Zadbaj o swoje SERCE po czterdziestce i wykonuj regularnie BADANIA kontrolne

Gdy człowiek kończy 40 lat, pora zacząć systematycznie robić badania kontrolne, które mogą wcześnie uchwycić groźne dla serca zmiany w organizmie. Dowiedz się, jakie badania wykonać, aby upewnić się, że nie masz chorób serca.

Spis treści

1. Badania dla serca: oznaczanie poziomu cholesterolu
2. Badania dla serca: poziom cukru (glukozy)
3. Badania dla serca: homocysteina
4. RTG klatki piersiowej
5. EKG
6. EKG wysiłkowe
7. Badanie metodą Holtera
8. Badania dodatkowe

By dowiedzieć się, co słychać w naszym sercu, musimy iść do lekarza i poprosić o zmierzenie ciśnienia oraz skierowanie na badania krwi. To właśnie z próbki krwi pobranej ze zgięcia łokciowego można wykonać istotne dla naszego serca badania.

Badania dla serca: oznaczanie poziomu cholesterolu

Badanie wykonuje się na czczo, pobierając krew z żyły i oznaczając w surowicy ilość cholesterolu. Najtańszym badaniem jest oznaczenie cholesterolu całkowitego. Jednak bardziej dokładne jest badanie z oznaczeniem poziomu poszczególnych frakcji cholesterolu, czyli stosunku LDL do HDL i trójglicerydów. To ważna proporcja, bo HDL usuwa ze ścian naczyń tłuszcz i przenosi go do wątroby, gdzie ulega likwidacji. LDL natomiast powoduje odkładanie się złogów w naczyniach, ponieważ łatwo do nich przywiera. Z kolei trójglicerydy to cząsteczki tłuszczu, które powstają w wątrobie, zwłaszcza u osób otyłych (także u chorych na cukrzycę). Ułatwiają tworzenie się zakrzepów. Prawidłowe wyniki to:

• cholesterol całkowity – nie więcej niż 200 mg/dl
• LDL – poniżej 150 mg/dl
• HDL – u mężczyzn co najmniej 40 mg/dl oraz ponad 50 mg/dl u kobiet
• trójglicerydy – niezależnie od płci norma wynosi od 150 do 160 mg/dl.

Wyniki te mogą się nieznacznie różnić w zależności od stosowanej przez laboratorium metody oznaczenia.

Badania dla serca: poziom cukru (glukozy)

To badanie również wykonuje się na czczo z próbki krwi pobranej z żyły. Wynik nie może przekraczać 60–100 mg/dl, a 2 godziny po posiłku powinien osiągnąć nie więcej niż 140 mg/dl. Każdy z nas, niezależnie od płci, powinien raz w roku wykonać takie badanie, bo to nie tylko ocena ryzyka cukrzycy, ale i doskonały test na rozpoznanie zaawansowania choroby wieńcowej.

Badania dla serca: homocysteina

Nazywana jest cholesterolem XXI wieku, ponieważ jej podwyższony poziom wiąże się z wyraźnym wzrostem ryzyka zawału serca i udaru mózgu. Homocysteina jest aminokwasem siarkowym, który powstaje w organizmie po spożyciu produktów zawierających białka zwierzęce. Prawidłowe jej stężenie we krwi wynosi do 12 μmol/dl. Jeśli ten poziom będzie przekroczony, homocysteina spowoduje uszkodzenie śródbłonka naczyń i znacznie przyspieszy tworzenie się zakrzepów.

RTG klatki piersiowej

Polega na prześwietleniu promieniami rentgena klatki piersiowej (tak, jak przy badaniu płuc), ale w dwóch pozycjach – z przodu i z boku. Takie ustawienie pozwala wykryć ewentualne zwapnienia aorty lub zastawek serca, a także sprawdzić, czy komory i przedsionki są prawidłowej wielkości (tzn. czy nie są powiększone). Dzięki badaniu można też sprawdzić, czy w worku osierdziowym lub w dolnych partiach płuc nie gromadzi się płyn, co może świadczyć o niewydolności mięśnia sercowego.

EKG

To zarejestrowanie czynności elektrycznej serca. Przez serce każdego człowieka – aby mogło się ono kurczyć w określonym rytmie – przy każdym uderzeniu przepływa pewien minimalny prąd. Prąd ten jest mierzony przez umieszczone w czasie badania na nadgarstkach rąk i kostkach nóg oraz na klatce piersiowej (w okolicy serce) elektrody. Rejestrowany jest przez aparat do elektrokardiografii na specjalnym papierze. Za pomocą EKG można wykryć zaburzenia rytmu serca, określić przerosty mięśnia sercowego, jego obszary niedokrwienia, a nawet niektóre zaburzenia metaboliczne. Jednak ujemny wynik badania nie świadczy jeszcze o tym, że serce na pewno jest zdrowe. Wyniki kolejnych EKG należy gromadzić, żeby lekarz mógł je porównywać przy następnym badaniu.

EKG wysiłkowe

To też rejestracja procesu przepływu prądu przez serce, ale w tym przypadku przeprowadza się je w czasie wysiłku, np. jazdy na rowerku treningowym albo chodzenia po ruchomej bieżni. Badanie to jest dokładniejsze i może ujawnić dolegliwości, które nie są widoczne w czasie badania spoczynkowego (np. czy na skutek nadciśnienia doszło do przerostu lewej komory).

Badanie metodą Holtera

Opiera się na takiej samej zasadzie jak EKG, ale trwa przez 24 godziny. Bardzo ważne jest, by w czasie badania prowadzić taki sam tryb życia jak każdego dnia. Elektrody mocuje się na klatce piersiowej i łączy z małym, przypiętym do pasa urządzeniem rejestrującym całodobową pracę serca. Aparat ma przycisk, który pacjent naciska w momencie, gdy pojawiają się ból, ucisk lub inne dolegliwości. Trzeba również zanotować w dzienniczku, co się robiło w chwili wystąpienia takich objawów. Po upływie doby lekarz zdejmuje urządzenie i może przeprowadzić dokładną analizę danych zarejestrowanych przez aparat i zapisanych przez pacjenta.

Badania dodatkowe

Złe wyniki badań przeznaczonych do kontrolowania serca mogą świadczyć również o niedomaganiu innych narządów lub słabej kondycji organizmu. Ale gdy okaże się, że serce jest zagrożone, wykonuje się jeszcze inne specjalistyczne badania. Należy do nich m.in. USG dopplerowskie (umożliwia prześledzenie przepływu krwi przez określone naczynia), pozytonowa tomografia emisyjna (daje trójwymiarowy obraz ukrwienia serca), angiografia (pozwala obserwować tętnice i utrwalić obraz na kliszy rentgenowskiej).

miesięcznik "Zdrowie"

Anna Jarosz

Konsultacja: lek. med. Grzegorz Borstern