Przeciwciała przeciwmitochondrialne (AMA) - marker pierwotnej marskości żółciowej wątroby

Przeciwciała przeciwmitochondrialne są bardzo specyficznym i czułym markerem pierwotnej marskości żółciowej wątroby, przewlekłej choroby o podłożu autoimmunologicznym.

Spis treści

1. Przeciwciała przeciwmitochondrialne - rodzaje
2. Przeciwciała przeciwmitochondrialne - wskazania do badania
3. Przeciwciała przeciwmitochondrialne - na czym polega badanie?
4. Przeciwciała przeciwmitochondrialne - jak interpretować wynik?

Przeciwciała przeciwmitochondrialne (AMA, ang. anti-mitochondrial antibodies) są autoprzeciwciałami skierowanymi przeciwko białkom mitochondriów. Zostały po raz pierwszy opisane w 1956 roku u pacjenta z pierwotną marskością żółciową wątroby.

Pierwotna marskość żółciowa wątroby jest chorobą z autoagresji, która dotyka głównie kobiety i obejmuje zniszczenie wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych spowodowane obecnością m. in. przeciwciał przeciwmitochondrialnych skierowanych głównie przeciwko komponentowi E2 kompleksu dehydrogenazy pirogronianowej, która jest zlokalizowana w wewnętrznej błonie mitochondriów.

Przeciwciała przeciwmitochondrialne - rodzaje

Wyróżnia się kilka rodzajów przeciwciał przeciwmitochondrialnych:

• M1 - przeciwko kardiolipinie (ACA)
• M2 - przeciwko dehydrogenazie alfa-ketoglutaranu
• M3 - przeciwko zewnętrznej błonie mitochondrialnej
• M4 - przeciwko oksydazie siarczynowej
• M5, M6, M8 - przeciwko białkom zewnętrznej błony mitochondrialnej
• M7 - przeciwko dehydrogenazie sarkozynowej
• M9 - przeciwko fosforylazie glikogenu

Przeciwciała przeciwmitochondrialne M2 i M9 są uważane za najbardziej swoiste dla pierwotnej marskości żółciowej wątroby. Pozostałe rodzaje przeciwciał mogą być obecne np. w toczniu rumieniowatym układowym.

Przeciwciała przeciwmitochondrialne - wskazania do badania

Badanie przeciwciał przeciwmitochondrialnych zleca się razem z innymi autoprzeciwciałami (np. przeciwciałami przeciwjądrowymi) w podejrzenie pierwotnej marskości żółciowej wątroby.

Objawy choroby obejmują m. in przewlekłe zmęczenie i świąd skóry. Nieleczona pierwotna marskość żółciowa prowadzi do marskości wątroby.

Przeciwciała przeciwmitochondrialne są czułym i specyficznym markerem tej choroby i występują u 90-95% chorych.

Przeciwciała przeciwmitochondrialne - na czym polega badanie?

Do oznaczania przeciwciał przeciwmitochondrialnych wykorzystuje się krew pobraną ze zgięcia łokciowego na czczo. Poziom przeciwciał przeciwmitochondrialnych oznacza się za pomocą metod immunologicznych. Najczęściej stosuje się immunofluorescencję pośrednia.

Po stwierdzeniu obecności przeciwciał przeciwmitochondrialnych w badanej próbce określa się miano przeciwciał, czyli największe rozcieńczenie surowicy, w jakim można stwierdzić obecność przeciwciał.

Przeciwciała przeciwmitochondrialne - jak interpretować wynik?

Za wynik dodatni uważa się obecność przeciwciał w mianie powyżej 1:40. Badanie serologiczne w kierunku przeciwciał przeciwmitochondrialnych stanowi część złożonego procesu diagnostycznego, a wynik dodatni musi być zawsze interpretowany w kontekście obrazu klinicznego i występowanie charakterystycznych objawów choroby.

O autorze

dr n. med. Karolina Karabin, biolog molekularny, diagnosta laboratoryjny, Cambridge Diagnostics Polska

Z wykształcenia biolog ze specjalizacją mikrobiologia i diagnosta laboratoryjny z ponad 10-letnim stażem w pracy laboratoryjnej. Absolwentka Studium Medycyny Molekularnej oraz członek Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka.Kierownik grantów naukowych realizowanych w Pracowni Diagnostyki Molekularnej przy Klinice Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych WUM. Tytuł doktora nauk medycznych w zakresie biologii medycznej obroniła na I Wydziale Lekarskim WUM. Autorka wielu prac naukowych i popularnonaukowych z zakresu diagnostyki laboratoryjnej, biologii molekularnej i żywienia. Na co dzień jako specjalista w zakresie diagnostyki laboratoryjnej prowadzi dział merytoryczny w Cambridge Diagnostics Polska oraz współpracuje z zespołem dietetyków w Poradni Dietetycznej CD. Ze specjalistami dzieli się praktyczną wiedzą dotyczącą diagnostyki i dietoterapii chorób na konferencjach, szkoleniach oraz na łamach czasopism i portali internetowych. Szczególnie zainteresowana wpływem współczesnego stylu życia na procesy molekularne w organizmie.

Przeczytaj więcej tekstów tej autorki

dr n. med. Karolina Karabin