Bolesne miesiączki to nie tylko ból brzucha. Czy można się od nich uwolnić?

Bolesne miesiączki to problem wielu kobiet. Ból brzucha w trakcie miesiączki bywa nie do zniesienia. Tylko co czwarta młoda kobieta ma bezbolesne menstruacje. Pozostałym co miesiąc cierpienie odbiera chęć do życia na kilka dni. Skąd się biorą bolesne miesiączki?

Spis treści

1. Bolesne miesiączki: nie tylko ból brzucha
2. Bolesne miesiączki pierwotne, czyli hormonalne
3. Bolesne miesiączki wtórne, czyli organiczne
4. Bolesne miesiączki - sprawdzone sposoby na przetrwanie

Bolesne miesiączki to prawdziwa zmora dla wielu kobiet. Ból brzucha jest sygnałem, że zbliża się krwawienie. W ciągu pierwszej doby miesiączki osiąga apogeum, przez następne 2 dni maleje. Czasem trwa nawet kilka dni. Nie pomoże nadzieja, że jego ataki będą słabnąć z wiekiem i po pierwszej ciąży. Ból promieniuje do pleców, pachwin, ud, przenosi się do krzyża, atakuje głowę. Może być tępy i ciągły albo powracać w regularnych odstępach.

Bolesne miesiączki: nie tylko ból brzucha

Miesiączkowe cierpienie działa na zasadzie domina: wywołuje kolejne dolegliwości. Na długiej liście znajdują się nudności, wymioty, biegunka, konieczność częstego oddawania moczu, znużenie lub drażliwość przechodząca w wybuchy złości i płaczu, napady duszności, przyspieszone tętno, a także obniżona koncentracja i wolniejsze reakcje. W tych krytycznych dniach spada odporność, włosy i paznokcie są bardziej łamliwe. Zdarzają się nawet omdlenia, a całość określana jest jako pełnoobjawowy zespół bolesnego miesiączkowania. Bywa, że ból nasila się z powodu stosowania antykoncepcji w postaci spirali domacicznej.

Bolesne miesiączki pierwotne, czyli hormonalne

– Bolesne miesiączkowanie dzieli się na pierwotne i wtórne – mówi dr Marek Marcyniak z Kliniki Ginekologii i Położnictwa AM w Warszawie. Pierwotne pojawia się przeważnie 2–3 lata od pierwszego krwawienia, po utrwaleniu się regularnych, comiesięcznych owulacji. Jest więc charakterystyczne dla dziewcząt w wieku 15–20 lat. Bolesne miesiączki najbardziej dają się we znaki kobietom w wieku 23–27 lat. Można uznać, że jest to wówczas zjawisko powszechne, ponieważ problem dotyka aż 75 proc. nastolatek i młodych kobiet – tak wynika z badania Instytutu SMG/KRC sprzed 2 lat.

– Ból jest wywołany skutkami burzy hormonalnej, nadprodukcją prostaglandyn, czyli substancji powstających w macicy pod wpływem progesteronu. Ich nadmiar powoduje złuszczenie błony śluzowej macicy i jej intensywne, bolesne skurcze – mówi dr Marcyniak. W dodatku wysoki poziom prostaglandyn oznacza zwiększenie wrażliwości na bodźce bólowe. Ważną przyczyną bólu jest również zachwianie proporcji pomiędzy poszczególnymi typami prostaglandyn, a ponadto zaburzenia metabolizmu.

Bolesne miesiączki wtórne, czyli organiczne

Przyczyną bolesnych miesiączek mogą być stany chorobowe, i to nie tylko w obrębie macicy. Mówimy wtedy o tzw. wtórnym bolesnym miesiączkowaniu. Często jest ono skutkiem stanu zapalnego (szczególnie przewlekłego), który powoduje nieprawidłowe zrosty między narządami znajdującymi się w miednicy mniejszej.

Przyczyną bólu może być też endometrioza – gdy śluzówka (z łac. endometrium) macicy znajduje się poza nią, wewnątrz jamy brzusznej. Reaguje ona na hormony tak samo jak ta wyściełająca macicę, a więc w trakcie miesiączki złuszcza się i krwawi. Winne dolegliwościom mogą być również mięśniaki. Obecność tych łagodnych guzków zmienia kurczliwość poszczególnych fragmentów macicy, a to może być przyczyną bólu.

– Wymienić też trzeba anomalie rozwojowe macicy – tyłozgięcie, nadmierne przodozgięcie lub niedorozwój macicy, kiedy trzon jest mniejszy niż szyjka macicy – mówi dr Marcyniak. Takie wtórne problemy ma co czwarta kobieta uskarżająca się na bolesne miesiączki.

Bolesne miesiączki mogą też być sygnałem niedoczynności tarczycy, niska bowiem aktywność tarczycy może powodować nieregularność i zaburzenia miesiączki oraz ból. Przy niedoborze hormonów tarczycy, na zasadzie sprzężenia zwrotnego, zwiększa swoją aktywność przysadka. Jej intensywniejsza praca wiąże się z kolei z większą produkcją estrogenów.

Jeśli kobieta ma bolesne, nieregularne miesiączki po 45. roku życia, może to być sygnał zbliżającej się menopauzy.

Bolesne miesiączki - sprawdzone sposoby na przetrwanie

Jest wiele metod łagodzenia skurczów wywołanych prostaglandynami. – Na szczęście dostępne leki przeciwbólowe pomagają aż w 70 proc. przypadków. Można je stosować profilaktycznie, już na kilka dni przed spodziewaną miesiączką, tak żeby zmniejszyć intensywność skurczów macicy – mówi dr Marcyniak. Początek bólu to ostatni moment na zażycie takiego leku, bo w jego apogeum preparaty uśmierzające są już mniej skuteczne. W przypadku kobiet z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy polecany jest paracetamol, który najmniej drażni błonę śluzową.

W trakcie miesiączki można dodatkowo stosować ziołowe środki uspokajające i rozkurczowe – wyciąg z korzenia kozłka, mieszanki zawierające melisę, dziurawiec, korzeń mącznicy, rumianek, szyszki chmielu.

Bywa, że ból łagodzą miejscowe okłady (rozgrzewające lub chłodzące), delikatny masaż podbrzusza (z użyciem olejku lawendowego, który ma działanie rozkurczowe). Można spróbować niezbyt intensywnych ćwiczeń fizycznych (np. łagodny taniec brzucha), bo wzmacniają i uelastyczniają mięśnie dna macicy. Z diety trzeba wyeliminować kawę i colę, bo kofeina nasila skurcze macicy. Niewskazane są potrawy ciężko strawne, słone i ostro przyprawione, gdyż wzdęcie dodatkowo obciąży obolały brzuch. Zakazana jest sauna, opalanie i solarium, bo wysoka temperatura może doprowadzić do krwotoku.

Ginekolog może też zaproponować stosowanie niskohormonalnych środków antykoncepcyjnych. Pod wpływem hormonów zmniejsza się bowiem synteza prostaglandyn w macicy, a tym samym siła jej skurczów, więc ból ustępuje lub bardzo łagodnieje.

miesięcznik "Zdrowie"