Nie tylko problemy z wagą, cerą i płodnością. Tak objawia się powszechne zaburzenie

Zespół policystycznych jajników (PCOS) to jedno z najpowszechniejszych zaburzeń hormonalnych u kobiet w wieku rozrodczym. Choroba objawia się wieloma dolegliwościami, które mogą negatywnie wpływać zarówno na fizyczne, jak i emocjonalne funkcjonowanie. Jakie są skutki PCOS i co to oznacza dla kobiety?

Co to jest PCOS?

Zespół policystycznych jajników (PCOS) to przewlekłe zaburzenie hormonalne, które występuje u kobiet w wieku rozrodczym, wpływając na funkcjonowanie jajników, cykle menstruacyjne, owulację oraz poziom hormonów w organizmie.

PCOS charakteryzuje się występowaniem wielu małych torbieli na jajnikach, jednak sama ich obecność nie jest konieczna do diagnozy tego schorzenia. Kluczowym elementem jest zaburzona równowaga hormonalna, która prowadzi do szeregu objawów i problemów zdrowotnych.

Przyczyny PCOS nie są w pełni zrozumiane, ale najczęściej wskazuje się na kilka głównych czynników, które mogą przyczynić się do rozwoju tego zaburzenia:

• czynniki genetyczne,
• insulinooporność,
• nadprodukcja androgenów,
• zaburzenia w osi podwzgórze-przysadka-jajnik,
• przewlekły stan zapalny w organizmie.

Pierwsze objawy PCOS

Pierwsze objawy zespołu policystycznych jajników (PCOS) mogą pojawić się już w okresie dojrzewania, najczęściej około 15. roku życia. Jednym z najczęstszych symptomów są nieregularne miesiączki. Może to obejmować ich rzadkie występowanie (poniżej czterech razy w roku) lub zbyt długie przerwy między krwawieniami.

W wyniku nadmiernej produkcji męskich hormonów (androgenów), kobiety z PCOS mogą zauważyć nadmierne owłosienie na twarzy (w okolicy brody, wąsika), klatce piersiowej, brzuchu czy plecach.

Zwiększona produkcja testosteronu może prowadzić do trądziku, szczególnie na twarzy, plecach i klatce piersiowej. Często ma on postać dużych, bolesnych cyst i krost, które trudno wyleczyć tradycyjnymi metodami.

Wiele kobiet zmaga się z nadwagą lub trudnościami w utrzymaniu prawidłowej masy ciała, nawet mimo zdrowego stylu życia. Może to wynikać z insulinooporności i związanej z tym predyspozycji do odkładania się tłuszczu, szczególnie w okolicy brzucha.

U niektórych pacjentek z PCOS mogą występować ciemne plamy skóry w okolicach karku, pach, pachwin i pod piersiami. Związane są one z insulinoopornością i stanowią dodatkowy sygnał wskazujący na to zaburzenie.

Skutki zespołu policystycznych jajników (PCOS)

Skutki zespołu policystycznych jajników mogą wykraczać poza kwestie związane z cyklem menstruacyjnym, wpływ zaburzenia na organizm jest znacznie szerszy. Badania wskazują, że PCOS może prowadzić do wielu długotrwałych konsekwencji zdrowotnych, które obejmują zarówno aspekt fizyczny, jak i emocjonalny.

Jednym z głównych skutków jest zwiększone ryzyko zaburzeń metabolicznych, w tym insulinooporności, która jest obecna u około 50-70 proc. osób z tym schorzeniem. Prowadzi do upośledzenia zdolności organizmu do prawidłowego reagowania na insulinę, co może prowadzić do podwyższonego poziomu glukozy we krwi, a w dłuższym czasie do rozwoju cukrzycy typu 2.

W badaniach wykazano, że diagnoza PCOS współwystępuje z nawet 7-krotnie większym ryzykiem rozwoju insulinooporności w porównaniu do kobiet zdrowych. Może również prowadzić do przyrostu masy ciała, szczególnie w okolicach brzucha, co z kolei zwiększa ryzyko schorzeń sercowo-naczyniowych.

Kolejnym poważnym skutkiem jest wzrost prawdopodobieństwa wystąpienia chorób serca i miażdżycy ze względu na zbyt wysoki poziom cholesterolu i trójglicerydów. Dodatkowo kobiety z PCOS mają wyższe ryzyko nadciśnienia tętniczego, co także przyczynia się do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych.

Zaburzenia hormonalne mogą również prowadzić do problemów skórnych. Nadmiar męskich hormonów (androgenów) skutkuje trądzikiem, nadmiernym owłosieniem oraz wypadaniem włosów w okolicy czoła. Zmiany te mogą mieć znaczący wpływ na samopoczucie kobiet, prowadząc do problemów z samooceną.

Psychologiczne skutki PCOS są równie ważne, choć często pomijane w dyskusji na temat tej choroby. Zmiany hormonalne, trudności w radzeniu sobie z symptomami i obawy związane z niepłodnością mogą prowadzić do problemów ze zdrowiem psychicznym.

Istnieje wiele badań wskazujących, że kobiety z PCOS mają większą skłonność do depresji, zaburzeń lękowych i wahań nastroju, co wpływa negatywnie na ich codzienne funkcjonowanie.

PCOS a niepłodność

Zespół policystycznych jajników (PCOS) jest jedną z najczęstszych przyczyn niepłodności w wieku rozrodczym. Wynika to głównie z zaburzeń hormonalnych, które wpływają na proces owulacji. Dla kobiet z PCOS typowe są nieregularne cykle menstruacyjne, owulacja występuje rzadko lub nie pojawia się wcale, co uniemożliwia zapłodnienie.

Dodatkowo niepłodność może być wynikiem innych problemów zdrowotnych, takich jak insulinooporność, otyłość, czy nadciśnienie, które mogą towarzyszyć temu schorzeniu.

Badania sugerują, że PCOS wpływa nie tylko na zdolność do poczęcia, ale także może wiązać się z wyższym ryzykiem poronienia. Pomimo trudności, wiele kobiet z PCOS jest w stanie zajść w ciążę po zastosowaniu odpowiedniego leczenia. Współczesne metody, takie jak stosowanie preparatów indukujących owulację czy też zabiegi wspomaganego rozrodu (inseminacja domaciczna lub zapłodnienie in vitro), znacznie zwiększają szanse na poczęcie.

W leczeniu PCOS kluczowa jest również zdrowa dieta, aktywność fizyczna oraz redukcja wagi, co może pomóc w przywróceniu regularności cyklów owulacyjnych i poprawie płodności.

Paula Komendarczuk