Miesiączka - fakty i mity o menstruacji, których mogłaś nie znać

Miesiączka towarzyszy nam od czasu dojrzewania do menopauzy. Poza przerwą na ciążę miesiączka pojawia się zwykle co miesiąc. Powinnyśmy więc wiedzieć o menstruacji wszystko, ale nie zawsze tak jest. Poznaj prawdy i mity dotyczące miesiączki i dowiedz się, na czym polega cykl miesiączkowy.

Spis treści

1. Co to jest miesiączka?
2. Miesiączka: pierwsza to menarche
3. Miesiączka: cykl miesiączkowy
4. Miesiączka: ostatnia to menopauza
5. Miesiączka: fakty i mity

Miesiączka to inaczej menstruacja lub okres. Niegdyś mówiono o niej period. Lekarze pierwszą miesiączkę w życiu kobiety nazywają menarche, natomiast ostatnią - menopauza.

Co to jest miesiączka?

Miesiączka jest efektem zmian, jakie zachodzą w błonie śluzowej macicy pod wpływem hormonów wytwarzanych w jajnikach, czyli estrogenów i progesteronu. Całym cyklem steruje jednak układ podwzgórze - przysadka mózgowa. Gdy podwzgórze wyśle sygnał przysadce mózgowej, zaczyna ona produkować dwa ważne hormony: FSH (folikulotropowy) oraz LH (luteinizujący).

Pod wpływem FSH w jajniku wzrasta i dojrzewa pęcherzyk Graafa, a wraz z nim - komórka jajowa. Trwa to około 14 dni. W tym czasie, pod wpływem estrogenów produkowanych przez jajniki, błona śluzowa wyściełająca macicę zwiększa swoją grubość. W ten sposób przygotowuje się do ewentualnego zagnieżdżenia się w niej zapłodnionej komórki jajowej.

Gdy pęcherzyk Graafa pęknie, wydostaje się z niego dojrzała komórka jajowa (zwykle jedna), która jajowodem zmierza w kierunku macicy. W tym samym czasie hormon LH przeistacza zrąb pękniętego pęcherzyka Graafa w gruczoł wydzielania wewnętrznego, tzw. ciałko żółte.

Ciałko to zaczyna wydzielać progesteron - hormon, który sprawia, że błona śluzowa macicy wzrasta i rozpulchnia się. Jeżeli w trakcie owulacji nie doszło do zapłodnienia, błona śluzowa złuszcza się i zostaje wydalona na zewnątrz przez pochwę. W trakcie złuszczania pękają drobne naczynka krwionośne. Takie krwawe wydalenie śluzówki to właśnie miesiączka.

Miesiączka: pierwsza to menarche

W naszym klimacie pierwsza miesiączka to menarche (z gr. - pierwsza miesiączka) zwykle między 12. a 14. rokiem życia - najczęściej w podobnym wieku, jak ich matki. Jeżeli jednak dziewczynka jest np. bardzo szczupła albo ciągle się odchudza, jest wegetarianką lub intensywnie uprawia sport - pierwszy okres może mieć nieco później.

Organizm musi po prostu zgromadzić trochę tkanki tłuszczowej, by jajniki dojrzały i zaczęły produkować estrogeny. Jeżeli menarche nie pojawiła się do 16. roku życia, warto skonsultować to z ginekologiem. Opóźnienie może być bowiem spowodowane np. zaburzeniami hormonalnymi i wtedy potrzebne będzie leczenie.

Jeśli dziewczynka zaczęła miesiączkować zanim skończyła 9 lat - też wymaga to konsultacji, bo świadczy o przedwczesnym dojrzewaniu. Pierwsze miesiączki są zazwyczaj skąpe i nieregularne - między pierwszą a drugą może nastąpić nawet kilkumiesięczna przerwa. Jednak po mniej więcej dwóch latach od menarche okresy stają się regularne.

