Test RAST (test radioalergoseparacji): kiedy go wykonać? Jak przebiega?

Test RAST (radioalergoseparacji) jest jedną z istotniejszych metod stosowanych w diagnostyce alergii. Do jego wykonania potrzebna jest próbka surowicy pobrana od pacjenta. Cała procedura oceny odpowiedzi alergicznej odbywa się w laboratorium. Diagnozowana osoba nie ma bezpośredniego kontaktu z substancją uczulającą. Test RAST nie wymaga odstawiania leków przeciwalergicznych, co jest jego ogromną zaletą. Na czym polega ta metoda diagnostyczna? Co warto wiedzieć o teście RAST?

Spis treści

1. Test RAST a mechanizm reakcji alergicznych
2. Test RAST i skórne metody diagnostyki alergii: porównanie
3. Test RAST jako metoda diagnostyki in vitro
4. Test RAST: przebieg
5. Test RAST : wady i zalety
6. Test RAST: kiedy się go wykonuje?

Test radioalergoseparacji (RAST) jest wykorzystywany w diagnostyce alergii. W tej metodzie badaniu poddaje się próbkę surowicy krwi. Ocenia się ją laboratoryjnie, w celu określenia substancji uczulających pacjenta. W trakcie tej procedury wykorzystuje się test radioimmunologiczny, pozwalający na wykrycie swoistych przeciwciał IgE.

RAST różni się od popularnych skórnych testów alergicznym tym, że badanie jest wykonywane in vitro. Oznacza to, że wszystkie próby wykonuje się na szkle laboratoryjnym, po wcześniejszym pobraniu próbki z organizmu pacjenta. Najbardziej popularne w diagnostyce alergii są wciąż testy skórne. Oceniają one obecność alergii na podstawie reakcji skórnych, w odpowiedzi na kontakt z różnymi substancjami.

Test RAST a mechanizm reakcji alergicznych

Alergia wynika z nieprawidłowych reakcji organizmu następujących przy kontakcie z niektórymi substancjami. W jej przypadku dochodzi do nadmiernej aktywacji mechanizmów immunologicznych. Chodzi tutaj o reakcje obronne organizmu, które są nieadekwatne do bodźca. Przykładowo, pyłki traw są stosunkowo neutralne dla ludzkiego ciała. Jednak system immunologiczny osoby cierpiącej na alergię będzie z nimi "walczył". Taka irracjonalne bitwa niesie negatywne konsekwencje dla naszego zdrowia i samopoczucia.

Diagnostyka alergii nie jest prosta. Wymaga wielu złożonych testów. W całym procesie najważniejszy jest jednak wywiad lekarski. W celu potwierdzenia przypuszczeń specjalisty, wykonuje się odpowiednie badania. Najpopularniejszymi z nich są testy skórne oraz metody polegające na oznaczaniu przeciwciał klasy IgE w pobranej próbce krwi. Właśnie do tego drugiego typu badań należy procedura RAST.

Test RAST i skórne metody diagnostyki alergii: porównanie

Testy skórne przeprowadza się w przypadku praktycznie wszystkich rodzajów alergii. Najważniejsze zastosowanie znajdują w przypadku typu kontaktowego oraz wziewnego tej choroby. Istnieją jednak sytuacje medyczne, w których metoda ta nie jest skuteczna.

Przykładem jednej z nich może być atopowe zapalenie skóry. W przypadku tego zaburzenia wyniki testów skórnych nie będą wymierne.

Test RAST jest również wykorzystywany w sytuacjach, w których metody skórne dają wyniki niespójne z wywiadem lekarskim.

Metoda ta jest wykorzystywana jako:

• uzupełnienie diagnostyki alergii pokarmowej
• test służący rozpoznaniu alergii na jad owadów
• diagnostyka alergii na lateks

Wybór odpowiedniej metody rozpoznania alergii nie jest prosty. Decyzja o jej wyborze zależy od:

• aktualnej wiedzy na temat czułości testu
• swoistości metody
• wartości predykcyjnej testu w odniesieniu do informacji pochodzących z wywiadu lekarskiego

Test RAST jako metoda diagnostyki in vitro

To, że test RAST jest metodą diagnostyki alergii in vitro oznacza, że badanie przeprowadza się po pobraniu próbki od pacjenta, w laboratorium. Ocenie w tym przypadku podlega jedynie surowicza pula IgE.

