Suchość pochwy to coś więcej niż dyskomfort. Leczenie zwykle prostsze niż myślisz

Suchość pochwy to dolegliwość, która dotyczy kobiet w każdym wieku. Rujnuje życie intymne, bywa sygnałem choroby. Powiedz lekarzowi o suchości pochwy, bo może być skutecznie leczona. Jest to jednak możliwe dopiero wtedy, gdy poznamy jej przyczynę. Nawet jeśli to "tylko fizjologia", są sposoby, by pożegnać suchość pochwy.

Jakiś lubrykant, oliwka, i po problemie? Rozwiązania doraźne przy suchości pochwy zazwyczaj działają, szczególnie w przypadku młodych kobiet, ale nie muszą pomóc. Bywa, że są wręcz szkodliwe, szczególnie jeśli sięgasz po preparaty, które nie są przeznaczone do stosowania w okolicach genitalnych, zawierają uczulające dodatki etc.

Suchość pochwy może  być stanem fizjologicznym, ale czasem jest objawem chorobowym, dlatego najprędzej na tę dolegliwość pomoże ci ginekolog.

Spis treści

1. Suchość pochwy - przyczyny
2. Suchość pochwy a ból i krwawienia podczas stosunku
3. Czy można uniknąć suchości pochwy?
4. Suchość pochwy a menopauza
6. Suchość pochwy: problemy ginekologiczne
7. Suchość pochwy w ciąży
8. Suchość pochwy i higiena
9. Suchość pochwy a leki

Suchość pochwy - przyczyny

Za odpowiednie nawilżenie waginy odpowiadają przede wszystkim estrogeny - to dzięki nim pochwa nie powinna być nadmiernie wysuszona.

Wydzielina z pochwy u zdrowej kobiety ma kwaśny odczyn, jest niemal bezwonna, przezroczysta lub szaro-biała w zależności od dnia cyklu. Takie naturalne nawilżenie zapewnia waginie elastyczność, chroni intymne miejsca przed otarciem i stanowi pierwszą linię obrony przed inwazją chorobotwórczych bakterii, grzybów, wirusów. To dlatego kobiety cierpiące na suchość pochwy miewają infekcje dróg rodnych i moczowych.

Kiedy poziom estrogenów spada, u części kobiet pochwa staje się zbyt przesuszona. Może tak być regularnie, co miesiąc, tuż przed miesiączką.

U większości kobiet pochwa jest wtedy jedynie słabiej nawilżona, bo śluz produkowany w mniejszej ilości i tak wystarcza, by pełnić funkcje ochronne. Niestety, czasem wahania hormonów są tak duże, a suchość tak dotkliwa, że uczucie dyskomfortu, a nawet podrażnienia i pieczenia, jest odczuwane niemal przez cały czas. Życie intymne zamiera, bo stosunki seksualne w takich okolicznościach stają się niemal niemożliwe.

Zbliżeniom towarzyszą bolesne otarcia, "opór" podczas penetracji.

U kobiet po menopauzie tak może już wyglądać nie kilka dni w miesiącu, ale dolegliwości utrzymują się cały czas. Niektóre kobiety z tego powodu w ogóle rezygnują z życia intymnego.

Suchość pochwy a ból i krwawienia podczas stosunku

Właściwe nawilżenie odgrywa istotną rolę w sferze seksualnej. Gdy organizm funkcjonuje prawidłowo, w miarę jak rośnie podniecenie, mózg wysyła do pochwy sygnały, że powinna wydzielać więcej śluzu. Uwalniana przez ściany pochwy wydzielina umożliwia odbycie stosunku.

Gdy jest za sucho, w czasie stosunku pojawia się dotkliwy ból, pieczenie i brak zadowolenia z życia intymnego. Panie współżyjące regularnie rzadziej odczuwają suchość pochwy. Dochodzi do nieprzyjemnych otarć, a nawet krwawień.

Uwaga, krwawienie z dróg rodnych to zawsze sygnał alarmowy, niezależnie od przyczyny którą podejrzewasz - wymaga konsultacji z lekarzem. Może oznaczać nowotwór, a tłumaczenie problemu suchością pochwy, często opóźnia właściwą diagnozę. Tę pozostaw ginekologowi.

Jak wykazują statystyki, suchość pochwy jest najczęstszą przyczyną bolesnego współżycia. Kobiety, które odczuwają ból podczas seksu, często unikają zbliżeń lub przerywają stosunek. Strach przed bólem i skrępowanie w czasie współżycia potęgują napięcie psychiczne, zaostrzając dolegliwości.

Skonsultuj się z ginekologiem w sprawie suchości pochwy, bo problem można rozwiązać. Odkładając decyzję i wizytę co najwyżej sprawisz, że poza leczeniem zmian w waginie, będziesz jeszcze potrzebować wsparcia psychologicznego/seksuologicznego lub nieodwracalnie zaburzysz swoje relacje intymne.