Miesiączka: cykl miesiączkowy

Cykl miesiączkowy kobiety trwa średnio 28 dni (od 25 do 35 dni przyjmuje się za normę). W cyklu zazwyczaj 3-5 dni (czasem do 7) przypada na krwawienie. Obfitsze jest na początku miesiączki, a bardziej skąpe pod koniec. W tym czasie tracimy od 50 do 150 ml krwi. Wydaje się, że to bardzo mało w stosunku do naszych obserwacji. Jednak miesiączka to nie tylko krew - to cała śluzówka macicy i resztki śluzu z dróg rodnych.

Niektóre kobiety mogą mieć z natury dość obfite miesiączki, jeśli jednak pojawiły się one nagle - mogą być spowodowane m.in. mięśniakami macicy, stanami zapalnymi i torbielami jajników, zmianami nowotworowymi w obrębie narządu rodnego, dlatego wymagają konsultacji lekarskiej.

Zobacz galerię 7 zdjęć

Miesiączka: ostatnia to menopauza

Menopauzę, czyli ostatnią w życiu miesiączkę, mamy najczęściej między 45. a 55. rokiem życia. Zanim do niej dojdzie, miesiączki są coraz bardziej nieregularne. To wpływ stopniowego wygasania funkcji jajników i coraz mniejszej produkcji estrogenów.

O menopauzie mówi się wtedy, gdy krwawienie nie wystąpiło przez pół roku. Jeśli pojawi się po tej przerwie - nie jest miesiączką. To krwawienie z dróg rodnych, które może sygnalizować jakąś chorobę, także nowotwór, dlatego zawsze wymaga wizyty u ginekologa oraz badań.

Miesiączka: fakty i mity

• Obfite miesiączki mogą prowadzić wręcz do anemii

Prawda. Obfite miesiączki (gdy zużywamy więcej niż 10 podpasek dziennie) pociągają za sobą utratę sporej ilości żelaza. Z tego powodu może dojść do niedokrwistości na skutek niedoboru tego pierwiastka.

• Kobieta po histerektomii (usunięciu macicy) może miesiączkować

Fałsz. Jeśli kobieta nie ma macicy, siłą rzeczy nie może dochodzić do złuszczania się błony śluzowej i krwawienia.

• Dzięki hormonalnej antykoncepcji można sterować okresem

Prawda. Jednak nie wolno tego robić zbyt często. Dwu-, trzykrotne manipulowanie miesiączkami w ciągu roku nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, pod warunkiem, że okres chcemy przesunąć nie dłużej niż o 3 miesiące. Decyzję o tym, w jaki sposób można przesunąć termin krwawienia podejmuje ginekolog. Jeśli nie ma przeciwwskazań, dostajemy od niego receptę i wskazówki, jak stosować tabletki antykoncepcyjne. Potem konieczna jest kontrola lekarska.

• Zatrzymanie okresu świadczy o ciąży

Fałsz. Nie zawsze tak jest. Okres może opóźnić się z innych powodów, do których należą także np. silne przeżycia psychiczne, intensywna kuracja odchudzająca, zaburzenia hormonalne, radykalna zmiana klimatu, odstawienie pigułek antykoncepcyjnych czy długotrwały wysiłek fizyczny.

• Można zajść w ciążę, współżyjąc w czasie menstruacji

Prawda. Może się to zdarzyć kobietom z cyklem krótszym niż 20-22 dni. Wtedy uwolnienie komórki jajowej następuje w ostatnich dniach miesiączki. Poza tym jest to możliwe, np. gdy stosunkowi płciowemu towarzyszą niezwykle silne emocje, np. bardzo wysoki poziom podniecenia seksualnego. Co ciekawe, dotyczy to też przeżyć negatywnych, np. możliwe jest zajście w ciążę podczas miesiączki, gdy doszło do gwałtu.

