Cała prawda o MENOPAUZIE - co powinnaś wiedzieć

Menopauza to ostatnia w życiu kobiety miesiączka. Ale zmiany w organizmie poprzedzające ten moment pojawiają się kilka lat wcześniej. Wiele z nas zaczyna odczuwać wtedy nasilający się dyskomfort w intymnej sferze życia. Jest to ściśle związane ze zmianą stężenia hormonów we krwi.

Spis treści

1. Menopauza to dokuczliwy niedostatek estrogenów
2. Menopauza: suchość pochwy sprawia kłopoty
3. Przesunięcie się narządów wewnętrznych
4. Menopauza: hormony szaleją
5. Menopauza: problemy z oddawaniem moczu

Menopauza to zamieszanie, które panuje na osi podwzgórze-przysadka-jajniki. Wzrasta stężenie hormonów wydzielanych przez przysadkę – hormonu folikulotropowego (FSH) i hormonu luteinizującego (LH) – które regulują czynność jajników. Obniżenie sprawności jajników prowadzi z kolei do istotnego zmniejszenia produkcji estrogenów oraz progesteronu. To zaś ma znaczący wpływ nie tylko na psychikę kobiety (np. zmienność nastrojów), ale także na fizyczne zmiany zachodzące w organizmie.

Posłuchaj co warto wiedzieć o menopauzie. To materiał z cyklu DOBRZE POSŁUCHAĆ. Podcasty z poradami.

miesięcznik "Zdrowie"

Menopauza to dokuczliwy niedostatek estrogenów

Najbardziej dotkliwy jest niedostatek estrogenów, od których zależy funkcjonowanie wielu narządów. Niekorzystne zmiany następują w piersiach, kościach, sercu, naczyniach krwionośnych, mózgu, skórze, włosach, błonach śluzowych. Skutki niedoboru hormonów płciowych nie omijają oczywiście również układu moczowo-płciowego. Niedobór estrogenów sprawia, że zmniejsza się liczba komórek tworzących błonę śluzową pochwy. Jej ścianki stają się cieńsze i nadmiernie wysuszone. Ten stan nazywany jest atrofią lub zanikowym zapaleniem pochwy.

Menopauza: suchość pochwy sprawia kłopoty

Najbardziej dokuczliwym objawem jest suchość pochwy. Dzieje się tak za sprawą niedostatku glikogenu, który pod wpływem estrogenów wytwarzany jest w komórkach ścian pochwy. Jeżeli stężenie estrogenów w organizmie jest zbyt niskie, i tak już niewielkie ilości powstającego glikogenu są w dodatku niszczone przez bakterie znajdujące się w pochwie. Nie mogą więc przekształcić się w dobroczynny dla błony śluzowej pochwy kwas mlekowy. Brak odpowiedniego nawilżenia to główna przyczyna bolesnego współżycia oraz znacznie zwiększonej podatności na infekcje dróg rodnych i moczowych. Aby poprawić komfort współżycia, warto korzystać z dostępnych bez recepty specjalnych żeli nawilżających. Osłabienie mięśni utrzymujących wszystkie narządy układu rozrodczego i moczowego bywa powodem przesunięcia się macicy, pęcherza i cewki moczowej, a nawet odbytnicy do kanału pochwy.

Przesunięcie się narządów wewnętrznych

Objawem przesunięcia się narządów wewnętrznych w kierunku lub do pochwy jest zwykle ból, trudności w oddawaniu moczu, dyskomfort podczas stosunku. Wraz z tym pojawia się wysiłkowe nietrzymanie moczu. Opuszczenie się pęcherza moczowego może skutkować powstaniem zachyłka pęcherza. To rozdęty, nadmiernie rozciągnięty fragment pęcherza moczowego, który wciska się do pochwy. W zachyłku zalega mocz będący powodem rozwoju infekcji, ale także silnego parcia i pieczenia przy jego oddawaniu. Natomiast zachyłek odbytu powoduje silne i nieprzerwane parcie na stolec oraz trudności w jego oddawaniu. Obie dolegliwości leczy się operacyjnie przez pochwę. Jeżeli obniżenie narządów jest minimalne, ale powoduje nietrzymanie moczu, pomocny jest trening mięśni dna miednicy lub ćwiczenia Kegla oraz – jeśli to możliwe – terapia hormonalna.