W użyciu laboratoryjnym jest wiele różnych metod tego typu. Różnią się one między sobą rodzajem wykorzystywanego nośnika oraz sposobem wykrywania przeciwciał. Test RAST wyróżnia się tym, że do detekcji swoistych IgE używa się w tej procedurze radioizotopów.

IgE są przeciwciałami pełniącymi istotną rolę w zdrowych reakcjach immunologicznych. Są ważnym elementem walki organizmu z pasożytami. Indukują wydzielanie histaminy przez eozynofile i bazofile w odpowiedzi na niebezpieczeństwo. Jednak te same mechanizmy mogą prowadzić do reakcji patologicznych, skutkujących rozwojem alergii.

IgE są silnie powiązane z odpowiedzią alergiczną na konkretne substancje. Z tego względu wykorzystuje się ich swoistość w badaniach medycznych. Przykładowo, jeżeli dana osoba wykazuje wysoki poziom IgE skierowany przeciwko pyłkom w teście laboratoryjnym, prawdopodobnie jest uczulona na ten alergen.

Test RAST: przebieg

W celu przeprowadzenia testu, od pacjenta pobiera się próbkę surowicy. Następnie jest ona badana na szklanej płytce, na której osadzone są standaryzowane antygeny. Jeżeli surowica zawiera przeciwciała przeciwko alergenowi, wiążą się one z alergenem. Przebieg reakcji wykrywa się dzięki znakowaniu radioaktywnymi izotopami.

Test RAST : wady i zalety

Ponieważ pacjent nie ma w tej metodzie bezpośredniego kontaktu z alergenem, nie istnieje ryzyko gwałtownej reakcji alergicznej organizmu. Takie ryzyko istnieje w przypadku testów skórnych.

Badanie można wykonywać w trakcie przyjmowania leków przeciwhistaminowych. Dzięki temu pacjenci przed wykonaniem testu nie muszą rezygnować z terapii farmakologicznej.

Test RAST można przeprowadzać u dzieci w każdym wieku. Testy skórne dają istotne diagnostycznie wyniki dopiero u pacjentów po trzecim roku życia.

Test RAST jest zdecydowanie droższy od innych metod diagnostycznych. Wyniki badania nie są jednoznaczne. Wymagają trafnej oceny przez lekarza specjalistę.

Test RAST: kiedy się go wykonuje?

• Gdy lekarz odradza odstawianie leków przeciwhistaminowych, które zakłócają wyniki testów skórnych.
• W przepadku poważnych mian skórnych u pacjenta.
• Jeżeli podejrzewana jest wysoka wrażliwość na alergen i bezpośredni kontakt z substancją w trakcie testów skórnych mógłby mieć poważne skutki uboczne.

O autorze

mgr farmacji Sara Janowska

Doktorantka interdyscyplinarnych studiów doktoranckich z zakresu nauk farmaceutycznych i biomedycznych realizowanych na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie oraz Instytucie Biotechnologii w Białymstoku.Absolwentka studiów farmaceutycznych na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie ze specjalizacją Lek Roślinny. Uzyskała tytuł magistra broniąc pracy z dziedziny botaniki farmaceutycznej na temat właściwości antyoksydacyjnych ekstraktów pozyskanych z dwudziestu gatunków mchów. Obecnie w pracy naukowej zajmuje się syntezą nowych substancji przeciwnowotworowych oraz badaniem ich właściwości na liniach komórek nowotworowych. Przez dwa lata pracowała jako magister farmacji w aptece otwartej.

Przeczytaj więcej tekstów tej autorki

mgr farmacji Sara Janowska