Profil lipidowy: badanie poziomu cholesterolu - frakcji LDL, HDL i trójglicerydów

Profil lipidowy to badanie krwi oznaczające stężenie cholesterolu,  jego frakcji LDL i HDL oraz trójglicerydów. Profil lipidowy jest dużo bardziej miarodajny od oznaczenia całkowitego stężenia cholesterolu we krwi. Wykonuj profil lipidowy regularnie, by ustrzec się np. miażdżycy, zawału lub udaru. Jakie są normy cholesterolu? Jak interpretować wyniki profilu lipidowego?

Spis treści

1. Profil lipidowy: trójglicerydy
2. Profil lipidowy - sprawdź swój wynik
3. Skąd się bierze podwyższony cholesterol?

Profil lipidowy jest dużo dokładniejszy od podstawowego i najczęściej wykonywanego przez nas badania - oznaczenia stężenia całkowitego cholesterolu. Profil lipidowy (lipidogram) – badanie polegające na oznaczeniu nie tylko poziomu cholesterolu całkowitego, ale także jego frakcji LDL, HDL oraz trójglicerydów (triglicerydów).

Dlaczego to takie ważne? Bo dopiero na podstawie wszystkich tych wyników można ocenić rzeczywistą gospodarkę tłuszczową (lipidową) w organizmie, od której zależy stan układu krążenia, a co za tym idzie – zagrożenie miażdżycą, chorobą wieńcową, zawałem serca czy udarem mózgu.

We własnym interesie powinnaś profilaktycznie sprawdzać swój profil lipidowy odpowiednio do wieku i stanu zdrowia. Pierwszy pomiar dobrze wykonać ok. 20. roku życia.

Profil lipidowy: trójglicerydy

Są to tzw. tłuszcze obojętne. Ich wysoki poziom świadczy o tym, że we krwi generalnie znajduje się za dużo tłuszczów. Podwyższony poziom trójglicerydów zwykle obserwuje się u osób, które jedzą sporo słodyczy (mogą to być słodkie przegryzki – baton, cukierek, czego często nie zauważamy), chorych na cukrzycę, otyłych. Zbyt duża zawartość tych tłuszczów jest równie niebezpieczna jak nadmiar cholesterolu i przyczynia się do rozwoju choroby niedokrwiennej serca, zwłaszcza przy obniżeniu wartości HDL.

Jeśli wynik jest prawidłowy, badanie wystarczy potem powtarzać co 5 lat. Kobiety po pięćdziesiątce i mężczyźni po 45. roku życia powinni robić lipidogram rokrocznie. A jeżeli wynik odbiega od normy, wtedy kontrolne analizy trzeba powtarzać zgodnie z zaleceniem lekarza. Dzieciom cholesterol bada się tylko wtedy, gdy u rodziców wystąpiła przedwcześnie choroba wieńcowa i gdy są one otyłe.Na badanie w ramach NFZ potrzebne jest skierowanie. Prywatnie za lipidogram trzeba zapłacić ok. 50 zł. Badanie nie wymaga czasu, polega na pobraniu krwi z żyły.

Również przygotowania nie są kłopotliwe. Do laboratorium trzeba zgłosić się na czczo, po minimum 8 godzinach przerwy w jedzeniu. Już samo wypicie soku, herbaty czy kawy z cukrem może zafałszować wartość trójglicerydów we krwi. Aby wynik odzwierciedlał faktyczny stan gospodarki lipidowej organizmu, w dniach poprzedzających badanie należy jeść normalnie, nie unikając alkoholu, jeśli zwyczajowo go pijesz. Tylko kolacja w przededniu badania powinna być lekko strawna i bezalkoholowa, bo wyniki będą zafałszowane.

Wypróbuj

Autor: Time S.A

Pamiętaj, że odpowiednio dobrana dieta obniży stężenie „złego” cholesterolu i pomoże w walce z chorobami układu krążenia. Skorzystaj z JeszCoLubisz - innowacyjnego systemu dietetycznego Poradnika Zdrowie i ciesz się indywidualnie dobranym planem oraz stałą opieką dietetyka. Zadbaj o swoje zdrowie i zmniejsz ryzyko miażdżycy, zawału serca czy udaru.

Dowiedz się więcej

Profil lipidowy - sprawdź swój wynik

Między 2 a 18 rokiem życia stężenie cholesterolu wynosi 12–140 mg/dl, potem rośnie o ok. 2,2 mg rocznie. Zgodnie z wytycznymi Polskiego Forum Profilaktyki prawidłowe wartości lipidów u dorosłej osoby powinny wynosić:

• cholesterol całkowity – mniej niż 190 mg/dl (5 mmol/l)
• frakcja LDL – mniej niż 115 mg/dl (3 mmol/l)
• HDL (dla mężczyzn) – ponad 40 mg/dl (1 mmol/l)
• HDL (dla kobiet) – ponad 45 mg/dl (1,2 mmol/l)
• trójglicerydy – mniej niż 150 mg/dl (1,7 mmol/dl).

Wyniki w niektórych laboratoriach mogą się od siebie różnić. Zależy to od sposobu obliczania poziomu lipidów. Dlatego na wydruku obok wyników swojego badania znajdziesz też normy przyjęte w laboratorium, w którym było ono robione. Ogólnie przyjęte wskaźniki dotyczą jednak tylko osób zdrowych.

Jeśli jesteś po zawale serca, nie powinnaś mieć cholesterolu całkowitego więcej niż 180 mg/dl, a po zawale  i cukrzycy – nie więcej niż 165 mg/dl. U zagrożonych powikłaniami miażdżycy (palaczy, prowadzących siedzący tryb życia, otyłych) poziom cholesterolu LDL powinien być poniżej 100 mg/dl, natomiast po zawale serca i z cukrzycą – mniejszy niż 70 mg/dl.

Zobacz galerię 7 zdjęć

Skąd się bierze podwyższony cholesterol?

Podwyższony poziom cholesterolu może być uwarunkowany genetycznie. Wtedy jest to wrodzony brak lub nieprawidłowe funkcjonowanie receptorów odpowiadających za przyswajanie i rozkładanie frakcji LDL.  Bywa także skutkiem niektórych chorób metabolicznych, np. niedoczynności tarczycy, albo przyjmowania pewnych leków, np. moczopędnych czy progestagenów. Ale nie ma co się oszukiwać: najczęściej zaburzenia metaboliczne, objawiające się podwyższonym poziomem cholesterolu ogólnego i/lub LDL(hipercholesterolemia) i trójglicerydów (hipertriglicerydemia), fundujemy sobie na własne życzenie, prowadząc niezdrowy styl życia.

Przeczytaj: 17 pogromców cholesterolu

Gdy tłusta dieta i brak ruchu nałożą się na skłonność genetyczną, ryzyko zaburzeń lipidowych gwałtownie rośnie.

miesięcznik "Zdrowie"