melaniny w zrębie tęczówki, co sprawia, że są bardziej wrażliwe na działanie światła słonecznego (melanina w pewien sposób zabezpiecza przed promieniowaniem).

To dlatego niebieskie oczy częściej łzawią w wyniku padania na nie promieni słonecznych i są znacznie częściej z tego powodu podrażnione.

Fototyp osób z niebieskimi tęczówkami

W zależności od zabarwienia skóry i stężenia w niej melaniny, jak również zależnie od posiadania jasnych lub ciemnych włosów oraz koloru oczu, można wyróżnić kilka fototypów ludzi. Fototypy te zostały wyróżnione w celu określenia bezpiecznego czasu, jaki mogą spędzać te osoby na słońcu bez używania kremów z filtrem.

Fototyp 1

• Oczy: niebieskie, zielone, rzadko koloru piwnego.
• Skóra: bardzo jasna, różowawa.
• Włosy: albo koloru jasny blond lub rude.
• Praktyczny brak opalenizny.
• Bezpieczne przebywanie na słońcu bez kremu z filtrem: 10 minut.

Fototyp 2

• Oczy: niebieskie, zielone, rzadziej koloru piwa.
• Skóra: jasna.
• Włosy: od blondu po brąz.
• Kiedy występuje ekspozycja na słońce, pojawia się lekka opalenizna.
• Bezpieczny czas przebywania bez kremu z filtrem: 15 minut.

Fototyp 3

• Skóra o lekko śniadym zabarwieniu.
• Włosy od średnio natężonego blondu po średni brąz.
• Dość łatwo o opalenie skóry.
• Bezpieczny czas pozostawania na słońcu bez kosmetyków z filtrem UV to 20 minut.

Fototyp 4

• Oczy: ciemne,
• Włosy: ciemnobrązowe a nawet czarne, lekko śniada skóra.
• Wyróżnia się bardzo szybkim tempem opalania i trwałością tej opalenizny.
• Bezpiecznie może przebywać na słońcu do 30 minut.

Fototyp 5

• Oczy: ciemne, włosy ciemnobrązowe lub czarne.
• Skóra: brązowa.
• Opala się bardzo szybko i bardzo mocno.
• Może swobodnie pozostawać na słońcu bez kremu z filtrem UV przez 50 minut.

Fototyp 6

• Oczy: ciemne, ciemnobrązowa skóra.
• Opala się na intensywny brąz i przychodzi mu to z łatwością.
• Bezpieczny czas ekspozycja na słońce: 60 minut.

Jak widać, osoby z niebieskimi tęczówkami należą albo do fototypu 1 lub 2, co oznacza, że ze wszystkich wymienionych wyżej fototypów powinny jak najmniej przebywać na słońcu, a jeśli już muszą eksponować się na światło słoneczne, powinny zabezpieczać się kremem z filtrem UV, okularami przeciwsłonecznymi, jak również odpowiednio chroniącą ich odzieżą.

Na jakie choroby oczu są narażone osoby z niebieskimi tęczówkami w wyniku ekspozycji na słońce?

Ze względu na to, że niebieskie oczy są bardziej wrażliwe na działanie promieni słonecznych, częściej rozwijają się u nich stany zapalne spojówki lub rogówki wynikające z nadmiernego działania na nie promieni UVB. Poza tym u właścicieli niebieskich oczu istnieje zwiększone ryzyko zaćmy fotochemicznej, a także uszkodzenia nabłonka rogówki oraz zgrubienia spojówki gałkowej. 

Stany zapalne rogówki i spojówki

Gdy długość fal promieni słonecznych jest dość duża, są one absorbowane przez rogówkę i spojówkę, co prowadzi do wytworzenia się stanów zapalnych. Działanie promieni UVC na oko objawia się już po 30 minutach od ich działania, a charakterystycznymi symptomami są:

• łzawienie oka,
• światłowstręt,
• uczucie piasku w oku.

Oprócz tego może wystąpić upośledzenie widzenia. Opisane objawy ustępują zwykle po 14 godzinach od ekspozycji oka na promienie słoneczne. Natomiast w przypadku działania promieni UVB symptomy ustępują po upływie 24-48 godzin.

Zaćma fotochemiczna

Z zaćmą fotochemiczną mamy do czynienia wówczas, gdy oko jest długotrwale narażone na szkodliwe działanie promieni UV.

W wyniku tego promieniowania dochodzi do zmętnienia soczewki (umiejscowionej na gałce ocznej, za tęczówką), co powoduje pogorszenie ostrości wzroku, a z czasem utratę widzenia.