Menopauza: hormony szaleją

• Mniejsze stężenie estrogenów sprawia, że kobieta jest bardziej podatna na zakażenia dróg moczowych i infekcje narządów rodnych.
• Zapalenie gruczołu Bartholina – sprawcą są bakterie z okolicy odbytu. Objawem zaś obrzęk i zaczerwienienie warg sromowych. Zwykle po jednej stronie powstaje bardzo bolesny, ciepły guzek. Aby pozbyć się problemu, trzeba stosować antybiotyk (miejscowo lub doustnie). Czasami konieczne jest nacięcie i oczyszczenie ropnia. Schorzenie lubi nawracać, zwłaszcza jeśli guzek nie był dokładnie oczyszczony.
• Zapalenie sromu i zapalenie pochwy – wywołują je bakterie, rzęsistek, grzyby, wirusy opryszczki genitalnej i brodawczaka ludzkiego, które łatwiej wnikają do osłabionych brakiem estrogenów ścian narządów. Objawem zapalenia są upławy o nieprzyjemnym rybim zapachu. Białoszara, serowata wydzielina to znak, że zaatakowały grzyby, zaś żółte, pieniste upławy to skutek zakażenia rzęsistkiem.
• Zapaleniu towarzyszy silne uczucie suchości w pochwie, pieczenie, swędzenie, obrzęk. Jeśli objawy wskazują na zakażenie bakteriami lub grzybami, może pomóc podmywanie się naparem z rumianku, dobrymi płynami do higieny intymnej, naparem z kory dębu. Przy grzybicy warto zastosować krem Clotrimazolum. Gdy po 3–4 dniach nie ma poprawy, trzeba iść do lekarza, by zapisał doustne lub dopochwowe antybiotyki i leki miejscowe.
• Zapalenie szyjki macicy – sprawcą są bakterie beztlenowe, chlamydie, dwoinki rzeżączki lub wirus HPV. Schorzenie objawia się bólem w dole brzucha, upławami, bólem podczas stosunku i plamieniem po nim. W przypadku chlamydiozy i rzeżączki stosuje się antybiotyki, w przypadku wirusa HPV – leki zwiększające odporność oraz witaminy.
• Zapalenie przydatków – objawy tej infekcji bywają bardzo różne. Zwykle jednak zapaleniu przydatków towarzyszy podwyższona temperatura ciała, pojawiający się nagle ból w dole brzucha, nudności, ból w czasie badania ginekologicznego. Leczenie polega przede wszystkim na antybiotykoterapii – stosowanej dopochwowo i doustnie. Czasem podaje się także leki przeciwbólowe i rozkurczowe.

Menopauza: problemy z oddawaniem moczu

Zanik śluzówki powoduje, że pochwa skraca się, zwęża, traci dawną elastyczność. W wyniku tego pojawia się silne parcie na pęcherz, bolesne oddawanie moczu oraz jego wysiłkowe nietrzymanie. Gdy brakuje estrogenów, nabłonek wyściełający drogi moczowe staje się coraz cieńszy (lekarze mówią czasem, że „łysieje”), a to osłabia napięcie mięśni znajdujących się wokół cewki moczowej. Pęcherz położony jest tuż przed pochwą i dlatego podczas stosunku kobieta może odczuwać zwiększone parcie na mocz. Czasem wprost nie może utrzymać moczu, co bywa powodem unikania zbliżeń. Słabe mięśnie są też przyczyną nietrzymania moczu podczas wysiłku czy kichania. Pomaga trening mięśni dna miednicy i ćwiczenia Kegla.

Anna Jarosz

Konsultacja: dr n. med. Jacek Tulimowski