Kolagen – klucz do zdrowia stawów i skóry. Sprawdź, kiedy warto zbadać jego poziom

Kolagen, będący kluczowym białkiem w organizmie, odgrywa istotną rolę w zdrowiu kości, stawów i skóry, ale z wiekiem jego produkcja maleje. Jakie dolegliwości może powodować niedobór kolagenu, jak monitorować jego poziom i jakie badania pomogą w diagnozie potencjalnych problemów zdrowotnych z tym związanych? Oto najważniejsze związane z tym informacje!

Jak kolagen wpływa na organizm?

Kolagen znajdziemy zarówno w kosmetykach, jak i suplementach diety. Wspomaga zdrowie stawów oraz redukcję zmarszczek. Jego właściwości budzą zainteresowanie lekarzy i kosmetologów. Kolagen jest obecny w kościach, mięśniach, ścięgnach i skórze. Jest niezbędny dla tkanki łącznej i komórek organizmu, wpływa m.in. na gęstość kości, aktywność enzymów, przyswajanie składników odżywczych, poprawia kondycję chrząstki oraz elastyczność skóry.

Z czasem jednak kolagenu zaczyna w naszym organizmie brakować. Zewsząd atakują nas reklamy coraz to nowych suplementów mających zwiększyć jego poziom - warto wiedzieć, jak się w tym gąszczu nie pogubić i sprawdzić, jak sprawdzić, czy potrzebujemy suplementacji kolagenu.

Jak zbadać poziom kolagenu? 

Jeśli zastanawiasz się, jak to wygląda w twoim przypadku, warto wykonać test oceniający stopień degradacji kolagenu. Jest to badanie stężenia C-telopeptydu (ICTP), który jest produktem rozpadu kolagenu typu I, występującego w kościach i skórze. Badanie to pozwala ocenić zmiany w kościach.

Aby zbadać poziom C-telopeptydu (ICTP), badanie wykonuje się na czczo, najlepiej rano, nie później niż o godzinie 10:00. Zaleca się jednoczesne sprawdzenie poziomu witaminy C, miedzi i cynku, ponieważ te substancje są niezbędne do produkcji kolagenu. Ich niedobór może być przyczyną problemów z syntezą kolagenu. 

• Normy dla C-końcowego telopeptydu kolagenu typu I (ICTP) we krwi u dorosłych wynoszą: od 1,5 do 5,0 µg/l.
• W moczu wartości referencyjne to: poniżej 450 μg/mmol kreatyniny u kobiet przed menopauzą, 800 μg/mmol kreatyniny u kobiet po menopauzie oraz poniżej 450 μg/mmol kreatyniny u mężczyzn.

Lekarz wystawia skierowanie na te badania, gdy podejrzewa takie schorzenia, jak np. osteoporoza lub inne choroby kości, zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej, niektóre nowotwory. 

CZYTAJ TEŻ: Osteopenia to choroba kości. Przyczyny, objawy i leczenie osteopenii

Interpretację wyników powinien przeprowadzać lekarz, który na podstawie uzyskanych przez pacjenta lub pacjentkę wyników zdecyduje o dalszym postępowaniu – może to obejmować zmianę diety, suplementację, leczenie farmakologiczne, rozszerzoną diagnostykę. Wśród badań oceniających ilość kolagenu w kościach znajduje się również densytometria.

W jakiej formie przyjmować kolagen? Ekspertka tłumaczy

Na rynku dostępny jest kolagen w wielu formach: od wieprzowego, poprzez wołowy i drobiowy, aż po kolagen rybi (morski). Jak niedawno podkreślała w rozmowie z Poradnikiem Zdrowie dietetyczka kliniczna Paulina Szymczak, nie każdy typ kolagenu działa tak samo:

• kolagen wieprzowy i wołowy wpływa przede wszystkim na strukturę skóry, włosów i paznokci,
• drobiowy wpływa dla regenerację stawów,
• kolagen rybi znacząco wpływa z kolei na strukturę skóry i kości, jest też najlepiej wchłanialny.

Ważne jest, aby przyjmowany kolagen był hydrolizowany. - Proces hydrolizy rozbija kolagen na mniejsze peptydy, które łatwiej przechodzą przez ścianę jelita do krwiobiegu - tłumaczy ekspertka.

Dzienna dawka kolagenu, jaką uznaje się za bezpieczną, biorąc pod uwagę analizę badań naukowych, mieści się w zakresie 2,5–15 g i takie dawki rekomenduję

- mówiła nam dietetyczka Paulina Szymczak. Zaznacza jednak, aby dobór dawki skonsultować z lekarzem lub dietetykiem, gdyż samodzielnie trudno jest dostosować ją do naszych indywidualnych potrzeb.

Dlaczego z wiekiem spada poziom kolagenu?

Z wiekiem – zwykle po 50. roku życia – organizm zaczyna wytwarzać mniej kolagenu. Proces ten ulega całkowitemu zahamowaniu około 60. roku życia, choć u niektórych osób może nastąpić wcześniej. Do czynników przyspieszających utratę zdolności syntezy kolagenu należą stres, choroby przewlekłe oraz nadmierny wysiłek fizyczny.

Objawy spadku kolagenu obejmują problemy ze stawami, słabszą regenerację organizmu, mniejszą tolerancję na urazy, pogorszenie stanu skóry i pogłębienie zmarszczek, sztywność stawów, łamliwość paznokci, osłabienie mięśni oraz wypadanie włosów.

Katarzyna Głuszak