Zalecenia po mastektomii - co robić po zabiegu usunięcia piersi?

Zalecenia po mastektomii dotyczą wielu różnych aspektów. Pacjentkom zwraca się uwagę przede wszystkim na to, co powinny robić w celu uniknięcia wystąpienia u nich obrzęku limfatycznego. Dostają również wskazówki, jak utrzymać prawidłową postawę oraz kiedy udać się na badania kontrolne. Informowane są także o możliwości skorzystania z pomocy psychologa w celu poradzenia sobie z tą sytuacją. Co jeszcze powinny wiedzieć kobiety po mastektomii?

Spis treści

1. Zalecenia po mastektomii: łagodzenie bólu
2. Zalecenia po mastektomii: zapobieganie obrzękowi limfatycznemu
3. Zalecenia po mastektomii: rehabilitacja
4. Zalecenia po mastektomii: proteza piersi
5. Zalecenia po mastektomii: badania kontrolne
6. Zalecenia po mastektomii: opieka psychologiczna

Po mastektomii życie kobiety diametralnie się zmienia i część z tych zmian jest zdecydowanie pozytywna. Operacja usunięcia piersi często oznacza znaczący postęp w walce z rakiem piersi, z drugiej jednak strony zabieg ten niejednokrotnie sprawia, że pacjentka czuje się w pewien sposób odarta ze swojej kobiecości. Operacja, niestety, nie zwieńcza całego procesu leczniczego. Po zabiegu konieczne jest przestrzeganie otrzymywanych od medyków zaleceń. Stosowanie się do nich ma na celu nie tylko pełne wyleczenie z raka piersi, ale i zapewnienie pacjentce maksymalnie dobrej jakości życia.

Zalecenia po mastektomii: łagodzenie bólu

Po mastektomii – podobnie jak po innych zabiegach chirurgicznych – pacjentki mogą zmagać się z różnej intensywności dolegliwościami bólowymi.

Jedne kobiety cierpią mniej, inne bardziej. Należy jednak zawsze pamiętać o tym, aby środki przeciwbólowe zażywać zgodnie z zaleceniami lekarza.

Wśród stosowanych po mastektomii preparatów wymienić można m.in.:

• niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ketoprofen)
• oraz opioidowe leki przeciwbólowe (np. tramadol).

Środki przeciwbólowe warto przyjąć przed pojawieniem się bólu. Należy jednak pamiętać, że nie powinno się nadużywać tych leków. Grozi to wieloma poważnymi następstwami, takimi jak m.in.:

• zaburzenia czynności nerek
• czy zwiększone ryzyko krwawień.

Zalecenia po mastektomii: zapobieganie obrzękowi limfatycznemu

Wśród podstawowych zaleceń po mastektomii wymienia się różne oddziaływania, których celem jest zapobieganie wystąpieniu obrzęku limfatycznego. Dochodzić do niego może szczególnie wtedy, gdy podczas operacji usunięte zostały węzły chłonne, co skutkować może zaburzeniami przepływu chłonki.

Obrzęk limfatyczny po mastektomii to dość uporczywy i utrudniający funkcjonowanie problem, którego objawami mogą być m.in.:

• opuchnięcie kończyny górnej
• czy ograniczenie jej ruchomości.

Zalecenia po mastektomii obejmują m.in.:

• Unikanie obciążenia kończyny górnej po tej stronie ciała, po której przeprowadzona została amputacja piersi.
• Pacjentkom zaleca się unikanie noszenia zarówno ciężkich, jak i lekkich przedmiotów przez dłuższy czas (szczególnie w pozycji z wyprostowaną kończyną górną).
• Kobieta po mastektomii powinna zwracać uwagę na pozycję, w której śpi. Nie powinna ona kłaść się na kończynie po operowanej stronie. Wskazane jest, aby ręka po tej stronie podczas snu była uniesiona.
• Pacjentkom zalecany jest automasaż, podczas którego mogą one głaskać, ugniatać, rozcierać czy oklepywać poszczególne rejony swojej kończyny górnej.

Zmniejszyć ryzyko obrzęku limfatycznego po mastektomii można również poprzez unikanie:

• gwałtownych ruchów kończynami górnymi,
• noszenia uciskających ubrań czy przedmiotów (np. bransoletek czy zegarków),
• gorących kąpieli,
• opalania się,
• urazów,
• środków kosmetycznych czy czyszczących, które w swoim składzie zawierają substancje o działaniu podrażniającym skórę,
• ucisku operowanej strony ciała podczas jazdy samochodem (pacjentkom zaleca się korzystanie z miękkich poduszek, które można podłożyć pod pas bezpieczeństwa).