Zwyrodnienie plamki żółtej

Osoby z niebieskim kolorem oczu mają większą tendencję do zwyrodnienia plamki żółtej związanej z wiekiem (AMD). Zwyrodnienie to, w zależności od postaci – mokrej lub suchej, może przebiegać w różny sposób. Postać sucha to taka, w której dochodzi do zwieńczenia i zaniku siatkówki w plamce, jak również do powyższych zmian w centralnej siatkówce, która otacza plamkę.

Prowadzi to do znacznego ograniczenia centralnego widzenia i obecności ciemnej plamy w centrum widzenia. Z kolei postać mokra objawia się jako wylewy z naczyń włosowatych naczyniówki oka, które prowadzą do pojawienia się podsiatkówkowych błon naczyniowo-włóknistych.

Błony te powodują niedotlenienie i uszkodzenie prawidłowej struktury siatkówki, w efekcie czego powstaje „tarczowe zwyrodnienie plamki żółtej”.

W schorzeniu tym dochodzi do zniekształcenia obrazu np. widzenia zamiast linii prostej – linii falistej, odmiennego postrzegania kształtów przedmiotów, czy też znacznego osłabienia ostrości wzroku.

Jak chronić oczy przed słońcem?

Okulary przeciwsłoneczne

Głównym zabezpieczeniem oczu przed słońcem są okulary przeciwsłoneczne. Nie mogą być to jednak pierwsze, lepsze okulary z bazaru. Te bowiem nie mają odpowiednich certyfikatów, ani odpowiedniego filtra, który chroniłby oczy.

Najlepiej zakupić je w salonie optycznym i sprawdzić, jaka jest ich kategoria filtra. Decyduje ona o ilości światła, które jest przepuszczane przez soczewki.

Kategorie filtra w okularach przeciwsłonecznych oznaczane są cyferką od 1 do 4:

• Kategoria 1 – jest najrzadziej spotykana, a to dlatego, że daje najmniejszą ochronę przed słońcem – bo od 20 do 57 % zaciemnienia, co powoduje, że nadaje się do ochrony oczu tylko w dni pochmurne lub w momencie delikatnego, ledwie wyglądającego zza chmur słońca.
• Kategoria 2 – najczęściej wybierana do ochrony oczu w dni słoneczne, podczas zwykłego dnia w mieście, gdzie brak wody, od której odbija się światło. Daje od 58 do 80% zaciemnienia. Jest to wystarczająca ilość zaciemnienia do tego, by nasze oko było dobrze chronione.
• Kategoria 3 – po nią powinny sięgnąć osoby, które jadą do krajów południowej Europy i będą przebywać w mocnym słońcu. Daje od 81 do 92 % zaciemnienia i zapewnia ochronę przed światłem odbijającym się w wodzie lub tym, które jest obecne wysoko w górach.
• Kategoria 4 – tu mamy najwyższy stopień zaciemnienia – od 93 do 100 %. Z tego powodu nie wolno w nich prowadzić samochodu. Po co nam takie okulary? Są przydatne, gdy przebywamy w ekstremalnych warunkach: na lodowcu, bardzo wysoko w górach lub na pełnym morzu.

Na co jeszcze zwrócić uwagę przy wyborze okularów przeciwsłonecznych?

Powinny posiadać filtr polaryzacyjny, który likwiduje wszelkie odblaski od wody podczas bardzo słonecznej pogody. Poza tym fakt, że zwiększa on natężenie kolorów i ostrość widzenia, powoduje, że świetnie sprawdza się przy jeździe w samochodzie, gdyż kierowca nie musi aż tak bardzo mrużyć oczu, aby dobrze zobaczyć np. znaki drogowe przed sobą.

W zapobieganiu odbijania się światła pomocna jest też powłoka antyrefleksyjna, która zabezpiecza zarówno okulary, jak i oko, przed odbijaniem się od nich światła.

Soczewki z filtrem UV

Oczy można chronić przed promieniowaniem słonecznym również przy pomocy soczewek z filtrem UV.

Choć nie zastąpią one całkowicie okularów, bo te pierwsze są niezbędne przy bardzo mocnym nasłonecznieniu, podczas jazdy samochodem, czy też kiedy słońce odbija się od wody, to jednak są dobrą alternatywą w dniu pochmurne. Wtedy zwykle nie zakładamy okularów, a promienie słoneczne i tak docierają do naszych oczu i mogą je drażnić.

Nakrycie głowy

Same okulary przeciwsłoneczne mogą nie wystarczyć do odpowiedniego zabezpieczenia oczu przed słońcem, bo promienie słoneczne mogą docierać do nich przez szpary, jakie tworzą się między twarzą i okularami.

Dlatego dodatkową ochroną w dni słoneczne powinny stać się nakrycia głowy – kapelusz z szerokim rondem lub czapka z daszkiem. Zabezpieczą one dokładnie oczy i czoło przed padającym na nie światłem i podwoją ochronę przed szkodliwym działaniem promieni UV.

Dominika Wilk