Wulwodynia - bolesny problem intymny. Jakie są jej objawy i jak ją leczyć?

Wulwodynia to przewlekły ból sromu, który może trwać tygodniami lub miesiącami, bez widocznej przyczyny. Ta wciąż niedostatecznie rozpoznawana dolegliwość znacząco wpływa na życie codzienne, relacje i zdrowie psychiczne kobiet. Jakie są jej objawy, przyczyny i metody leczenia?

Spis treści

1. Jakie są przyczyny wulwodynii?
2. Objawy wulwodynii
3. Diagnostyka wulwodynii
4. Vulvodynia może zrujnować życie
5. Leczenie wulwodynii

Co to jest wulwodynia?

Wulwodynia (z łac. vulvodynia) to przewlekły ból lub dyskomfort w obrębie sromu (zewnętrznych narządów płciowych kobiety), który utrzymuje się co najmniej 3 miesiące i nie ma jednoznacznej, uchwytnej przyczyny organicznej, takiej jak infekcja, uraz czy zmiany skórne.

Ból może mieć różne nasilenie, charakter (piekący, kłujący, pulsujący, drażniący) i występować stale lub pojawiać się okresowo, np. podczas dotyku, współżycia, jazdy na rowerze, noszenia obcisłej odzieży czy kilkugodzinnego siedzenia.

U części kobiet objawy są miejscowe, skoncentrowane np. wokół przedsionka pochwy, a u innych rozlane na większy obszar. Choć wulwodynia nie jest zagrożeniem dla życia, może znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie, życie seksualne oraz zdrowie psychiczne.

Z powodu braku widocznych zmian chorobowych, kobiety często spotykają się z niezrozumieniem zarówno ze strony otoczenia, jak i personelu medycznego. Często mijają miesiące, a nawet lata, zanim zostanie postawiona właściwa diagnoza.

Jakie są przyczyny wulwodynii?

Przyczyny wulwodynii są złożone i mogą wynikać z różnych czynników, takich jak:

• czynniki neurologiczne - wulwodynia może być wynikiem nadwrażliwości nerwów w okolicach sromu,
• infekcje i zapalenia - wcześniejsze infekcje intymne, takie jak grzybica, opryszczka czy bakteryjne zapalenie pochwy, mogą przyczynić się do rozwoju tej choroby,
• czynniki hormonalne - zmiany hormonalne, zwłaszcza te związane z menopauzą, mogą wpływać na rozwój wulwodynii,
• czynniki psychiczne - stres, lęk, depresja oraz traumy emocjonalne mogą być powiązane z wulwodynią,
• zaburzenia układu odpornościowego - u niektórych kobiet schorzenie jest wynikiem chorób autoimmunologicznych,
• alergie i podrażnienia - nadwrażliwość na niektóre substancje, takie jak środki higieniczne, perfumy, środki do kąpieli czy bieliznę, może prowadzić do stanów zapalnych w okolicach sromu i wywołać ból,
• genetyka - istnieją badania sugerujące, że predyspozycje genetyczne mogą odgrywać rolę w rozwoju wulwodynii,
• dysfunkcje mięśniowe - problemy z mięśniami dna miednicy, takie jak ich nadmierne napięcie lub osłabienie, mogą prowadzić do bólu w obrębie sromu.

Objawy wulwodynii

Charakterystycznym objawem wulwodynii jest piekący, kłujący, pulsujący lub tępy ból, który utrzymuje się przez co najmniej trzy miesiące. Kobiety mogą odczuwać go zarówno podczas odpoczynku, jak i w trakcie wykonywania codziennych czynności, takich jak chodzenie, siedzenie czy uprawianie sportu. Często ból znacząco nasila się podczas współżycia.

Może być odczuwany w całym obszarze sromu albo koncentrować się w określonych miejscach, takich jak okolice przedsionka pochwy. Kolejnym częstym objawem wulwodynii jest nadwrażliwość skóry sromu. Kobiety z tą dolegliwością często zauważają, że nawet delikatny dotyk, noszenie obcisłej bielizny czy niektóre kosmetyki wywołują silny dyskomfort, pieczenie lub zaczerwienienie.

Dodatkowo wiele kobiet skarży się na uczucie pieczenia, swędzenia, a czasem również bóle brzucha czy uczucie pełności w okolicach miednicy. Objawy te mogą nasilać się w zależności od pory dnia, cyklu menstruacyjnego czy poziomu stresu. Ból sromu również może być bardziej intensywny w czasie miesiączki, a także po kilkugodzinnym siedzeniu czy kąpieli, co negatywnie wpływa na jakość życia.

Oprócz objawów fizycznych wulwodynia prowadzi do problemów emocjonalnych i psychicznych. Przewlekły ból, który utrzymuje się przez długi czas, może przyczyniać się do rozwoju stanów lękowych i depresji. Kobiety często czują się osamotnione w walce z tą dolegliwością, ponieważ często bywa niezrozumiana przez otoczenie, a także przez niektórych lekarzy.

Diagnostyka wulwodynii

Proces diagnostyczny zaczyna się od szczegółowego wywiadu medycznego, w którym lekarz zbiera informacje na temat objawów oraz okoliczności ich występowania. Następnie wykonuje badanie fizykalne, które pozwala ocenić stan skóry sromu oraz ewentualne zmiany zapalne. Ważnym etapem jest także wykluczenie innych chorób, takich jak infekcje pochwy, zmiany hormonalne czy problemy neurologiczne.

W tym celu lekarz może zlecić badania na obecność grzybów, bakterii i wirusów, a także testy hormonalne i elektrofizjologiczne. W rzadkich przypadkach wykonuje się biopsję tkanek.

Leczenie wulwodynii

Leczenie wulwodynii jest procesem wieloaspektowym i zależy od nasilenia objawów oraz indywidualnych potrzeb pacjentki. W pierwszej kolejności, w zależności od charakteru bólu, lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwbólowych, takich jak ibuprofen. Jeżeli ból ma podłoże neurologiczne, wskazane mogą być preparaty przeciwdepresyjne lub przeciwlękowe, które działają na układ nerwowy, zmniejszając nadwrażliwość nerwów.

Niekiedy uzasadnione jest stosowanie leków miejscowych o działaniu przeciwzapalnym, takich jak kortykosteroidy w formie maści. W leczeniu wulwodynii dużą rolę odgrywa także terapia fizyczna, polegająca na rozluźnianiu mięśni dna miednicy.

Ogromne znaczenia ma również wsparcie psychologiczne. Terapia poznawczo-behawioralna może pomóc w radzeniu sobie z przewlekłym bólem i stresem, a także poprawić jakość życia pacjentki. Należy pamiętać, że leczenie wulwodynii jest procesem długotrwałym, wymaga cierpliwości i indywidualnego podejścia.

Paula Komendarczuk