PROFIL REUMATYCZNY - badania wykrywające choroby reumatyczne

Profil reumatyczny to badania, które pozwalają zdiagnozować choroby reumatyczne, takie jak, m.in. toczeń rumieniowaty, choroba zwyrodnieniowa stawów, reumatoidalne zapalenie stawów, a co za tym idzie - wybrać odpowiedni sposób leczenia. Sprawdź, jakie są wskazania do wykonania profilu reumatycznego, jakie są normy i jak interpretować wyniki badań.

Spis treści

1. Profil reumatyczny - wskazania

Profil reumatyczny to badania krwi, dzięki którym można zdiagnozować choroby reumatyczne. Na profil reumatyczny składają się badania, takie jak ocena stężenia kwasu moczowego, białka C-reaktywnego (CRP), odczynu Biernackiego (OB), a także morfologia krwi obwodowej, czynnika reumatoidalnego (RF) oraz ocena obecności odczynu Waalera-Rosego. Niektóre laboratoria wykonują także ocenę stężenia antystreptolizyny (ASO) i przeciwciał anty-CCP.

Profil reumatyczny - wskazania

Profil reumatyczny wykonuje się przy podejrzeniu chorób reumatycznych, tzn. wtedy, gdy od dłuższego czasu pojawiają się dotkliwy ból i sztywność stawów i/lub mięśni, obrzęk torebek stawowych itp. Jest ono polecane zwłaszcza osobom, u których w rodzinie pojawiały się problemy reumatologiczne. Profil reumatyczny jest wykonywany także w celu monitorowania leczenia chorób reumatycznych.

1. Czynnik reumatoidalny (RF)

Czynnik reumatoidalny to przeciwciało skierowane przeciwko własnemu organizmowi. Przyczynia się on do niszczenia tkanki, co jest istotą choroby reumatycznej.

Podwyższenie stężenia RF zwykle świadczy o reumatoidalnym zapaleniu stawów (występuje u około 80 proc. pacjentów). Może też wskazywać na toczeń rumieniowaty układowy, twardzinę układową, mieszaną chorobę tkanki łącznej czy zespół Sjögrena, jednak w przypadku tych chorób RF we krwi chorego pojawia się znacznie rzadziej.

Należy zaznaczyć, że jego brak nie wyklucza RZS i odwrotnie - jego obecność nie jest równoznaczna z rozpoznaniem RZS. Dlatego jednocześnie zwykle ocenia się obecność odczynu Waalera-Rosego. Jest to jedna z metod służących do oznaczania obecności czynnika reumatoidalnego (RF). Obecność odczynu Waalera-Rosego potwierdza, że mamy do czynienia z chorobą reumatyczną.

2. Kwas moczowy

Kwas moczowy to produkt metabolizmu zasad purynowych. Jego poziom we krwi pozwala odpowiedzieć na pytanie, czy przyczyną bólu stawów jest dna moczanowa.

Wzrost stężenia kwasu moczowego we krwi może wskazywać na artretyzm, a także na niewydolność nerek, a nawet łuszczycę. Z kolei obniżenie poziomu kwasu moczowego świadczy o zaburzeniach metabolicznych, np. ksantynurii.

3. Białko C-reaktywne (CRP)

Jest to tzw. białko ostrej fazy, którego poziom we krwi wzrasta, gdy pojawia się infekcja, np. wywołana przez wirusy. To właśnie te patogeny prawdopodobnie są przyczyną chorób reumatycznych. Podejrzewa się, że stymulują one układ odpornościowy, który zaczyna atakować własne tkanki - w ten sposób pojawia się stan zapalny. Tak się dzieje m.in. przy reumatoidalnym zapaleniu stawów.

CRP powyżej 3,1 do 10 mg/l sugeruje, że w organizmie toczy się reakcja zapalna. Poziom CRP < 40 mg/l wskazuje na łagodne zapalenia i infekcje wirusowe, a CRP < 200 mg/l oznacza infekcje bakteryjne. Z kolei CRP < 500 mg/l pojawia się w przypadku ciężkich zakażeń bakteryjnych.

4. Odczyn Biernackiego (OB)

OB, czyli odczyn Biernackiego, to szybkość, z jaką czerwone krwinki opadają w osoczu krwi w ciągu 1–2 godzin.

Podwyższone OB zwykle świadczy o toczącym się w organizmie stanie zapalnym, zwłaszcza o reumatoidalnym zapaleniu stawów i zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa.

6. Morfologia krwi

Morfologia to ogólne badanie krwi, które pozwala wykryć wiele chorób we wczesnym okresie ich rozwoju.

SPRAWDŹ >> MORFOLOGIA KRWI - jak odczytać wynik?

7. Antystreptolizyna (ASO)

ASO to przeciwciała blokujące działanie jednego z enzymów paciorkowcowych (streptolizyny O). 10 spośród  80 serotypów paciorkowca ma właściwości reumatogenne, co oznacza, że zakażenie tymi drobnoustrojami może być przyczyną choroby reumatycznej.

Jeśli poziom ASO przekracza 250 IU/ml u dorosłych oraz 333 UI/ ml u dzieci powyżej 5 lat, może to świadczyć o powikłaniach, takich jak choroba reumatyczna lub/i zapalenie kłębuszków nerkowych po przebytej infekcji paciorkowcem z grupy A.

8. Przeciwciała anty-CCP

Przeciwciała anty-CCP (przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi) są uznawane za specyficzny marker (wykrywacz) reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS). W odróżnieniu od czynnika RF, przeciwciała anty-CCP pojawiają się przed wystąpieniem objawów RZS (nawet od 9 do 14 lat).

Monika Majewska