Mrożenie komórek jajowych nie tylko dla "wygodnych" kobiet. Czasem to jedyna szansa na macierzyństwo

Zamrażanie komórek jajowych wciąż budzi wiele pytań i wątpliwości. Kojarzone głównie z celebrytkami i odkładaniem macierzyństwa "na później", w rzeczywistości jest ważną opcją dla kobiet, które chcą zabezpieczyć swoją płodność z różnych powodów. Sprawdź, na czym polega ta metoda, dla kogo jest przeznaczona i dlaczego warto o niej pomyśleć.

Zamrażanie jajeczek, czyli ich kriokonserwacja, to rozwiązanie dla kobiet, które chcą zabezpieczyć swoją płodność z różnych powodów – zawodowych, osobistych i zdrowotnych.

Metoda nie jest przeznaczona wyłącznie dla kobiet, które mają niską rezerwę jajnikową i niewiele czasu, by móc urodzić dziecko. Bywa jedynym rozwiązaniem nawet dla nastolatek, które jeszcze nie myślą o macierzyństwie, ale np. z powodu planowanego leczenia onkologicznego muszą zabezpieczyć swoją prokreacyjną przyszłość.

Zamrażanie komórek jajowych – co to takiego?

Zamrażanie jajeczek to proces, w którym pobrane komórki jajowe są zamrażane w bardzo niskiej temperaturze, co pozwala na ich długoterminowe przechowywanie. Dzięki tej metodzie kobiety mogą zachować swoje komórki jajowe na przyszłość, gdy będą gotowe na macierzyństwo.

Kriokonserwacja komórek jajowych powinny rozważyć kobiety, które:

• chcą odłożyć macierzyństwo na późniejszy okres ze względów zawodowych, osobistych lub zdrowotnych,
• są w trakcie leczenia onkologicznego, które może negatywnie wpłynąć na ich płodność,
• mają rodzinne obciążenia genetyczne związane z przedwczesną menopauzą,
• chcą zwiększyć swoje szanse na ciążę w przyszłości, gdy będą gotowe na założenie rodziny.

Zamrażanie jajeczek a leczenie onkologiczne – szansa na macierzyństwo po chorobie

Szczególną grupą, której zaleca się mrożenie komórek jajowych, są kobiety chcące zabezpieczyć płodność przed leczeniem onkologicznym oraz z chorobami z autoagresji, leczone lekami obniżającymi płodność. Rzadziej zabieg zaleca się pacjentkom z zaawansowaną endometriozą lub innymi chorobami, które wymagają leczenia chirurgicznego, obarczonego dużym ryzykiem uszkodzenia lub utraty jajników.

Nowotwory występują coraz częściej i atakują coraz młodsze osoby. Dzięki postępowi medycyny można je coraz skuteczniej leczyć. Jednak na skutek terapii onkologicznej może dojść do czasowej lub całkowitej niepłodności, która dla wielu osób jest największą blizną po chorobie. Medycyna jest już wtedy bezradna

- mówił w "Poradniku Zdrowie" dr Jarosław Kaczyński, ginekolog-położnik i endokrynolog.

Dr Kaczyński jest jednym z prekursorów zabiegów zabezpieczających płodność pacjentek onkologicznych w Polsce. Istnieją różne metody ochrony płodności w takiej sytuacji - mrożenie komórek jajowych to jedna z nich (czasem stosuje się mrożenie zarodków lub przeszczep tkanki jajnikowej). Najważniejsze, by pacjentki w ogóle miały świadomość, że to możliwe.

Niestety, nie wszyscy chorzy onkologicznie trafiają do lekarzy, którzy wiedzą, czym jest onkopłodność. Dr Jarosław Kaczyński podkreśla, że w Polsce nadal najsłabszym punktem całego systemu pozostają niestety lekarze, którzy nie zawsze informują o takiej możliwości.

Choroba nowotworowa trwa, nie zaczęła się dziś i jutro się nie skończy, to bardzo długi proces. Od pacjentek nie można wymagać świadomości istnienia zabiegów zabezpieczających możliwość posiadania dzieci. Trzeba tego wymagać od lekarzy

- tłumaczył dr Kaczyński.

