Morfologia: jak się do niej przygotować?

Czy do morfologii czyli podstawowego badania krwi, nie trzeba się specjalnie przygotowywać? Czy wystarczy przyjść na czczo, aby wyniki były odzwierciedleniem naszego stanu zdrowia? Okazuje się, że to za mało. Jest jeszcze kilka innych zaleceń.

Spis treści

1. Morfologia: jak się do niej przygotować?
2. Nie forsuj się
3. Posiedź trochę
4. Nie pal
5. Nie denerwuj się
6. Nie pij alkoholu
7. Bądź na czczo

Czy do morfologii trzeba się specjalnie przygotować? Większość z nas odpowie, że wystarczy być na czczo.

Okazuje się jednak, że to nie wszystko. Na wynik morfologii może mieć wpływ zbyt głębokie wkłucie igły do żyły, manipulacje igłą, zbyt długie trzymanie zaciśniętej stazy (gumy zakładanej na ramię), a nawet kolejność pobieranych próbek. Warto dodać, że aż 3/4 błędnych wyników badań ma związek z niewłaściwym przygotowaniem się do pobrania krwi, warunkami, w jakich przechowuje się i przewozi materiał do badania. Warto też wiedzieć, że materiał pobrany do badania musi we właściwym czasie trafić do laboratorium, by wynik odzwierciedlał faktyczny stan zdrowia.

Morfologia: jak się do niej przygotować?

• Trzeba być na czczo, a to oznacza, że przez ok. 12 godzin powinniśmy się powstrzymać od jedzenia po to, aby uzyskane w badaniu wyniki odpowiadały stanowi faktycznemu. Kolacja zjedzona poprzedniego dnia powinna być lekko strawna. Przed badaniem można tylko wypić szklankę wody albo niesłodzonej herbaty.
• Do laboratorium należy przyjść najlepiej między godzina 7 a 9.30 (najpóźniej o godzinie 10), ponieważ niektóre parametry krwi zmieniają się w ciągu doby. Pobranie krwi we wskazanym czasie daje możliwość uzyskania największej powtarzalności (a więc prawdziwości) wyników.
• Na 2-3 dni przed badaniem trzeba powstrzymać się od picia alkoholu i ograniczyć inne używki, w tym kawę i papierosy.
• W dniu badania powstrzymać się od przyjęcia porannej porcji leków lub przyjąć je, jeśli tak zdecyduje lekarz. Wtedy jednak o przyjętych lekach trzeba poinformować pracownika laboratorium.
• Przed pobraniem krwi pacjent powinien przez pół godziny odpoczywać, najlepiej siedząc.

Uwaga! W przypadku analiz, na które nie ma wpływu pora dnia, czas od zjedzenia posiłku, faza cyklu miesięcznego – krew do badania może być pobrana w dowolnej porze dnia.

Nie forsuj się

Wysiłek fizyczny bezpośrednio przed pobraniem krwi może mieć wpływ na wynik badania, ponieważ zaburza gospodarkę węglowodanową. Dochodzi do zagęszczenia krwi. Po ćwiczeniach, w związku ze zwiększonym zużyciem substancji energetycznych, spada poziom glukozy oraz triglicerydów.

Poza tym podczas wysiłku fizycznego z mięśni uwalniają się enzymy, które przenikają do surowicy i wpływają na poziom: CPK (kinaza kreatynowa, czyli białko uwalniane do krwi z mięśni, którego wysoki poziom świadczy o zapaleniu wielomięśniowym, w tym także serca, jest również markerem niedokrwienia serca), AST (aminotransferaza alaninowa – przekroczenie normy może świadczyć o chorobach wątroby lub układu krążenia), LDH (dehydrogeneza mleczanowa – enzym, którego wysoka aktywność może sugerować wirusowe zapalenie wątroby, nowotwory, uszkodzenie mięśni, anemię, zapalenie płuc i nerek oraz ostre zapalenie trzustki).

Ogólnoustrojową reakcją na wysiłek fizyczny jest także wzrost liczby neutrocytów oraz zmiana stężenia hormonów.

Posiedź trochę

Pozycja ciała w istotny sposób wpływa na uzyskane wyniki badania. Po kilkudziesięciu minutach stania dochodzi do przemieszczenia płynów, zgęszczenia krwi o ok. 10%. Może to powodować wzrost stężenia białka, cholesterolu, wapnia, magnezu, hematokrytu, liczby krwinek czerwonych i białych. Przyczyną wzrostu stężenia tych parametrów jest przemieszczanie się wody z łożyska naczyniowego do przestrzeni śródtkankowej. Wartość wymienionych parametrów spowodowanych zmianą pozycji ciała zależy od wydolności układu krążenia. Mogą one być zawyżone nawet o 10-15%.

Nie pal

Dym z papierosów negatywnie wpływa na obraz wysycenia krwi tlenem. Parametr ten nie jest oznaczany w morfologii wykonywanej jako badanie przesiewowe. Jednak substancje zawarte w dymie mogą wpłynąć na stężenie hemoglobiny i liczbę czerwonych krwinek.

Nie denerwuj się

Stres spowodowany kłótnią w kolejce może wpłynąć na podniesienie stężenia glukozy we krwi i uzyskanie fałszywie dodatniego wyniku badania. Podniesie także poziom adrenaliny, a ta zmieni obraz gospodarki węglowodanowej.

Nie pij alkoholu

Wypity alkohol przez 38 godzin stymuluje wzrost aktywności GGTP (gamma-glutamylotransferaza), co może dać fałszywy wynik świadczący o nieprawidłowej pracy wątroby. Nawet jedno piwo wypite wieczorem może diametralnie zmienić wyniki tzw. prób wątrobowych, czyli aminotransferaz ALT oraz AST. Alkohol negatywnie wpływa także na profil lipidowy, czyli oznaczenie stężenia cholesterolu całkowitego i jego frakcji LDL oraz HDL.

Bądź na czczo

Zjedzenie posiłku wiąże się ze wzrostem stężenia we krwi glukozy, co ma szczególne znaczenie w ocenie zagrożenia rozwojem cukrzycy lub też nietolerancji glukozy. Po posiłku podnosi się także stężenie trójglicerydów. Można też mieć wyższe OB. Zmienia się nawet liczba białych krwinek. Kawa wypita przed badaniem może wpłynąć na podwyższenie poziomu kortyzolu, a to może skutkować zmianą stężenia glukozy.

miesięcznik "Zdrowie"

Anna Jarosz