„Dobry” cholesterol nie taki niewinny. Może zwiększać ryzyko jaskry

Cholesterol HDL określany jest mianem „dobrego”, ponieważ wspiera zdrowie serca. Nowe badania sugerują jednak, że wysoki poziom HDL może wiązać się z większym ryzykiem jaskry - choroby, która prowadzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego i utraty wzroku. Czy to możliwe, że coś uznawanego za zdrowe może szkodzić oczom?

Czym jest cholesterol HDL?

HDL, czyli lipoproteina o wysokiej gęstości, jest często nazywana „dobrym” cholesterolem, ponieważ pomaga transportować nadmiar tłuszczów z krwi do wątroby, gdzie są metabolizowane i usuwane z organizmu.

Przez lata uważano, że wysoki poziom HDL wiąże się z mniejszym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych, ponieważ zapobiega gromadzeniu się blaszki miażdżycowej w tętnicach. Jednak najnowsze badania pokazują, że wysokie stężenie cholesterolu może wiązać się z pewnymi zagrożeniami dla zdrowia.

Zgodnie z wytycznymi Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego (AHA), optymalny poziom HDL wynosi co najmniej 40 mg/dl u mężczyzn i 50 mg/dl u kobiet. Wydawałoby się więc, że im wyższy poziom, tym lepiej.

Jednak badanie opublikowane w European Heart Journal wykazało, że u osób z bardzo wysokim stężeniem HDL (powyżej 90 mg/dl) ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych było wyższe niż u osób ze średnimi wartościami. Naukowcy przypuszczają, że nadmiar tej frakcji cholesterolu może zaburzać jego ochronne funkcje. Prace naukowe sugerują również, że HDL może mieć negatywny wpływ na zdrowie oczu.

Cholesterol HDL szkodliwy dla zdrowia oczu

„Dobry” cholesterol HDL wydaje się zwiększać ryzyko wystąpienia jaskry u osób powyżej 55. roku życia. Cholesterol HDL jest uważany za „dobry cholesterol” od siedmiu dekad. Jednak badanie to pokazuje, że wysoki poziom cholesterolu HDL nie jest stale związany z korzystnym wynikiem prognostycznym

- poinformował zespół badawczy kierowany przez Zhenzhen Liu, adiunkta w Zhongshan Ophthalmic Center na Uniwersytecie Sun Yat-sena w Guangdon w Chinach.

Jest to zaskakująca informacja, ponieważ według American Heart Association cholesterol HDL ma korzystny wpływ na zdrowie, ponieważ transportuje część cholesterolu LDL z tętnic z powrotem do wątroby, gdzie ulega on rozkładowi i wydaleniu.

Natomiast zbyt wysokie stężenie „złego” cholesterolu LDL przyczynia się do rozwoju chorób serca i wystąpienia zawału lub udaru mózgu.

Z drugiej strony, „zły” cholesterol LDL może wiązać się z niższym ryzykiem wystąpienia jaskry

- poinformowali naukowcy.

W ramach badania przeanalizowane zostały dane ponad 400 000 uczestników projektu UK Biobank dotyczącego zdrowia. Regularnie sprawdzano ich poziom tłuszczu we krwi, a ogólny stan zdrowia monitorowano przez około 14 lat.

U około 2 proc. w trakcie okresu obserwacji rozwinęła się jaskra, co zaskakujące wykryto u nich niższe stężenie cholesterolu LDL, a wyższe HDL.

Analiza wykazała, że uczestnicy z najwyższym poziomem „dobrego” cholesterolu mieli o 10 proc. większe ryzyko zachorowania na jaskrę w porównaniu do osób z najniższym HDL.

Z kolei ludzie z wysokim stężeniem „złego” cholesterolu LDL byli o 8 proc. mniej narażeni na rozwój choroby niż uczestnicy z najniższym poziomem LDL. Naukowcy zauważyli również, że nadmiar trójglicerydów zmniejszał ryzyko jaskry o 14 proc.

Wciąż sprawdzany jest mechanizm nowo odkrytych zależności, warto jednak wiedzieć, że dotyczyły one osób powyżej 55. roku życia.

Wyniki te podważają dotychczasowe paradygmaty dotyczące „dobrego” i „złego” cholesterolu w kontekście zdrowia oczu

- podsumowali badacze.

Jeśli dalsze badania potwierdzą te wyniki, lekarze będą musieli rozważyć sens stosowania leków obniżających poziom cholesterolu u pacjentów z dużym ryzykiem wystąpienia jaskry.

Pierwsze objawy jaskry

Jaskra to grupa chorób oczu charakteryzujących się postępującym i nieodwracalnym uszkodzeniem nerwu wzrokowego, co prowadzi do pogorszenia lub utraty wzroku. Głównym czynnikiem ryzyka jest podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe, które uszkadza włókna nerwowe siatkówki.

W przytłaczającej liczbie przypadków ludzie nigdy nie wiedzą, że mają jaskrę, ponieważ rozwija się ona powoli. Zazwyczaj początkowo nie ma żadnych objawów. Możesz doświadczyć słabszego widzenia peryferyjnego, ale nasze mózgi są tak genialne, że wypełniają luki za nas. Do 50 proc. wzroku danej osoby może zostać utracone i nie zauważy ona, że ma problem

- wyjaśnił dr Velota Sung, okulista Newmedica.

Do wczesnych symptomów należą:

• mroczki jaskrowe - małe, ciemne plamki pojawiające się w polu widzenia,
• zwężenie pola widzenia - stopniowe ograniczenie widzenia peryferyjnego, prowadzące do tzw. widzenia lunetowego,
• trudności z adaptacją do ciemności - problemy z widzeniem w słabo oświetlonych miejscach lub po nagłej zmianie oświetlenia,
• bóle głowy i oka - szczególnie w przypadku jaskry z zamkniętym kątem przesączania może wystąpić nagły, silny ból oka i głowy.

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), jaskra jest drugą najczęstszą przyczyną ślepoty na świecie. W Polsce choruje na nią około 200 tysięcy osób, a zagrożonych jej rozwojem jest około 600 tysięcy.

Amerykańska Akademia Okulistyki zaleca regularne badania wzroku, zwłaszcza dla osób powyżej 40. roku życia.

Jednym z najlepszych sposobów wykrycia jaskry jest badanie wzroku co dwa lata lub częściej, jeśli jesteś w grupie ryzyka

- dodał ekspert.

Wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie mogą spowolnić lub zatrzymać postęp choroby.

Pomoc medyczna we właściwym czasie może pomóc w zapobieganiu upośledzeniu czynnościowemu i ślepocie

- powiedział dr Shibal Bhartiya, starszy konsultant okulista w Fortis Memorial Research Institute.

Zobacz galerię 5 zdjęć

Paula Komendarczuk