Biegunka - przyczyny, zapobieganie, leczenie

Biegunka jest reakcją obronną organizmu na atak toksycznych substancji. Przed jej gwałtownym przebiegiem i nieprzyjemnymi konsekwencjami możesz uchronić się na wiele sposobów. Nie lekceważ jej, gdyż może doprowadzić do odwodnienia organizmu i utraty minerałów, co w przypadku np. małych dzieci jest szczególnie niebezpieczne.

Spis treści

1. Lepiej nie lekceważyć biegunki
2. Leczenie biegunki
3. Jak zapobiegać biegunkom?
4. Ostre skurcze

Biegunka pojawia się, gdy podrażnione jelita zaczynają szybciej się kurczyć i przez to przyśpieszają przesuwanie się pokarmu.

Organizm nie ma wtedy możliwości wchłonięcia z jedzenia odpowiedniej ilości wody – duża jej część pozostaje w pokarmie i kłopot gotowy.

Pierwszym objawem rozregulowania przewodu pokarmowego jest zwiększona liczba luźnych lub nawet całkiem płynnych stolców. Biegunki przydarzają się równie często dzieciom, jak i dorosłym, ale u małych dzieci ich następstwa mogą być poważniejsze.

Lepiej nie lekceważyć biegunki

Główne przyczyny biegunek to zakażenia wirusowe, bakteryjne, reakcje alergiczne na pożywienie, zatrucia pokarmowe, stres, nadużycie alkoholu, niepożądane działanie leków, zwłaszcza antybiotyków.

Biegunkę może wywołać picie wody zawierającej lamblie, ameby lub inne pasożyty. Ale może być ona objawem poważnych schorzeń, np. zespołu nadwrażliwego jelita oraz raka.

W większości przypadków biegunki szybko przemijają, nie pozostawiając żadnych śladów w organizmie. Jednak nigdy nie powinno się lekceważyć tej przypadłości, ponieważ w niektórych sytuacjach może ona mieć groźne następstwa.

Największym zagrożeniem jest odwodnienie organizmu i utrata minerałów, ważnych dla zachowania funkcji życiowych. Szczególnie niebezpieczne jest wypłukanie z organizmu sodu i potasu. Ich niedobór może doprowadzić do kwasicy.

Odwodnienie zaś bywa przyczyną gwałtownego spadku ciśnienia krwi, osłabienia, a niekiedy nawet wstrząsu.Gdy biegunka trwa u dziecka dłużej niż dzień, a u dorosłego dłużej niż 2 dni, może prowadzić do zaburzeń gospodarki elektrolitowej.

A to już stan zagrażający życiu, przede wszystkim w przypadku dzieci i osób starszych. Konsultacji z lekarzem wymaga także sytuacja, gdy biegunce towarzyszy silny ból brzucha, wymioty, gorączka, pojawienie się krwistego śluzu lub pasożytów w stolcu.

Przedłużająca się dolegliwość, nawet o niewielkim nasileniu, wymaga przeprowadzenia badań, które wyjaśnią jej przyczynę.

Leczenie biegunki

Przy biegunkach, które lekarze nazywają niepowikłanymi, czyli wtedy, gdy choroba ogranicza się jedynie do częstego oddawania luźnego stolca, zwykle wystarcza regularne picie dużych ilości wody. Warto też zadbać o ochronę jelit, aby odnowić uszkodzoną strukturę ich ścian – w tym pomoże diosmektyt, który wzmacnia błonę śluzową jelita. Jeśli chcemy przywrócić właściwy skład mikroflory można zażyć probiotyki.

Większość biegunek ustępuje samoistnie w ciągu 1–2 dni. Niektórzy lekarze uważają, że w tym czasie najlepiej jest dać odpocząć jelitom, i zalecają głodówkę. Inni (i ten pogląd przeważa) twierdzą, że mimo braku apetytu należy jeść.

Najlepiej to, co szybko wchłania wodę z jelit, czyli np. gotowany ryż i zupę marchwiową. Dobre efekty przynosi także dieta złożona z bananów, duszonych jabłek i sucharków lub czerstwej bułki.

Zdecydowanie jednak należy ograniczyć cukier, jeść często, 5–6 razy dziennie, ale małe porcje. Dobrym sposobem na biegunkę są też zioła, np. herbata z czystka, ale mogą one stanowić jedynie wsparcie leczenia podstawowego.Niektórzy ratują się przyjmowaniem środków, które powstrzymują skurcze jelit, a tym samym hamują biegunkę. Ale wybór postępowania czy leku przeciwbiegunkowego powinien zależeć od przyczyny dolegliwości.

Jak zapobiegać biegunkom?

Choć to nie zawsze jest możliwe, niektórym rodzajom biegunek można zapobiegać i nie wymaga to szczególnych starań. Przede wszystkim należy:

• unikaj potraw, które organizm źle toleruje; przebywając w krajach o gorącym klimacie, pij tylko przegotowaną lub butelkowaną wodę oraz napoje z puszek. Do napojów nie dodawaj lodu, a owoce i warzywa po umyciu koniecznie obierz ze skórki
• lepiej zrezygnuj z przekąsek czy dań, które stoją na powietrzu bez odpowiedniego zabezpieczenia – szczególnie gdy temperatura powietrza jest wysoka
• po każdej kuracji antybiotykiem bierz środki wzbogacające florę bakteryjną jelit i przywracające jej równowagę. Zawarte w nich tzw. dobre bakterie pozwalają zwalczyć toksyczne zarazki znajdujące się w jelitach.Lek popijaj wodą, nie zaś sokiem owocowym. To ważne, ponieważ kwasy zawarte w niektórych sokach (głównie cytrusowych) niszczą potrzebne organizmowi bakterie.

Ostre skurcze

Jeżeli biegunce towarzyszą skurcze jelit, można stosować leki zmniejszające ruchomość jelit. Antybiotyki lekarze ordynują tylko wtedy, gdy po badaniu kału okazuje się, że biegunka została spowodowana zakażeniem bakteryjnym.

miesięcznik "Zdrowie"

Anna Jarosz

Konsultacja: lek. med. Grzegorz Bornstern