Ropień piersi: przyczyny, objawy, leczenie

Ropień piersi powikłany stanem zapalnym to przypadłość przede wszystkim kobiet karmiących i bardzo rzadko pojawia się poza okresem połogu. Wystąpienie ropnia po pierwszej ciąży jest czynnikiem predysponującym do rozwoju podobnej zmiany w każdej kolejnej.

Spis treści

1. Ropień piersi: objawy
2. Ropień piersi: rozpoznanie
3. Leczenie ropnia piersi

Ropień piersi zwykle pojawia się w okresie laktacji i jego pojawienie się poprzedza zapalenie piersi. Mechanizm powstania ropnia jest stosunkowo prosty i wiąże się z zaburzonym odpływem mleka z poszerzonych przewodów mlecznych, w których dochodzi do stopniowego zalegania pokarmu. Stan taki sprzyja namnażaniu się patogenów chorobotwórczych, głównie gronkowców – Staphylococcus aureus. Dodatkowym czynnikiem sprzyjającym kolonizacji bakterii są otwarte wrota zakażenia – urazy mechaniczne brodawki powstałe na skutek nieumiejętnego chwytania piersi przez noworodka. Jeśli ropień powstaje poza okresem połogu i nie wiąże się z laktacją prawdopodobnie tworzy się na uprzednio istniejącej torbieli. Do stanów zapalnych nie związanych z laktacją zalicza się zapalenie okołobrodawkowe, przetoka sutkowa czy rozstrzeń przewodów mlecznych.Ropień to nic innego jak zbiornik płynowy otoczony torebką, z miejscowym stanem zapalnym, do którego predysponują:

• zbyt długi czas obserwacji ropnia, bez wdrożenia odpowiedniego postępowania terapeutycznego – opóźnienie antybiotykoterapii albo zbyt mała dawka lecznicza czy zbyt krótki czas podaży leku.
• rezygnacja z karmienia piersią z rozwiniętym stanem zapalnym
• ropień piersi ze stanem zapalnym w wywiadzie
• rozwojowi stanu zapalnego sprzyja utrzymujący się zablokowany odpływ z piersi dotkniętej schorzeniem

Ropień piersi: objawy

Stan zapalny piersi na podłożu ropnia obserwuje się zazwyczaj 2-3 tygodnie od momentu rozpoczęcia karmienia. Do charakterystycznych dolegliwości zalicza się:

• bolesność piersi, a w badaniu palpacyjnym oprócz wzmożonej tkliwości gruczołu piersiowego wyczuwalne punktowe stwardnienie o regularnych obrysach
• objawy stanu zapalnego: nadmierne ucieplenie, zaczerwienienie skóry w chorobowo zajętej okolicy skóry
• powiększone i bolesne sąsiadujące węzły chłonne, głównie pachowe
• objawy ogólne: ogólne złe samopoczucie, osłabienie, gorączka, tachykardia a w badaniach laboratoryjnych podwyższone markery stanu zapalnego: CRP czy OB, ponadto umiarkowana leukocytoza.

Ropień piersi powstały na podłożu torbieli, bez związku z laktacją daje obraz kliniczny zbliżony do obserwowanego w przebiegu raka piersi:

• ból piersi niezwiązany z miesiączką
• wyciek patologicznej wydzieliny z brodawki sutkowej
• wciągnięcie brodawki
• wyczuwalny palpacyjnie guz.

Są to objawy alarmowe, w związku z tym zawsze wymagają dokładnej diagnostyki.

Ropień piersi: rozpoznanie

Badaniem pierwszego rzutu przy podejrzeniu ropnia piersi jest ultrasonografia. Stwierdzenie płynnej treści w zbiorniku pozwala go nakłuć i opróżnić, oczywiście pod kontrolą USG. Pobrany materiał zostaje posłany na badanie mikrobiologiczne. Identyfikacja patogenu chorobotwórczego pozwala na celowaną antybiotykoterapię, co niewątpliwie przyspiesza proces diagnostyczno-terapeutyczny, a z punktu widzenia pacjenta czas do uzyskania poprawy wyraźnie się skraca.

Leczenie ropnia piersi

Bardzo rzadko obserwuje się samoistne wycofywanie się objawów. Podstawą postępowania terapeutycznego jest antybiotykoterapia, zazwyczaj włączona przed uzyskaniem wyniku badania mikrobiologicznego. Okres karmienia piersią jest przeciwwskazaniem do podaży wielu antybiotyków, w związku z tym możliwości postępowania są bardzo ograniczone. Oprócz antybiotykoterapii praktykuje się leczenie objawowe – niesteroidowe leki przeciwzapalne. W tym przypadku należy zachować szczególną ostrożność u osób z choroba wrzodową żołądka i dwunastnicy w wywiadzie, ponieważ leki z grupy NLPZ mają silne działanie wrzodotwórcze.

Zdarza się, iż zbiornik ropnia jest niewielki, a ilość treści jest nieznaczna. Pozwala to na aspirację płynu pod kontrolą USG. Zabieg skuteczny, ale wymagający powtarzania. Większe ropnie wymagają drenażu chirurgicznego, wykonywanego w warunkach gabinetu zabiegowego, po uprzednim znieczuleniu miejscowym. Zazwyczaj pacjentki kierowane są do szpitala na krótką hospitalizację, podczas której dokonuje się nacięcia ropnia i ewakuacji ropnej treści. Po zabiegu lożę po usuniętym ropniu wypełnia się sączkiem. Jest to nic innego jak sterylna gumka, która sukcesywnie odprowadza resztki patologicznej wydzieliny. Po pewnym czasie sączek jest usuwany, a rana zaopatrywana chirurgicznie (zwykle wymaga założenia pojedynczego szwu). Zbyt oszczędzające nacięcie ropnia zwiększa prawdopodobieństwo powstania nawrotów.

Gorsza sytuacja ma miejsce w przypadku ropnia i stanu zapalnego piersi poza połogiem. Leczenie jest trudne, zwykle przynosi efekt doraźny, a nawroty pojawiają się bardzo często. W wielu przypadkach standardowo wykonywane nacięcie ropnia jest powikłane powstaniem przetoki. Radykalne postępowanie polega na wycięciu zapalnie zmienionej tkanki, która następnie przekazuje się do badania histopatologicznego, celem wykluczenia zmian o charakterze nowotworowym. Każdy przypadek zdiagnozowanego ropnia piersi winien być objęty różnicowaniem z torbielą mleczną, ale przede wszystkim z zapalnym lub niezapalnym guzem piersi, łącznie z rakiem piersi.