Zobacz: Kalendarz badań ginekologicznych

Zobacz galerię 8 zdjęć

Czy można uniknąć suchości pochwy?

By przywrócić prawidłowe nawilżenie pochwy, czasem wystarczy zmienić przyzwyczajenia. Nie spodziewaj się cudów, ale warto sprawdzić. Zdrowszy styl życia i drobne myki zawsze w cenie.

• Gdy dolegliwości są przejściowe (pojawiają się np. przed miesiączką) i niezbyt uciążliwe, dokuczają tylko podczas zbliżeń intymnych, nie musisz się zaraz "leczyć". Problem można doraźnie rozwiązać z pomocą specjalnych preparatów nawilżających. Kupisz je w każdej aptece, sprzedawane są także w marketach czy drogeriach. 
• Pij przynajmniej 2 litry płynów dziennie – nawilżanie organizmu od środka poprawia stan śluzówek. Najzdrowsza jest woda mineralna. Dużo wody zawierają warzywa i owoce, więc nie żałuj ich sobie.
• Dbaj o to, żeby w twojej diecie znalazły się fitoestrogeny – to substancje roślinne imitujące kobiece hormony. Najwięcej jest ich w produktach sojowych, są też w innych warzywach strączkowych (fasoli, soczewicy, grochu, bobie), a także w siemieniu lnianym, płatkach owsianych, pestkach słonecznika i dyni, czereśniach, jabłkach, gruszkach, marchwi, cebuli.
• Wybieraj produkty zawierające dobre tłuszcze – ryby, oleje (mają korzystny wpływ na gospodarkę hormonalną).
• Dbaj rozsądnie o higienę. Używaj płynów o neutralnym lub kwaśnym pH. Zrezygnuj z perfumowanych mydeł i żeli, kosmetyków w spreju do higieny intymnej, kąpieli z dodatkiem soli i rozmaitych płynów, unikaj płukania pochwy – takie zabiegi zaburzają naturalne pH i mogą być powodem kłopotów. Noś przewiewną bawełnianą bieliznę.
• Unikaj stresu, zwłaszcza przewlekłego, bo ma bardzo duży wpływ na produkcję hormonów płciowych. Ruch na świeżym powietrzu, niezbyt intensywna aktywność fizyczna i treningi relaksacyjne, np. joga lub medytacje, pomogą utrzymać estrogeny na właściwym poziomie, przywracając komfort w sferze intymnej.

Suchość pochwy a menopauza

Okres przekwitania zwykle zaczyna się po 45. roku życia i trwa kilka lat. W tym czasie przysadka mózgowa zwalnia tempo pracy i jajniki produkują coraz mniej estrogenów, by wraz z ustaniem miesiączki w ogóle zaprzestać produkcji. Większość Polek przechodzi menopauzę zwykle w wieku 50–51 lat.

Na skutek systematycznego spadku poziomu estrogenów w organizmie zmniejsza się ilość komórek tworzących błonę śluzową pochwy, jej ściany stają się blade, coraz cieńsze i bardziej suche. Zmiany zanikowe nabłonka pochwy nasilają się pod wpływem palenia tytoniu. Gdy stężenie estrogenów jest za niskie, powstaje znikoma ilość glikogenu (substancja ta przekształca się w dobroczynny dla  błony śluzowej pochwy kwas mlekowy), więc dochodzi do zaburzenia naturalnego pH i zakażeń, które potęgują suchość

Dyskomfort wynikający ze złego nawilżenia pochwy może dawać się we znaki nie tylko podczas seksu. Pojawia się pieczenie, nadmierna wrażliwość okolic intymnych (nawet na bieliznę) i uczucie ucisku w dole brzucha, pogarsza się ogólne samopoczucie.

Ze względu na związek z niskim poziomem estrogenów w organizmie, suchość pochwy jest powszechną dolegliwością kobiet w okresie przekwitania, dotyka ponad połowę z nich po menopauzie. Niby w pewnym wieku to zjawisko naturalne, ale obecnie istnieje wiele możliwości odmłodzenia waginy - od terapii hormonalnych (także dopochwowych) począwszy, na zabiegach medycyny estetycznej skończywszy.

Zdecydowanie więcej na ten temat mówiła w "Poradniku Zdrowie" prof. Marzena Dębska w artykule: Dla kobiecej atrakcyjności jest coś ważniejszego niż napompowane usta

Pamiętaj, twoją bronią w walce ze zmianami dystroficznymi pochwy jest HTZ. Ewentualnie fitoestrogeny, ale ich skuteczność jest znacząco ograniczona.

Suchość pochwy to nie tylko bolesny seks, ale również przyczyna poważnych problemów zdrowotnych, wśród których prym wiodą infekcje dróg rodnych i moczowych.