Kobieta po mastektomii powinna informować o przebyciu takiej operacji podczas wizyt u różnych lekarzy. Niewskazane jest mierzenie ciśnienia tętniczego na kończynie górnej po operowanej stronie  czy pobieranie krwi z naczyń zlokalizowanych w jej obrębie. Pacjentkom nie powinny również być podawane w tę część ich ciała żadne zastrzyki czy leki.

Warto podkreślić, że profilaktyka obrzęku limfatycznego powinna trwać przez długi czas. Problem ten może wystąpić nawet po kilkunastu miesiącach od przeprowadzenia mastektomii.

Zalecenia po mastektomii: rehabilitacja

Pacjentki po usunięciu piersi powinny być rehabilitowane. Jak najszybsze rozpoczęcie odpowiednich ćwiczeń ma na celu przyspieszenie ich powrotu do pełnej sprawności.

Ćwiczenia mogą być wykonywane już w pierwszej dobie po operacji i mogą one polegać na delikatnym wstrząsaniu kończyną górną, jak i na zaciskaniu ręki w pięść czy wykonywaniu okrężnych ruchów w nadgarstku.

Intensywność ćwiczeń powinna być oczywiście dostosowana do aktualnego stanu pacjentki, dlatego też najbezpieczniej zgłosić się po pomoc do wykwalifikowanego rehabilitanta.

Zalecenia po mastektomii: proteza piersi

Po mastektomii zalecane jest korzystanie z protezy piersi. Dzięki protezie w pewnym stopniu poprawić się może pewność siebie i poczucie kobiecości pacjentki.

Proteza piersi po mastektomii jest jednak ważna nie tylko ze względów psychologicznych, ale i zdrowotnych. Dzięki jej stosowaniu możliwe jest chociażby utrzymywanie prawidłowej postawy.

Protezę piersi można nabyć w wielu specjalistycznych sklepach. Warto tutaj wspomnieć o tym, iż pacjentki nie muszą ponosić pełnych kosztów jej zakupu. Raz na dwa lata możliwe jest skorzystanie z refundacji protezy przez NFZ.

Aby rzeczywiście było to możliwe, konieczne jest posiadanie zlecenia. Wystawić taki dokument może zarówno lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, jak i chirurg czy ginekolog.

Zalecenia po mastektomii: badania kontrolne

Postępowanie po mastektomii obejmuje nie tylko działania mające na celu zapobiegania wystąpieniu powikłań po zabiegu, lecz także inne czynności, dzięki którym pacjentka ma pozostawać po prostu zdrowa. Kobieta po usunięciu piersi powinna pozostawać pod stałą opieką lekarza.

Raz na miesiąc zalecane jest wykonywanie samobadania piersi. Co około 3 miesiące pacjentka powinna natomiast być badana przez lekarza. Wskazane jest również regularne wykonywanie mammografii (najlepiej co 12 miesięcy).

Powyżej opisano oczywiście sytuację, w której pacjentka pozostaje w dobrym stanie. Gdy zaobserwuje ona u siebie jakiekolwiek niepokojące objawy, powinna niezwłocznie zgłosić się na konsultację do lekarza.

Zalecenia po mastektomii: opieka psychologiczna

Mastektomia jest jedną z bardziej zmieniających życie operacji. Piersi uznawane są przez wiele kobiet, jak i wielu mężczyzn, za jeden z podstawowych atrybutów kobiecości. W związku z czym utrata jednej (lub obu) piersi dla większości pacjentek jest źródłem wielu nieprzyjemnych uczuć. Kobiety mogą czuć się niepełne, zdarza się, że tracą one poczucie własnej wartości i pewności siebie.

Już samo zachorowanie na raka piersi stanowi bardzo poważne obciążenie dla psychiki pacjentki. Z tego względu zaleca się, aby pacjentki po zabiegu mastektomii skorzystały z opieki psychologicznej.

Dzięki pracy ze specjalistą uniknąć można wystąpienia depresji czy zaburzeń lękowych. Oprócz tego psycholog jest w stanie pomóc pacjentce w pokonaniu wielu różnych obaw i nieprzyjemnych uczuć, które mogą pojawiać się u niej w związku z przebyciem operacji usunięcia piersi.

Czytaj też:

• Mastektomia - rodzaje, przebieg, powikłania
• Mastektomia w leczeniu raka piersi. Jak przebiega operacja amputacji piersi?
• Rodzaje raka piersi. Leczenie zależy od rodzaju raka piersi