Adenomioza: przyczyny, objawy, leczenie

Adenomioza to odrębna nazwa dla ognisk endometriozy, umiejscowionych wewnątrz błony mięśniowej macicy, czyli myometrium. Adenomiozę możemy ją podzielić na taką, która zlokalizowana jest w obrębie narządów płciowych oraz występującą poza, chociażby w rejonie jelit czy pęcherza moczowego.

Spis treści

1. Objawy adenomiozy
2. Adenomioza: diagnostyka
3. Leczenie adenomiozy

Adenomioza ma nadal nieustalone przyczyny, zakłada się jednak, że pozostają wieloczynnikowe. Najczęściej przypisywaną teorią powstania omawianego zaburzenia jest czynnik urazowy i rozwijający się stan zapalny. W naturalnych warunkach macica zdrowej kobiety posiada elementy stanowiące rodzaj bariery pomiędzy warstwą myometrium a endometrium. Są to czynniki mechaniczne, a także cała kaskada elementów immunologicznych. Dzięki takim mechanizmom nie dochodzi do nadmiernego wrastania gruczołów błony śluzowej macicy w struktury mięśniowe. Oczywiście sam proces wrastania nie odbywa się codziennie. Muszą powstać odpowiednie warunki. Przykładem takiej sytuacji jest uraz mechaniczny spowodowany chociażby w następstwie wyłyżeczkowania mięśnia macicy, przeprowadzonego cięcia cesarskiego czy procesu terminacji ciąży. Bariera ochronna może ponadto ulec uszkodzeniu podczas porodu fizjologicznego.

Inna teoria powstania zakłada metaplazję komórkową, kiedy to niezróżnicowane komórki przewodów Wolffa czy Müllera, a więc struktur mających olbrzymie znaczenie w embrionalnym rozwoju układu rozrodczego dają początek rozwojowi adenomiozy.

Mówi się także o roli czynników hormonalnych. Duże znaczenie odgrywa stężenie prolaktyny, FSH, LH oraz estrogenów.

Objawy adenomiozy

W wielu przypadkach proces adenomiozy przebiega zupełnie bezobjawowo, w pozostałych najczęściej zgłaszanymi dolegliwościami są nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych, dolegliwości bólowe w obrębie macicy czy dyskomfort przed każdą menstruacją rozpoznawany jako bardziej nasilony PMS. Zdarza się, że ból towarzyszy kobietom przez cały czas trwania cyklu menstruacyjnego. Mogą pojawić się nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych o typie obfitego, przedłużającego się krwawienia miesiączkowego albo krwawienia z dróg rodnych pojawiającego się w nieregularnych odstępach, bez związku z miesiączką. Krwawienie miesiączkowe może wówczas trwać nawet 8-14 dni, a zwiększona utrata krwi ma swoje przełożenie w morfologii pacjentki, dając niedokrwistość. Czasami nadmiernemu krwawieniu towarzyszy skurczowy ból podbrzusza. W sytuacji lokalizacji ognisk adenomiozy poza macicą dolegliwości zgłaszane przez pacjentkę dotyczą zajętych struktur tj. pęcherz moczowy czy jelita.

Konsekwencją niedokrwistości jest ogólne osłabienie organizmu, bladość powłok, zmniejszona tolerancja wysiłku.

Adenomioza: diagnostyka

Z problemem adenomiozy nie powinno się zwlekać i przede wszystkim udać do lekarza ginekologa. W badaniu wewnętrznym lekarz stwierdza obecność twardej, powiększonej macicy, bolesnej przy próbie palpacji w okresie okołomenstruacyjnym. Należy podkreślić, że brak nieprawidłowości w badaniu wewnętrznym nie jest czynnikiem dyskwalifikującym od tego rozpoznania. W razie wątpliwości należy wykonać badanie USG, w którym można zidentyfikować ogniska. Trzon macicy przyjmuje wówczas postać niejednolitą. Ponadto najważniejszy jest obraz kliniczny pacjentki i zgłaszane przez nią dolegliwości. W rzadkich przypadkach jako narzędzie diagnostyczne wykorzystuje się rezonans magnetyczny, który uwidacznia granicę pomiędzy endometrium a myometrium. Ostateczne rozpoznanie stawia się na podstawie obrazu patomorfologicznego.

Leczenie adenomiozy

Leczenie adenomiozy polega przede wszystkim na eliminacji dolegliwości. Szczyt występowania adenomiozy przypada na 35-50 rok życia, zdarza się występowanie zaburzenia również w wieku starszym, aczkolwiek objawy nie powinny być już tak bardzo nasilone. W związku z tym największy dyskomfort odczuwają młode kobiety i to im właśnie dedykowane są różne formy terapii.

Jeżeli kobieta pozostaje w wieku rozrodczym i ma plany macierzyńskie stosuje się metody zachowawcze, czyli miejscowe wyłuszczenie zmiany. Inną formą terapii jest zabieg histerektomii, ale dotyczy kobiet starszych z uwagi na radykalne postępowanie. Ze względu na postęp w technikach operacyjnych stosuje się laparoskopową metodę usuwania macicy, co zmniejsza traumatyzację tkanek. Niekiedy włączane są formy farmakoterapii tj. analogi gonadoliberyny, progestageny, których zadaniem jest wytworzenie farmakologicznej menopauzy.