Torbiel jajnika - wskazania do operacyjnego usunięcia

Torbiel jajnika to zmiana, która tworzy się wewnątrz jajnika, na jego ścianie lub całkiem na zewnątrz. Wiele torbieli jajnika zanika samoczynnie, ale każdą trzeba zbadać. Które torbiele leczy się zachowawczo, a które lepiej usunąć?

Spis treści

1. Torbiel jajnika - kiedy usuwać
2. Torbiel jajnika - rodzaje torbieli

Torbiel jajnika to najczęściej występujące zaburzenie tego narządu. Istnieje kilka rodzajów torbieli i od tego oraz od ich rozmiaru zależy forma leczenia torbieli. Przy niewielkich torbielach czynnościowych - lekarz może zalecić obserwację lub leczenie hormonalne. Duże torbiele na jajniku, mierzące sobie ponad 4 cm średnicy, oraz torbiele nieczynnościowe należy usunąć. Usuwa się również torbiele u kobiet po 45 roku życia.

Torbiel jajnika - kiedy usuwać

Lekarze doradzają wycięcie torbieli, kiedy:

• torbiel jajnika ma powyżej 4 cm średnicy i uciska sąsiadujące narządy
• zmiana szybko rośnie
• ścianki torbieli są niepokojąco grube
• występują nieregularności budowy ścianek torbieli
• torbiel na jajniku jest lita, czyli zbudowana jest ze spoistej tkanki lub jest w niej wiele elementów litych
• w torbieli występuje wiele komór
• torbiel jajnika jest mocno unaczyniona

Wszystkie te zmiany można zaobserwować  podczas przezpochwowego badania ultrasonograficznego. W diagnostyce torbieli jajnika lekarz, wykrywszy zmianę zaleca na ogół  jeszcze wykonanie badań hormonalnych (estrogeny, progesteron, LH i FSH).

U kobiet, w których rodzinie występowały nowotwory jajnika lub jeśli torbiel wykazuje niepokojące cechy może zlecić także badanie markerów raka jajnika (CA 125 i CA 19-9). Operacje torbieli jajnika wykonuje się laparoskopowo lub metodą klasyczną. O wyborze metody decyduje lekarz.

Torbiel jajnika - rodzaje torbieli

Torbiele jajnika, choć powszechne wciąż są tajemnicze. Nie wiadomo dokładnie, dlaczego powstają. Ginekolodzy najczęściej obstawiają zaburzenia hormonalne, rzadziej stany zapalne. Więcej wiadomo o rodzajach torbieli.

Torbiele czynnościowe, czyli związane z cyklem miesiączkowym kobiety występują najczęściej. Mogą być to torbiele pęcherzykowe - kiedy pęcherzyk Graafa, w którym powstaje ciałko żółte potrzebne na wypadek ciąży nie pęknie, tylko zaczyna się rozrastać. Drugi rodzaj torbieli czynnościowych jajnika to torbiele ciałka żółtego. Formują się wtedy, gdy ciałko żółte, mimo że nie doszło do zapłodnienia, nie zanika.

Oba rodzaje torbieli często lekarze tylko obserwują, bo mają tendencje do samoistnego zanikania w ciągu kilku cykli menstruacyjnych. Należy wtedy wykonywać USG przezpochwowe w zaleconym przez ginekologa terminie, zazwyczaj w 5-7 dniu cyklu.  W niektórych wypadkach proponują leczenie hormonalne.

Torbiele nieczynnościowe - w mniejszym stopniu związane są z cyklem miesiączkowym i z reguły są bardziej podejrzane. Zazwyczaj lekarze polecają je usunąć. Wśród torbieli nieczynnościowych dość często zdarzają się torbiele czekoladowe, czyli endometrialne. Są to torbiele wypełnione ciemnym krwistym materiałem - fragmentami endometrium - o brązowym kolorze. Stąd ich nazwa.

Zazwyczaj rozwijają się u kobiet cierpiących na endometriozę. Zdarzają się również torbiele skórzaste - dermatoidalne. To otoczone ścianką twory, w których znajdują się komórki tłuszczowe, komórki skóry, włosów czy nawet zębów. Przypuszcza się, że to komórki macierzyste (takie z których mogą powstawać rozmaite rodzaje tkanek), w pewnych warunkach zaczynają się różnicować właśnie w komórki różnych tkanek.

O postępowaniu w przypadku tych torbieli (zwanych także potworniakami) decyduje lekarz, w każdym przypadku indywidualnie. Czasem lepiej je usunąć, kiedy indziej wystarczy monitorować.