Znaczenie dietoterapii w PCOS

Dieta odgrywa dużą rolę w leczeniu zespołu policystycznych jajników (PCOS): wspomaga terapię farmakologiczną i ma kluczowe znaczenie w zapobieganiu chorobom współtowarzyszącym, takim jak cukrzyca typu 2, insulinooporność czy choroby układu krążenia. Poznaj podstawowe zasady dietoterapii w PCOS

Spis treści

1. Dieta w przypadku PCOS – podstawowe zasady
2. Dieta a choroby współtowarzyszące w PCOS
3. Produkty, które powinny się znaleźć w diecie pacjentek z PCOS
4. Produkty, które powinny być wyeliminowane lub ograniczone w diecie pacjentek z PCOS:
5. Witaminy i składniki mineralne kluczowe dla osób z PCOS
6. Rola suplementacji w leczeniu dietetycznym PCOS
7. Modyfikacja mikrobioty jelitowej a efekty leczenia chorych z PCOS

Dieta w przypadku PCOS – podstawowe zasady

Kobiety z PCOS powinny zwrócić uwagę na swój codzienny sposób odżywiania. Wprowadzając proste zmiany i stosując je systematycznie, są w stanie realnie poprawić swoje wyniki badań oraz samopoczucie w walce z PCOS. Posiadaczki PCOS powinny:

• stosować odpowiednio dobraną, urozmaiconą dietę o odpowiedniej kaloryczności,
• jeść regularnie, mniej więcej co 3-4 godz., co zapobiega wahaniom poziomu glukozy we krwi,
• zrezygnować z podjadania między posiłkami,
• wypijać odpowiednią ilość wody w ciągu dnia (30 ml x masa ciała np. 30 x 60 = 1800 ml wody/dzień),
• spożywać około 25-30 g błonnika/dzień pochodzącego z warzyw, owoców oraz produktów pełnoziarnistych,
• włączyć do codziennej diety przyprawy (cynamon, kardamon, czarnuszka, pieprz, kurkuma), orzechy oraz nasiona, zioła świeże i suszone (mięta, zielona herbata, czystek),
• unikać spożywania nadmiaru cukrów (słodycze, słodkie napoje) oraz soli i tłuszczów nasyconych (słone przekąski, dania typu fast food, dania gotowe, kiełbasy, wędliny, konserwy),
• spożywać produkty o niskim lub średnim indeksie glikemicznym,
• wdrożyć codzienną aktywność fizyczną (spacer, ćwiczenia fizyczne),
• stosować zaleconą suplementację,
• regenerować się oraz dbać o jakość snu,
• zrezygnować ze spożywania używek, takich jak alkohol, papierosy, narkotyki.

Dieta a choroby współtowarzyszące w PCOS

U kobiet z zespołem policystycznych jajników istnieje duże prawdopodobieństwo wystąpienia takich schorzeń jak: nadmierna masa ciała, cukrzyca typu 2, insulinooporność, choroby układu krążenia, nowotwory czy depresja.

Odpowiednio dobrana i zbilansowana dieta ma kluczowe znaczenie w zapobieganiu wyżej wymienionym chorobom. Liczne badania naukowe dowodzą, że stosowanie diety o niskim indeksie glikemicznym wpływa na wyrównanie stężenia glukozy we krwi, co ma znaczenie u kobiet z insulinoopornością, cukrzycą typu 2 i PCOS.

Stosując produkty nieprzetworzone o niskiej zawartości cukrów prostych, soli oraz tłuszczów nasyconych trans, jesteśmy w stanie wyeliminować z diety produkty wysokoprzetworzone, co z kolei wpływa na obniżenie kaloryczności posiłków i jest zalecane przy redukcji nadmiernej masy ciała, zapobiega chorobom układu krążenia m.in. nadciśnieniu tętniczemu, miażdżycy.

Produkty, które powinny się znaleźć w diecie pacjentek z PCOS

Produkty zalecane w diecie pacjentek z PCOS to m.in.:

• Owoce jagodowe (jagody, borówki, maliny, jeżyny, porzeczki)- zawierają dużą ilość antyoksydantów i polifenoli, które łagodzą stany zapalne w organizmie oraz obniżają stężenie poziomu glukozy we krwi, co jest szczególnie ważne dla kobiet z PCOS i insulinoopornością.
• Przyprawy takie jak kurkuma i pieprz - to nieodłączny duet w walce o odporność. Kurkuma zawiera kurkuminię (substancję aktywnie czynną), która ma działanie silnie przeciwzapalne, dlatego jest polecana kobietom z PCOS. Najlepiej stosować ją z pieprzem, gdyż ten znacząco zwiększa jej wchłanialność. Cynamon - ta przyprawa wpływa na tzw. insulinowrażliwość komórek, dlatego jest polecana dla kobiet z insulinoopornością i PCOS. Badania dowodzą, że spożywanie cynamonu na czczo, wpływa na wyrównania poziomu cukru we krwi, dlatego warto go dodawać do kawy, owsianek, koktajli.
• Mięta - obniża poziom androgenów m.in. testosteronu (podwyższone parametry mają kobiety z PCOS), a tym samym przywraca regularność cyklu menstruacyjnego. Skuteczna dawka to 2 filiżanki dziennie przez pierwsze 5 dni cyklu.
• Czarnuszka i siemię lniane - kobiety z PCOS powinny włączyć nasiona czarnuszki do codziennej diety i dodawać je do sałatek, kanapek, zup, ponieważ wyrównują poziom glukozy we krwi (ważne przy insulinooporności), oraz siemię lniane (źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych). Wspierają pracę układu krwionośnego (działanie przeciwmiażdzycowe) oraz wyrównują poziom lipidów we krwi.
• Zielone warzywa - mają niski indeks glikemiczny oraz dużo błonnika pokarmowego  regulującego gospodarkę węglowodanową. Zawierają również żelazo oraz kwas foliowy, który w  połączeniu z wit. B6 (produkty pełnoziarniste) obniża poziom homocysteiny (podwyższony poziom homocysteiny to większa ryzyko występowania chorób sercowo-naczyniowych u kobiet z PCOS).
• Zielona herbata - dzięki zawartości katechin zielona herbata wpływa na regulację poziomu glukozy we krwi, szczególnie istotny czynnik przy insulinooporności oraz przyspiesza metabolizm, a tym samy wspomaga redukcję masy ciała (normalizacja masy ciała m.in. przywraca owulację).
• Orzechy brazylijskie - są bogatym źródłem chromu oraz selenu, mikroelementów, które wpływają na zmniejszenie stanu zapalnego oraz poziomu trójglicerydów we krwi.
• Pełnoziarniste produkty zbożowe: razowe pieczywo i makarony, brązowy ryż, otręby i zarodki pszenne są źródłem błonnika pokarmowego, który wyrównuje poziom glukozy we krwi. Zawierają również inozytol - substancję wspomagającą wrażliwość komórek na insulinę.
• Produkty białkowe (jaja, ryby, tofu, nasiona roślin strączkowych, chude mięso drobiowe): produkty te dostarczają składników budulcowych oraz są niezbędne w dostarczaniu witamin  i aminokwasów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Produkty, które powinny być wyeliminowane lub ograniczone w diecie pacjentek z PCOS:

• Produkty zawierające dużą ilość cukrów prostych (słodycze, słodkie napoje, słodkie jogurty owocowe, owoce z puszki, syropy i soki), te produkty sprzyjają nadmiernej masie ciała oraz mają bardzo niekorzystny wpływ na normowanie poziomu glukozy we krwi.
• Produkty zawierające dużą ilość soli (dania gotowe typu fast food, dania typu instant, konserwy, parówki, gotowe sosy/pasty w słoikach) - nadmiar produktów zawierających dużą ilość soli zwiększa ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia, m.in. nadciśnienia tętniczego, co jest często  spotykaną chorobą u kobiet z PCOS. Zamiast soli zaleca się stosowanie ziół świeżych i suszonych do potraw, a gotowe produkty typu pesto, hummus, warto wykonać samodzielnie w domu.
• Używki (alkohol, papierosy, narkotyki) - ich obecność w organizmie powoduje szereg negatywnych skutków, m.in. zwiększa ryzyko miażdżycy i nowotworów,  a także nasila zaburzenia owulacji (niebezpieczne u kobiet z PCOS i insulinoopornością).
• Odtłuszczone produkty mleczne – proces odtłuszczania produktów mlecznych (jogurty, kefiry, maślanki, twarogi, serki wiejskie) może mieć negatywny wpływ na owulację, a tym samym przyczyniać się do zaburzeń cyklu menstruacyjnego u kobiet. Produkty odtłuszczone zmniejszają również wchłanialność witamin (A, D, E, K). Najlepiej wybierać półtłuste lub pełnotłuste produkty mleczne, bez dodatku mleka w proszku.

Witaminy i składniki mineralne kluczowe dla osób z PCOS

Kobiety z PCOS powinny zadbać o odpowiednią podaż szczególnie takich witamin jak: A, B6, B12, C, E, D oraz kwasu foliowego, żelaza i magnezu, inozytolu.

Niedobory tych witamin i składników mineralnych mogą wpływać na zaburzenia owulacji, pogarszać wrażliwość tkanek na insulinę, powodować pogorszenie panelu lipidowego oraz zmniejszać płodność i odporność organizmu.

Rola suplementacji w leczeniu dietetycznym PCOS

Badania dowodzą, że odpowiednio dobrana suplementacja w leczeniu PCOS jest równie ważna jak stosowanie diety czy aktywności fizycznej. 

Suplementacja uzupełnia ewentualne niedobory witamin oraz substancji mineralnych, a także poprawia kondycję organizmu, szczególnie jelit, które są odpowiedzialne za trawienie, wchłanianie substancji odżywczych i odporność organizmu.

Modyfikacja mikrobioty jelitowej a efekty leczenia chorych z PCOS

Modyfikacja mikrobioty jelitowej, poprzez stosowanie odpowiednich synbiotyków, np. SANPROBI Super Formula, wpływa na liczebność i różnorodność bakterii ochronnych w jelitach i wspomaga procesy metaboliczne, m.in. redukcję masy ciała, a także procesy hormonalne np. obniżenie poziomu testosteronu. Potwierdzają to najnowsze badania przeprowadzone przez poznańskich naukoców.

Redukcja masy ciała o 5% skutkuje poprawą cyklu menstruacyjnego i przywróceniem owulacji, co często jest kluczem do sukcesu dla kobiet z PCOS. Jeszcze istotniejsze wydaje się zmniejszenie poziomu testosteronu, który w nadmiarze nie tylko hamuje owulację, ale wpływa niekorzystnie na wygląd i samopoczucie kobiety. Poprawa tego parametru sprawia, że owłosienie typu męskiego się zmniejsza, a stan skóry poprawia. Od samopoczucia zaś bardzo dużo zależy, także motywacja do wdrożenia zmian dietetycznych…