Zaburzenia miesiączkowania

Zaburzenia miesiączkowania są czasami zjawiskiem naturalnym, kiedy indziej objawem choroby. Zdarza się też, że sygnalizują chwilowy spadek formy fizycznej i psychicznej kobiety. Dlaczego miesiączka traci swój rytm? Jakie mogą być przyczyny zaburzeń miesiączkowych?

Spis treści

1. Regularne cykle - jaka jest norma
2. Zaburzenia miesiączkowania w wieku 11-18 lat
3. Zaburzenia miesiączkowania w wieku 19-45 lat
4. Zaburzenia miesiączkowania po 45. roku życia

Zaburzenia miesiączkowania najczęściej występują u dojrzewających dziewcząt oraz u pań w okresie przedmenopauzalnym. Ale nie omijają także kobiet w pełni rozkwitu. Co jest ich przyczyną?

Na ogół mają podłoże hormonalne. Ich powodem mogą być również wady rozwojowe i choroby narządu rodnego. Dlatego jeśli menstruacje są za skąpe lub zbyt obfite, bolesne, nieregularne, bardzo krótkie lub długie, zasięgnij porady ginekologa.

Regularne cykle - jaka jest norma

Trwają 26–32 dni, a odstępy pomiędzy nimi są stałe. Różnice w długości poszczególnych cykli nieprzekraczające 4 dni mieszczą się w granicach normy. Miarą traconej krwi jest liczba zużytych podpasek. Nie powinno być ich mniej niż 3 sztuki dziennie i więcej niż 10. Prawidłowa menstruacja trwa od 3 do 7 dni. Naturalną rzeczą są również niewielkie bolesne skurcze na początku miesiączki.

Zaburzenia miesiączkowania w wieku 11-18 lat

Pierwsza miesiączka pojawia się w wieku 11–13 lat. Jest efektem gry hormonalnej prowadzonej przez podwzgórze, przysadkę mózgową i jajniki. Układ hormonalny nie jest w pełni dojrzały, pierwsze cykle są więc nieregularne i na ogół bezowulacyjne.

Zaburzenia miesiączkowania utrzymujące się przez 1–2 lata od menarche są zjawiskiem naturalnym, ale trzeba je obserwować. Gdy trwają dłużej niż 2 lata, warto skonsultować się z ginekologiem. Jeśli okaże się, że organizm dziewczyny potrzebuje więcej czasu na „złapanie” właściwego rytmu, jakakolwiek ingerencja jest zbędna.

• Jak ginekolog może pomóc?

Jeśli menstruacje są długie i obfite, wówczas u dziewcząt powyżej 16. roku życia warto je unormować, podając przez rok leki hormonalne. Silne krwawienia mogą bowiem prowadzić do anemii. Wizyta u lekarza potrzebna jest także w przypadku nieregularnych, rzadkich menstruacji, których przyczyną bywają choroby tarczycy lub podwzgórza, zespół policystycznych jajników, wady rozwojowe narządu rodnego (np. niedorozwój jajników, macicy), niektóre leki (przede wszystkim sterydy, stosowane m.in. w leczeniu astmy).

Warto wybrać się z córką do lekarza również wtedy, gdy w przeciwieństwie do rówieśniczek nie ma miesiączki lub krwawienia przestały się pojawiać. W tym drugim przypadku jest to zazwyczaj skutek skrzętnie skrywanej przed rodzicami anoreksji lub bulimii.

Zaburzenia miesiączkowania w wieku 19-45 lat

Miesiączka to nie szwajcarski zegarek, który nigdy się nie śpieszy ani nie spóźnia, nie trzeba więc się martwić sporadycznymi odchyleniami od normy. Zazwyczaj ich przyczyną są diety odchudzające, wyczerpujące treningi, przepracowanie, niedostatek snu lub stres. Jeśli jednak cykle miesiączkowe często odbiegają od normy, należy dociec, co jest tego przyczyną.

Na ogół są nią zaburzenia hormonalne. Za krótkie lub zbyt długie cykle miesięczne, często bezowulacyjne, i skąpe krwawienia mogą być sygnałem nadmiaru prolaktyny – hormonu wydzielanego przez przysadkę mózgową. Nieregularne, skąpe i zarazem rzadkie menstruacje bywają skutkiem niedoczynności lub nadczynności tarczycy, a także zespołu policystycznych jajników. Powodem długich i obfitych krwawień bywa niedobór progesteronu w drugiej fazie cyklu.

• Jak ginekolog może pomóc?

Przedstawione powyżej zaburzenia leczy się najczęściej hormonalnie. Jednak nie zawsze o zakłócenia cyklu można obwiniać hormony. Długie, obfite miesiączki (czasami nawet krwotoczne) u kobiet po 35. roku życia są często spowodowane przez mięśniaki podśluzówkowe, łagodne guzki macicy.

Czytaj więcej: Mięśniaki macicy - rodzaje, objawy i leczenie

Sprawcą bardzo bolesnych miesiączek może być endometrioza, choroba dotykająca głównie kobiety pomiędzy 22. a 45. rokiem życia. Endometrioza rozwija się, gdy złuszczone komórki błony śluzowej macicy, czyli endometrium, przedostają się do jajników i  wnętrza jamy brzusznej i tam się zagnieżdżają. Podlegają  takim samym przemianom w ciągu cyklu miesiączkowego jak endometrium, a zatem rosną, a potem krwawią.

Przyczyną krwawień w środku cyklu mogą być stany zapalne narządu rodnego, a także nowotwory, np. rak błony śluzowej trzonu macicy, guzy hormonalnie czynne, polipy (polipy jajników, polipy macicy).

Zaburzenia miesiączkowania po 45. roku życia

Już po 45. roku życia pojawiają się symptomy perimenopauzy (okres na kilka lat przed ostatnią miesiączką i kilka lat po niej), ponieważ jajniki zmniejszają syntezę progesteronu i estrogenu. W związku z tym cykle są coraz częściej bezowulacyjne i nieregularne. Menstruacje są obfitsze niż kiedyś, a przerwy pomiędzy nimi coraz dłuższe.

Jeśli po kolejnej miesiączce przez 12 miesięcy nie wystąpiło krwawienie, to była ona ostatnią w życiu kobiety. Określa się ją mianem menopauzy. Po niej nawet niewielkie plamienie uznawane jest za nieprawidłowe. Zaburzenia cyklu w latach poprzedzających menopauzę są zjawiskiem naturalnym, trzeba jednak uważnie je obserwować.

Czytaj więcej: Co to jest menopauza? Jakie są objawy klimakterium?

• Jak ginekolog może pomóc?

Obfite i długie krwawienia ze skrzepami mogą sygnalizować przerost endometrium, który występuje głównie u kobiet po 45. roku życia, jak również choroby występujące u kobiet w wieku rozrodczym.

Zdarza się, że menopauza pojawia się przedwcześnie, nawet przed 40. rokiem życia. Przyczyną może być uszkodzenie jajników podczas operacji brzusznej, choroby tarczycy, cukrzyca, a także nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego, który sam niszczy komórki jajników, wytwarzając przeciw nim przeciwciała.

miesięcznik "Zdrowie"