Suchość pochwy: problemy ginekologiczne

Niezależnie od tego, ile masz lat, problem suchości pochwy skonsultuj z ginekologiem. Niewiele kobiet tak robi, a tymczasem tej dolegliwości sprzyjają infekcje grzybicze czy bakteryjne, a także nieprawidłowa flora bakteryjna.

Czasem proces jest odwrotny - to suchość spowodowana spadkiem estrogenów prowadzi do stanów zapalnych, bo nie działa bariera ochronna. Suchość pochwy i infekcje niejednokrotnie pojawiają się po kuracji antybiotykowej. Korzystaj więc mądrze ze wsparcia probiotyków, rozmawiaj o tym ze swoim lekarzem, jeśli nie hccesz wpaść w błędne koło.

Infekcje intymne nie dość, że są dokuczliwe i mają skłonność do nawrotów, prowadzą do groźnych powikłań, w tym problemów z płodnością. Przekonało się o tym sporo kobiet, zwłaszcza tych, które takie zakażenia leczyło samodzielnie, preparatami bez recepty.

Przewlekły stan zapalny pochwy może przebiegać bezobjawowo, bądź dawać objawy niejasne (w tym uczucie suchości właśnie). Ginekolog tymczasem problem rozpozna i dobierze właściwe, skuteczne leczenie. To kolejny powód, by do ginekologa chodzić profilaktycznie.

Źle dobrane pigułki antykoncepcyjne i inne hormonalne metody zapobiegania ciąży, ale także zaburzenia hormonalne, które pigułkami można ustabilizować - to kolejne przyczyny suchości pochwy. Lekarz, zmieniając preparat lub dobierając właściwy, może rozwiązać problem trwale.

Suchość pochwy w ciąży

Z suchością pochwy niejednokrotnie mierzą się kobiety w ciąży (głównie w pierwszym trymestrze) oraz w połogu (kilka tygodni po porodzie).

W pierwszym przypadku przyczyną są wahania hormonów - organizm koncentruje się na utrzymaniu ciąży, a zatrzymuje procesy umożliwiające zapłodnienie, w tym produkcję śluzu. W drugim: spadek estrogenów. Nawet obfite krwawienia poporodowe nie chronią kobiety przed uczuciem suchości, gdyż nie każda ciecz zapewnia nawilżenie i pełni funkcje ochronne.

Zarówno w przypadku kobiet w ciąży, jak i tych po porodzie, zagrożenie infekcjami intymnymi jest znaczne i wyjątkowo niebezpieczne. W ciąży może zagrozić rozwojowi płodu. Po porodzie stan zapalny może zaburzyć proces gojenia ran.

Wiele środków do nawilżania pochwy można swobodnie stosować w ciąży. Nim jednak to zrobisz, uważnie przeczytaj ulotkę i upewnij się, że to jeden z nich. Środki pobudzające seksualnie mogą być niebezpieczne.

Pamiętaj o zasadzie, że w ciąży nie należy stosować żadnych środków farmakologicznych (w tym ziół) bez konsultacji z lekarzem. O problemie suchości porozmawiaj z nim przy najbliższej wizycie.

Kobiety, które niedawno rodziły, również powinny tak zrobić. W pierwszych tygodniach po porodzie, zwłaszcza gdy proces gojenia nie przebiega sprawnie, należy się wstrzymać od współżycia. Pamiętaj: estrogeny spadły, nie miesiączkujesz, ale to jeszcze nie oznacza, że nie możesz zajść w ciążę. Porozmawiaj z ginekologiem o antykoncepcji i możliwości łagodzenia suchości pochwy.

Suchość pochwy i higiena

Niektóre kobiety odczuwają suchość pochwy w wyniku stosowania tamponów. Najczęściej nie jest to "wina" samych środków higienicznych, a niewłaściwego doboru rozmiaru tamponu.

Rozmiar tamponu powinien być dobierany do intensywności krwawienia, a nie subiektywnie ocenianego rozmiaru pochwy.

Jeśli dopierzesz tampon o zbyt dużej absorbcji wydzieliny, pojawia się uczucie suchości.

Gdy wagina jest przesuszona, a nosisz stringi, majtki ze sztucznych tkanin czy wyprane w drażniących detergentach, dolegliwości mogą się nasilać.

Możesz zaburzyć równowagę mikrobiologiczną pochwy i doprowadzić do dolegliwości, jeśli stosujesz do podmywania pachnące mydła czy inne środki chemiczne.

Sprawdź, czym myć waginę i srom

Suchość pochwy a leki

Nie tylko antybiotyki sprzyjają suchości pochwy. Czasem skutkiem ubocznym stosowania leków przeciw nadciśnieniu, depresji, a nawet alergii (w tym dostępnych bez recepty) bywa właśnie ta dolegliwość. Zatem, jeśli przyjmujesz jakieś farmaceutyki, nie można wykluczyć, że pomoże ci zmiana preparatu na inny.

Eliza Dolecka

Konsultacja: prof. Marzena Dębska, perinatolożka, ginekolożka, położniczka