• Plamienie na początku ciąży jest groźne i dla płodu, i dla matki

Fałsz. Skąpe krwawienie może pojawiać się jeszcze w pierwszych 2-3 miesiącach ciąży. Jest to usuwanie resztek błony śluzowej macicy, które nie zostały pokryte łożyskiem. Co prawda te menstruacje nazywane są poronnymi, ale nie są groźne ani dla płodu, ani dla kobiety w ciąży. Ponieważ jednak kobiecie trudno jest samej ustalić, czy to "niewinne" plamienie, czy np. początek poronienia, trzeba w takiej sytuacji skonsultować się z lekarzem.

• Nieregularna menstruacja nie zawsze jest powodem do niepokoju

Prawda. Nieregularne miesiączki zdarzają się np. w pierwszych dwóch latach po menarche i nawet przez kilka lat poprzedzających menopauzę. Naturalną rzeczą jest też przesunięcie się okresu na skutek zmian klimatycznych podczas wyjazdu na urlop, np. z Polski do tropików.

• Pojawienie się miesiączki nie jest równoznaczne z występowaniem owulacji

Prawda. Bywa, że błona śluzowa macicy się złuszcza, a komórka jajowa nie uwalnia się z pęcherzyka Graafa. Są to tzw. cykle bezowulacyjne. Często zdarzają się one w pierwszych dwóch latach po menarche, a później np. gdy gospodarka hormonalna organizmu zostanie poważnie zakłócona. Jeżeli kobieta regularnie współżyje bez zabezpieczeń i przez rok nie może zajść w ciążę, niepłodność może być spowodowana właśnie brakiem jajeczkowania. W aptekach można kupić test do sprawdzania, czy cykle są owulacyjne.

• W czasie okresu nie można uprawiać sportu

Fałsz. Podczas menstruacji możemy robić wszystko, co zazwyczaj robimy. Lekkie ćwiczenia mogą wręcz złagodzić bolesne skurcze brzucha i spowodować, że lepiej się poczujemy. Nie powinny być tylko zbyt intensywne, bo mogłyby nasilić krwawienie.

• Pigułki antykoncepcyjne nie powodują zaburzeń miesiączkowych

Prawda. Mogą wręcz uregulować nieregularne krwawienia - i czasem w tym celu są zalecane przez lekarza. Pojawiające się regularnie krwawienie, do którego dochodzi w przerwie pomiędzy zażywaniem kolejnych opakowań pigułek nie jest klasyczną miesiączką, ale tzw. krwawieniem z odstawienia (inaczej działają hormony).

• Nie powinno się kąpać w czasie miesiączki

Fałsz. Krew miesiączkowa, która jest sterylna w momencie wypływania z kanału szyjki macicy, w czasie wędrówki przez pochwę nabiera specyficznego zapachu, co jest związane z obecnością flory bakteryjnej.

Między innymi z tego powodu w czasie menstruacji trzeba szczególnie dbać o higienę. Musimy podmywać się co najmniej 2 razy dziennie i wycierać się (zawsze w kierunku odbytu) osobnym ręcznikiem, przeznaczonym tylko do tego celu. Nie powinno się zaś podczas krwawienia używać dezodorantów intymnych, zażywać gorących kąpieli w wannie, bo może to spowodować silniejsze krwawienie.

W dniach menstruacji lepszy jest letni prysznic. Gdy chcemy pływać, musimy zabezpieczyć się tamponem i zmienić go zaraz po wyjściu z wody.

Czytaj też:

• Zaburzenia MIESIĄCZKI: bolesne miesiączki, obfite krwawienia, plamienia, zatrzymanie okresu
• PMS (zespół napięcia przedmiesiączkowego): przyczyny, objawy, leczenie
• Dlaczego nie mam miesiączki? Brak miesiączki ma swoje przyczyny
• Jak przesunąć miesiączkę (okres)? Jak opóźnić lub przyspieszyć okres?
• Miesiączka - 10 faktów i mitów na temat menstruacji

Źródło: youtube.com/Najprościej Mówiąc

miesięcznik "Zdrowie"