Torbiel nasienna: jak powstaje i czy trzeba ją leczyć

Torbiel nasienna, inaczej spermatocele, jest łagodną zmianą w obrębie najądrza, która nie wymaga leczenia. Pod jednym warunkiem – że nie powoduje u mężczyzny zbyt dużego dyskomfortu. Jeśli jednak torbiel nasienna utrudnia życie, można ją chirurgicznie usunąć.

Spis treści

1. Objawy torbieli najądrza
2. Czy torbiel nasienna jest groźna dla zdrowia?
3. Jak wygląda badanie urologiczne?
4. Leczenie spermatocele

Torbiel nasienna (torbiel nasieniowa, spermacotele) to przypominający torebkę twór odchodzący od najądrza wypełniony nasieniem. Powstaje w wyniku zatkania się ujścia kanalika odprowadzającego spermę z jądra do najądrza, oraz rozciągnięcia jego ściany. Dlaczego do tego dochodzi, do końca nie wiadomo. Wśród przyczyn możemy znaleźć np. urazy moszny lub przebyte stany zapalne. W pewnym stopniu wiek mężczyzny przyczynia się też do zwiększonego ryzyka wytworzenia się torbieli nasiennej. Częściej dotyka ona panów między 40. a 60. rokiem życia, ale zdarza się także u młodszych, a nawet u dojrzewających chłopców. Torbiel może powstać też u pacjentów z chorobą von Hippla-Lindau'a – jest to zespół zwiększonej predyspozycji do powstawania nowotworów.

Objawy torbieli najądrza

Zmianę na najądrzu wykrywa się po prostu dotykiem, czasem przez lekarza podczas okresowej kontroli lekarskiej, przeważnie jednak dokonuje tego sam mężczyzna w trakcie samobadania. Powyżej jądra – pamiętajmy, że lewe przeważnie jest położone nieco niżej niż prawe – wyczuwalny jest mniejszy lub większy guzek (od kilku milimetrów do kilku centymetrów), dość twardy, o strukturze gruzełkowatej, który zdaje się być oddzielony od samego jądra. Jeśli jest bardzo mały, np. 1 cm, może nie dawać żadnych dodatkowych objawów. Większe torbiele powodują czasem spory dyskomfort, a nawet ból. Jądro z torbielą wydaje się być cięższe, moszna staje się powiększona, spuchnięta, czasem także bolesna, a skóra zaczerwieniona.

Czy torbiel nasienna jest groźna dla zdrowia?

Zwłaszcza w przypadku młodszych mężczyzn spermatocele może wywołać niepokój. Wszelkie zmiany w obrębie narządów płciowych spędzają sen z oczu, gdyż należą do tzw. wstydliwych tematów. Udanie się do lekarza w celu zaprezentowania zmiany na genitaliach jest czymś innym niż pokazanie chorej nogi czy gardła. Jednak tylko specjalista może postawić w tym wypadku diagnozę. Trzeba zgłosić się do urologa lub lekarza rodzinnego, między innymi dlatego, by wykluczyć poważne choroby. Torbiel nasienna może być pomylona np. z żylakami powrózka nasiennego lub nawet z guzem nowotworowym.

Jak wygląda badanie urologiczne?

Badania dokonuje zwykle urolog. W pierwszej kolejności lekarz przeprowadza z pacjentem szczegółowy wywiad, a następnie przystępuje do oględzin moszny. Należy się spodziewać badania palpacyjnego (palcami) oraz z użyciem latarki. To prosty i bardzo dobry sposób, który często natychmiast pozwala ocenić charakter zmiany. Torbiel jest wypełnioną płynem "torebką", więc przepuszcza światło latarki. Jeśli nie – mamy do czynienia z twardszym, litym ciałem stałym i musi zostać wdrożona dalsza, bardziej szczegółowa diagnostyka. Także w przypadku najmniejszych wątpliwości lekarz powinien zlecić badanie USG, które w większości przypadków je rozwiewa. Czasem wykonuje się jeszcze badanie rezonansem magnetycznym.

Leczenie spermatocele

Jeśli torbiel nasieniowa jest mała i nie powoduje żadnego dyskomfortu, nie leczy się jej. Należy ją jednak obserwować i od czasu do czasu wykonywać badanie USG. Gdy okaże się, że zmiana się powiększa, lekarz rozważy jej usunięcie. Często jednak malutkie torbiele wchłaniają się samoistnie i znikają bez śladu. Jeśli natomiast spermatocele boli lub utrudnia codzienne funkcjonowanie, można je usunąć podczas zabiegu chirurgicznego. Trzeba to jednak zawsze dobrze rozważyć, gdyż istnieje ryzyko, że w trakcie operacji uszkodzony zostanie nasieniowód albo najądrze, a to może wpłynąć na przyszłą płodność mężczyzny. Jeśli torbiel nie jest bardzo kłopotliwa, a pacjent planuje mieć dzieci, lepiej unikać operacji.

Operacja usunięcia torbieli nasiennej polega na wykonaniu nacięcia w okolicy najądrza przez które chirurg wyłuszcza torbiel i ją wycina. Następnie guz oddaje się do badania histopatologicznego. Nacięcie zszywa się za pomocą szwów rozpuszczalnych. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym i trwa około 40 minut. Zwykle po kilku godzinach obserwacji pacjent może opuścić szpital. Aby zmniejszyć obrzęk zaleca się odpoczywanie, chłodne okłady oraz unoszenie moszny. Pooperacyjny dyskomfort można odczuwać jeszcze 3 tygodnie po zabiegu.

Alternatywą dla interwencji chirurgicznej jest skleroterapia, czyli usunięcie z torbieli płynu i wstrzyknięcie do niej substancji prowadzącej do jej zabliźnienia. W kontekście planowanego rodzicielstwa, zabieg ten niestety jest również ryzykowny.

O autorze

Marta Uler

Dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, urodowej i psychologicznej. Z wykształcenia również dietoterapeutka. Jej zainteresowania to medycyna, ziołolecznictwo, joga, kuchnia wegetariańska i koty. Jestem mamą dwóch chłopców - 10-letniego i 6-miesięcznego.

Czytaj więcej artykułów tego autora

Marta Uler