Zalecane badania ginekologiczne

Zobacz galerię 8 zdjęć

Zamrażanie jajeczek - zapobieganie niepłodności związanej z wiekiem

Dr hab. n. med. Paweł Radwan, specjalista ginekolog-położnik, specjalista endokrynologii ginekologicznej i rozrodczości, zwraca uwagę, że kobiety w krajach rozwiniętych coraz później decydują się na dziecko. W Unii Europejskiej średni wiek kobiety, w którym rodzi dziecko, to już ponad 30 lat.

Odkładanie decyzji o posiadaniu potomstwa staje się jednym z głównych czynników ryzyka potencjalnych problemów z zajściem w ciążę w przyszłości.

Potencjał rozrodczy kobiety spada wraz z czasem, a spadek ten jest szczególnie widoczny po 35 roku życia, kiedy to płodność zmniejsza się średnio o 25% rocznie

- podkreśla dr Radwan.

Zamrożenie komórek jajowych jest skutecznym sposobem zabezpieczenia płodności i może również zwiększyć prawdopodobieństwo posiadania kolejnego dziecka.

Mrożenie komórek jajowych – czy jest skuteczne i bezpieczne

Pierwsze dziecko z zamrożonej komórki jajowej urodziło się w 1986 roku. Przez wiele lat zamrażanie komórek jajowych nie było efektywne. Przełomem w zamrażaniu komórek jajowych okazała się witryfikacja, czyli proces przejścia cieczy w stan stały bez tworzenia się kryształów lodu. Witryfikacja jest skuteczna i bezpieczna, dlatego jest obecnie szeroko stosowaną procedurą.

Pobranie i zamrożenie komórek jajowych jest bezpieczne i nie niesie ze sobą dużego ryzyka. Nie wymaga hospitalizacji, a pobyt w klinice trwa maksymalnie do kilku godzin.

Tak jak każda procedura medyczna, zabezpieczenie płodności może nieść ze sobą powikłania, które są jednak bardzo rzadkie. Najpoważniejsze komplikacje to powikłania związane ze znieczuleniem ogólnym dożylnym, czy komplikacje w trakcie lub po pobraniu komórek jajowych.

Jak wygląda procedura zamrażania komórek jajowych - krok po kroku

Kwalifikacja: Wizyta ginekologiczna oraz wykonanie badań w kierunku chorób zakaźnych.

Stymulacja owulacji: Trwa ok. 10-14 dni i obejmuje 2-3 wizyty w klinice.

Pobranie komórek jajowych (punkcja jajników): Trwa krótko.

Zamrożenie komórek jajowych: Komórki są zamrażane metodą witryfikacji i przechowywane w specjalnych zbiornikach z ciekłym azotem.

Ile komórek jajowych zamrozić, aby zwiększyć szansę na ciążę?

Naturalnie w cyklu miesięcznym u kobiety dojrzewa jeden pęcherzyk z jedną komórką jajową. Aby zachować płodność jedna komórka jajowa to za mało, należy więc pobrać ich jak najwięcej.

Im więcej zamrożonych komórek, tym większe prawdopodobieństwo urodzenia dziecka w przyszłości. Dla przykładu: zamrożenie 18 komórek jajowych u kobiety 34-letniej daje nawet 90% prawdopodobieństwo urodzenia dziecka. W przypadku kobiety 37-letniej wynosi ono odpowiednio 75%.

Jaki wiek jest optymalny do zamrożenia komórek jajowych?

W im młodszym wieku kobieta zdecyduje się na zabezpieczenie płodności, tym większa możliwość uzyskania ciąży z zamrożonych komórek jajowych w przyszłości. Najczęściej na zabieg decydują się kobiety w przedziale wieku 33-37 lat. U kobiet powyżej 40 roku życia zabezpieczenie płodności jest mało skuteczne – spada liczba uzyskanych komórek, a ponadto spada ich jakość.

Zamrożenie komórek jajowych - koszty

Koszt mrożenia komórek jajowych wraz z wizytą kwalifikacyjną, niezbędnymi badaniami oraz wizytami w trakcie monitoringu stymulacji, a także punkcją w znieczuleniu z pełną opieką anstezjologiczną to ok. 7 tys. zł.

W przypadku pacjentek onkologicznych możliwe jest uzyskanie dofinansowania do procedury.

Eliza Dolecka