Histerektomia: przyczyny, przebieg, rekonwalescencja

Hieterektomia, czyli usunięcie macicy, to bardzo poważna operacja, odciskająca swe piętno na psychice kobiety. Sprawdź, jakie są przyczyny histerektomii, w jaki sposób się ją wykonuje i jak wygląda rekonwalescencja po operacji.

Spis treści

1. Histerektomia - wskazania do operacji usunięcia macicy
2. Histerektomia - kiedy pozostawienie szyjki macicy jest możliwe?
3. Histerektomia - metoda tradycyjna
4. Histerektomia - metoda laparoskopowa
5. Histerektomia - rekonwalescencja

Usunięcie macicy, czyli histerektomia, to wiadomość, która spada na kobietę jak grom z jasnego nieba. Trudno się dziwić przerażeniu, bowiem tak radykalna operacja zwykle kojarzy się z najgorszym. Tymczasem w większości przypadków histerektomia jest wykonywana z całkiem innego powodu niż rak. Jeśli dwóch, trzech lekarzy ginekologów uzna, że w przypadku twojej choroby jedyną skuteczną terapią jest usunięcie macicy, postaraj się jak najwięcej dowiedzieć o tym, co cię czeka. Wtedy spokojniej podejdziesz do zabiegu. Zapytaj lekarza prowadzącego, na czym dokładnie polega twoja choroba, jaką metodą będziesz operowana, jak radykalna musi być operacja, to znaczy, czy konieczne jest usunięcie także jajników i jajowodów, jak długo będziesz powracała do formy i jakie będą następstwa zabiegu, np. czy będziesz musiała skorzystać z hormonalnej terapii zastępczej (HTZ).

Histerektomia - wskazania do operacji usunięcia macicy

Histerektomię najczęściej wykonuje się, gdy kobieta ma bardzo liczne, powiększające się mięśniaki, które wywołują silne bóle i przedłużające się nawet do 10 dni, obfite miesiączki, które są niemal krwotoczne.

U kobiet w podeszłym wieku przyczyną zabiegu bywa obniżanie się (czasem wręcz wypadanie) narządu rodnego. Dolegliwość ta jest spowodowana rozluźnieniem mięśni i więzadeł utrzymujących w prawidłowym położeniu macicę, pochwę i pęcherz moczowy. Sprzyjają temu liczne lub trudne porody i ciężka praca fizyczna.

Macicę usuwa się również z powodu raka endometrium (błony śluzowej wyściełającej macicę) i raka trzonu macicy (najszerszej części jamy macicy, z jednej strony ograniczonej jej dnem, a z drugiej - szyjką).

Te nowotwory zazwyczaj atakują kobiety po 50. roku życia. Bywa też, że w trakcie badania cytologicznego lekarz wykrywa liczne komórki rakowe w szyjce macicy (IV grupa cytologiczna). Jeżeli istnieje podejrzenie, że rak obejmuje nie tylko szyjkę, również konieczna bywa histerektomia.

Histerektomia - kiedy pozostawienie szyjki macicy jest możliwe?

Lekarze czasem wykonują histerektomię, zostawiając kobiecie szyjkę macicy. Niektórzy specjaliści mówią, że to „bomba z opóźnionym zapłonem”, bo może się tu kiedyś rozwinąć nowotwór. To prawda. Ale jeśli kobieta po operacji będzie regularnie wykonywała cytologię, lekarz wykryje niepokojące zmiany, zanim choroba się rozwinie. Wtedy będzie mógł zastosować właściwą terapię.

Pozostawienie szyjki jest możliwe pod warunkiem, że kobieta nie miała nadżerek i zawsze stwierdzano u niej I lub II grupę cytologiczną.

Za pozostawieniem szyjki macicy przemawia przede wszystkim psychiczne samopoczucie pacjentki. Ponieważ kobiety traktują całkowitą histerektomię jak kastrację, wolą, by zostało im „coś więcej, niż tylko pochwa”.

Ze zdrowotnego punktu widzenia pozostawienie jej też jest uzasadnione. Chodzi bowiem o to, by zapobiec rzadkiemu i odległemu powikłaniu, jakim bywa wypadanie pochwy po histerektomii. Jeśli wraz z pochwą zostawi się również szyjkę macicy, będą one lepiej podtrzymywane przez więzadła i mięśnie.

Lekarze, w zależności od diagnozy i wyników badań, stosują jedną z dwóch technik chirurgicznych.

Histerektomia - metoda tradycyjna

Wykonuje się ją w znieczuleniu ogólnym lub dolędźwiowym (wtedy pacjentka nie czuje bólu, ale jest przytomna). Polega na otwarciu jamy brzusznej i usunięciu macicy (gdy trzeba - z przydatkami). Cięcie wykonuje się nad spojeniem łonowym albo od pępka do spojenia łonowego.

Ten drugi rodzaj wykonuje się, gdy np. macica jest bardzo duża lub gdy potrzebny jest większy dostęp do jamy brzusznej. Po takiej operacji pacjentka zwykle od 6 do 10 dni pozostaje w szpitalu.

Histerektomia - metoda laparoskopowa

Operację przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. Tuż przy pępku robi się ok. 2-centymetrowe nacięcie, przez które lekarz wprowadza laparoskop - wziernik, dzięki któremu będzie mógł obserwować na monitorze wnętrze jamy brzusznej i pole operacji.

Przez drugie, równie małe nacięcie w dole brzucha wprowadza mikronarzędzia i odcina macicę od podtrzymujących ją więzadeł oraz pochwy (lub szyjki macicy, jeśli ta zostaje).

Macicę przecina się na małe części i wydostaje przez nacięcie w powłokach brzusznych lub - jeśli macica była niewielka - przez pochwę. Końcówkę pochwy albo szyjki macicy zaszywa się, a jajowody podwiązuje.

Technikę laparoskopową wykorzystuje się w lżejszych przypadkach, np. przy niezbyt dużych mięśniakach. Pacjentka pozostaje w szpitalu  ok. 5 dni. Operacja laparoskopowa mniej obciąża organizm, jednak nie zawsze można ją przeprowadzić.

Histerektomia - rekonwalescencja

Rekonwalescencja po histerektomii trwa ok. 8 tygodni. Jednak przez co najmniej pół roku kobieta nie powinna pracować ciężko fizycznie, a nawet nie nosić ciężarów większych niż 5 kg.

Jeżeli przed histerektomią pacjentka miesiączkowała, to po operacji wycięcia samej macicy nie będzie miała menstruacji, ale jajniki nadal będą wydzielały estrogeny, dzięki czemu nie rozpocznie się u niej przedwczesne klimakterium.

Poważniejsze dla organizmu mogą być konsekwencje usunięcia macicy i przydatków. Kobieta miesiączkująca zaczyna po zabiegu odczuwać przykre objawy charakterystyczne dla klimakterium.

By temu zapobiec, lekarze proponują rozpoczęcie hormonalnej terapii zastępczej tuż po operacji. Przeciwwskazaniem do jej zastosowania jest histerektomia z powodu raka trzonu macicy. Jeśli macicę i przydatki usunięto u kobiety, która kilka lat temu przeszła menopauzę, nie zaleca się HTZ, gdyż jajniki same przestały już produkować hormony.

Czytaj też:

• Seks: jak się kochać po operacjach ginekologicznych - usunięciu jajników, macicy lub szyjki macicy
• Miałam raka macicy i operację usunięcia macicy (histerektomię)
• Wiesz kochanie, nie mam macicy... - jak powiedzieć partnerowi o HISTEREKTOMII

miesięcznik "Zdrowie"