Choroby pochwy - stan zapalny, zapalenie gruczołów Bartholina, nowotwór

Choroby pochwy są powodowane przez zakażenia wirusami, bakteriami, pierwotniakami. Objawy stanu zapalnego pochwy czy zapalenia gruczołów Bartholina mogą być nieznaczne i łatwo je zignorować, natomiast konsekwencje poważne. Sporadycznie pojawiają się nowotwory pochwy, których przyczyny powstawania nie są znane.

Spis treści

1. Stan zapalny pochwy
2. Zapalenie gruczołów Bartholina
3. Nowotwór pochwy

Pochwa jest silnie rozciągliwym i elastycznym kanałem mięśniowym, który umożliwia penetrację członka i wprowadzenie nasienia do dróg rodnych kobiety podczas stosunku płciowego, ułatwiając zapłodnienie. W czasie porodu natomiast stanowi ona drogę, którą wydostaje się noworodek. Jest też kanałem odpływu dla krwi miesiączkowej.

Ma duże znaczenie w ochronie dalszych odcinków dróg rodnych przed zakażeniem z zewnątrz. Jest to możliwe dlatego, że pod wpływem pałeczek kwasu mlekowego (obecnych w wydzielinie pochwowej zdrowej kobiety) z glikogenu powstaje kwas mlekowy, który wytwarza w pochwie kwaśne środowisko (o pH 3,5-4,5), będące bardzo skuteczną barierą dla chorobotwórczych drobnoustrojów.

Stan zapalny pochwy

Stan zapalny pochwy rozwija się na skutek zakażenia pierwotniakami, grzybami, bakteriami lub wirusami. Infekcji sprzyjają urazy mechaniczne pochwy (np. w czasie masturbacji, porodu, poronienia, współżycia krótko po porodzie), częsta zmiana partnerów seksualnych, niedostateczna lub nadmierna higiena, stosowanie leków i środków chemicznych zaburzających kwaśne środowisko pochwy (np. dezodoranty intymne, mydła, płyny do kąpieli). Może przytrafić się w każdym wieku.

Objawy: Zmiana wyglądu lub nasilenie wydzieliny z pochwy, która może mieć zielonkawy kolor i nieprzyjemny zapach. Świąd i pieczenie w okolicy sromu. Niekiedy występują bóle podbrzusza i podwyższona temperatura ciała.

Badania: Wykonuje się badanie ginekologiczne i pobiera rozmaz z pochwy do badania mikroskopowego pozwala stwierdzić stan zapalny i określić jego rodzaj.

Terapia: W zależności od przyczyny zapalenia zaleca się dopochwowo leki przeciwzapalne, przeciwgrzybicze lub antybiotyki (po zakończonej antybiotykoterapii należy stosować dopochwowe preparaty z pałeczkami kwasu mlekowego, aby odbudować mikroflorę pochwy). Leczeniem należy objąć również partnera.

Warto wiedzieć: Z pozoru niegroźne zapalenie może się rozprzestrzenić na dalsze odcinki dróg rodnych, powodując zapalenie przydatków albo szyjki macicy, dlatego infekcji nie wolno lekceważyć.

Zapalenie gruczołów Bartholina

Spowodowane jest z reguły przez gronkowce, paciorkowce, ziarenkowce (gonokoki), które wnikają do przewodów wyprowadzających gruczołów Bartholina (znajdują się w przedsionku pochwy; produkują wydzielinę zwilżającą wejście do pochwy). W przebiegu choroby dochodzi zazwyczaj do niedrożności ujścia gruczołu i nagromadzenia treści ropnej. Zakażenie przytrafia się głównie młodym kobietom, które często zmieniają partnerów seksualnych. Może się rozwinąć w przypadku nawrotów bakteryjnych zapaleń pochwy lub być następstwem rzeżączki.

Objawy: Na wardze sromowej większej tworzy się bolesne zgrubienie, a następnie ropień wielkości śliwki. Może wystąpić gorączka.

Badania: Konieczne jest badanie ginekologiczne.

Terapia: Stosuje się nasiadówki w roztworze nadmanganianu potasu i maści ściągające, to pozwala ograniczyć rozwój zapalenia i doprowadzić do utworzenia się ropnia, który następnie nacina się i usuwa jego zawartość. Po zabiegu stosuje się antybiotyki.

Warto wiedzieć: Nieleczone zakażenie może przejść w stan przewlekły.

Nowotwór pochwy

Występuje rzadko. Najczęściej ma postać raka płaskokomórkowego lub jednokomórkowego gruczolaka. Zmiany zlokalizowane są zwykle w górnej części pochwy, blisko szyjki macicy. Rak płaskokomórkowy najczęściej rozwija się między 45 a 65 rokiem życia, zaś jednokomórkowy gruczolak – u młodszych. Przyczyny tego nowotworu nie są znane.

Objawy: Rak pochwy często nie daje żadnych dolegliwości zarówno we wczesnym, jak i w zaawansowanym stadium. Czasem występują obfite upławy, a także krwawienia po badaniu ginekologicznym lub stosunku seksualnym. Jeśli nowotwór obejmuje pęcherz moczowy, mogą pojawić się trudności przy oddawaniu moczu.

Badania: Wykonuje się badanie ginekologiczne i cytologiczne. W razie wątpliwości przeprowadza się test Schillera (smaruje się tkanki pochwy płynem Lugola; chore zabarwią się na różowo lub biało), a następnie kolposkopię, by pobrać wycinek do badania histopatologicznego.

Terapia: W zależności od stadium zaawansowania choroby stosuje się wewnętrzne naświetlania (brachyterapię) oraz leczenie chirurgiczne (częściowe lub całkowite usunięcie pochwy i węzłów chłonnych).

Warto wiedzieć: Pierwotny rak pochwy stanowi ok. 1 proc. złośliwych nowotworów narządów płciowych. Raki przerzutowe to te, które pochodzą np. z szyjki lub trzonu macicy, jajników.

miesięcznik "Zdrowie"