Prosty test oceni stan nerek i wątroby. Kiedy warto sprawdzić poziom amoniaku?

Niepokojące sygnały, takie jak przewlekłe zmęczenie, problemy z koncentracją czy pogorszenie samopoczucia, mogą wskazywać na kłopoty z funkcjonowaniem nerek i wątroby. Wystarczy jedno proste badanie, by sprawdzić, w jakiej kondycji są jedne z najważniejszych narządów w naszym ciele. Dowiedz się, kiedy warto się zbadać i co mogą ujawnić wyniki.

Co to jest amoniak?

Amoniak (NH₃) to gaz o charakterystycznym, silnym zapachu, składający się z azotu i wodoru. Jest naturalnym produktem ubocznym procesów metabolicznych, powstaje w wątrobie w wyniku rozkładu białek. W organizmie amoniak jest przekształcany w mniej toksyczny mocznik i usuwany przez nerki.

Wysoki poziom amoniaku we krwi może wskazywać na problemy z wątrobą lub nerkami, ponieważ narządy te są odpowiedzialne za jego wydalanie. Gdy funkcje tych narządów są zaburzone, amoniak może gromadzić się w organizmie, co może spowodować problemy zdrowotne.

Wskazania do badania poziomu amoniaku

Badanie poziomu amoniaku we krwi jest szczególnie ważne w diagnostyce i monitorowaniu funkcji wątroby oraz nerek. Amoniak jest naturalnym produktem ubocznym metabolizmu białek, który w zdrowym organizmie jest przekształcany w mocznik w wątrobie, a następnie wydalany przez nerki. Wysoki poziom amoniaku we krwi może sugerować, że któryś z tych narządów nie funkcjonuje prawidłowo.

U osób z chorobami wątroby, takimi jak marskość, zapalenie, nowotwór czy niewydolność wątroby, zdolność tego organu do usuwania amoniaku z organizmu jest ograniczona.

W takich przypadkach może on gromadzić się we krwi, prowadząc do stanu zwanego encefalopatią wątrobową, który objawia się zaburzeniami świadomości, dezorientacją, zaburzeniami zachowania, a w cięższych przypadkach - śpiączką. Podwyższony poziom amoniaku jest więc jednym z kluczowych wskaźników uszkodzenia wątroby.

Z kolei nerki są odpowiedzialne za filtrację krwi i usuwanie produktów przemiany materii, w tym mocznika i amoniaku. Jeśli nerki nie funkcjonują prawidłowo, ich zdolność do pozbywania się odpadów metabolicznych jest upośledzona.

Podwyższony poziom amoniaku we krwi jest obserwowany u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek, zwłaszcza gdy następuje spadek ich funkcji filtracyjnej, oraz w przypadku niewydolności tego narządu. U osób z chorobami wątroby lub nerek regularne badania poziomu amoniaku są kluczowe w monitorowaniu stanu zdrowia i zapobieganiu powikłaniom.

Jakie objawy powinny skłonić do sprawdzenia poziomu amoniaku?

Objawy, które powinny skłonić do oznaczenia poziomu amoniaku we krwi to:

• zaburzenia świadomości i dezorientacja,
• zaburzenia snu,
• zmiany w zachowaniu i nastroju,
• żółtaczka,
• ból w okolicy wątroby,
• obrzęki,
• zmęczenie i osłabienie,
• problemy z koncentracją,
• bóle pleców i brzucha,
• zmiany w ilości lub wyglądzie moczu,
• nudności i wymioty,
• ból głowy,
• zaburzenia równowagi i koordynacji.

Wyniki badania amoniaku we krwi

Badanie poziomu amoniaku we krwi wymaga pobrania próbki z żyły łokciowej na czczo, choć w niektórych przypadkach można pominąć ten warunek. Wartości referencyjne stężenia amoniaku we krwi różnią się w zależności od laboratorium i stosowanej metodyki, jednak zazwyczaj mieszczą się w granicach:

• 15-45 mikromoli/litr dla dorosłych,
• 30-70 mikromoli/litr dla dzieci.

Każdy wynik poniżej lub powyżej normy jest wskazaniem do konsultacji lekarskiej.

Zobacz galerię 8 zdjęć

Gadaj zdrów

Kobiecy zawał uderza w święta? Nie lekceważmy bólu i zmęczenia

Paula Komendarczuk