Ezofagoskopia przełyku - na czym polega? Wskazania i powikłania po ezofagoskopii

Ezofagoskopia to badanie endoskopowe, które polega na oglądaniu wewnętrznych ścian przełyku za pomocą specjalnego wziernika. Dzięki ezofagoskopii można nie tylko ocenić stan przełyku, lecz także wykonywać niektóre zabiegi diagnostyczne (np. pobrać wycinek ściany przełyku do dalszych badań w przypadku podejrzenia raka) i lecznicze (np. usunąć ciało obce). Na czym polega ezofagoskopia? Jakie są wskazania do jej wykonania? Jakie może dać powikłania?

Spis treści

1. Ezofagoskopia - wskazania
2. Ezofagoskopia - przeciwwskazania
3. Ezofagoskopia - jak się przygotować?
4. Ezofagoskopia - na czym polega?
5. Ezofagoskopia - powikłania po zabiegu

Ezofagoskopia polega na oglądaniu wewnętrznych ścian przełyku za pomocą sztywnego (ezofagoskop) lub giętkiego (gastrofiberoskop) endoskopu (inaczej wziernika). Jednak ezofagoskopia jest nie tylko badaniem, które umożliwia ocenę stanu ścian przełyku (pozwala ustalić, czy są ona podrażnione, czy znajdują się na nich owrzodzenia lub rozwija się w ich obrębie stan zapalny). Pozwala także wykonywać niektóre zabiegi diagnostyczne (np. biopsję, czyli wycięcie fragmentu tkanki przełyku do dalszego zbadania) oraz zabiegi lecznicze (np. usunięcie ciała obcego). W związku z tym endoskop może zostać wyposażony w odpowiednie narzędzie, przeznaczone do pobierania wycinków czy usuwania nieprawidłowej tkanki.

Ezofagoskopia - wskazania

Ezofagoskopia endoskopem sztywnym jest wskazana przy podejrzeniu obecności ciała obcego w przełyku, polipów przełyku, achalazji (zwężenia) przełyku (i związanych z nią trudności w przełykaniu) lub, rzadziej, żylaków przełyku. Ponadto ezofagoskopię wykonuje się w celu zdiagnozowania zmian na ścianach przełyku po spożyciu substancji żrących (chemiczne oparzenie przełyku). Ezofagoskopia jest wskazana także przy podejrzeniu nowotworu przełyku. Ten rodzaj wziernikowania przełyku może służyć także do pobrania wycinka tkanki przełyku do badania (biopsja).

Z kolei ezofagoskopię endoskopem giętkim wykonuje się w celu usunięcia ciała obcego o gładkiej powierzchni (np. monety) u osób, u których z jakichś powodów nie można wykonać znieczulenia ogólnego lub endoskopii wziernikiem sztywnym (np. sztywny kręgosłup lub kifoza patologiczna). Ponadto ezofagoskopia endoskopem giętkim zwykle jest wykonywana w przypadku krwawiących żylaków przełyku.

WARTO WIEDZIEĆ >> Manometria przełyku: badanie pozwalające wykryć refluks i inne choroby przełyku

Ezofagoskopia - przeciwwskazania

Ezofagoskopii wziernikiem sztywnym nie powinno się wykonywać u osób z poważnymi zmianami w odcinkach szyjnym i/lub piersiowym kręgosłupa oraz u tych, u których nie można wykonać znieczulenia ogólnego.Natomiast przeciwwskazaniem do wykonania ezofagoskopii wziernikiem giętkim jest umiejscowienie zmian w okolicy zapierściennej lub w ustach przełyku. Poza tym u osób z uchyłkiem Zenkera tego typu ezofagoskopię należy wykonywać z zachowaniem szczególnej ostrożności (ze względu na ryzyko przedziurawienia przełyku).

Ezofagoskopia - jak się przygotować?

Na około 4 godziny przed ezofagoskopią nie wolno nic jeść ani pić.

Ezofagoskopia - na czym polega?

• Ezofagoskopia wykonywana za pomocą wziernika sztywnego

Ten rodzaj ezofagoskopii jest wykonywany w znieczuleniu ogólnym. Pacjent leży na plecach. Następnie unosi się jego głowę i utrzymuje ją przechyloną do tył. Potem lekarz rozwiera gardło pacjenta za pomocą łyżki laryngoskopu, wprowadza metalowy wziernik przez usta (po przejściu endoskopu przez usta przełyku opuszcza się głowę pacjenta) i przesuwa go delikatnie głębiej, aż znajdzie się w przełyku.

• Ezofagoskopia wykonywana za pomocą wziernika giętkiego

Przed zabiegiem może być potrzebne wykonanie RTG przełyku po doustnym podaniu kontrastu.

Ten rodzaj ezofagoskopii jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym - do znieczulenia przełyku zwykle stosuje się lidokainę. Ponadto pacjentowi można podać leki uspokajające. Następnie zakłada się mu ustnik, aby w czasie zabiegu nie zaciskał zębów.

Pacjent leży na lewym boku z głową podpartą i nieco przechyloną do przodu. Lekarz stoi z boku pacjenta i wprowadza wziernik do jamy ustnej. Następnie pacjent bierze głęboki wdech i wykonuje odruch połykania, podczas gdy lekarz, stojąc z boku, prawą ręką wsuwa wziernik do przełyku.

Warto wiedzieć, że wziernik może zostać przesunięty aż do żołądka i dwunastnicy, co oznacza, że jednocześnie można wykonać endoskopię całego górnego odcinka przewodu pokarmowego.

Ezofagoskopia - powikłania po zabiegu

Po ezofagoskopii sztywnym endoskopem może dojść do:

• perforacji (przedziurawienia) części krtaniowej gardła lub przełyku, prowadzącej do zapalenia śródpiersia, uszkodzenia opłucnej, osierdzia i otrzewnej. Warto wiedzieć, że u pacjentów z wcześniej nierozpoznanym uchyłkiem Zenkera ryzyko perforacji jest znacznie zwiększone;
• uszkodzenie lub utrata zębów, zwłaszcza u pacjentów z wcześniejszymi uszkodzeniami zębów;
• zwichnięcie chrząstki nalewkowatej (czyli chrząstki budującej szkielet chrzęstny krtani);
• infekcje;

W przypadku ezofagoskopii wykonywanej za pomocą wziernika giętkiego zagrożenia są podobne, jednak ryzyko perforacji ścian przełyku jest znacznie mniejsze (co nie oznacza, że jest całkowicie wykluczone).

Monika Majewska