EKG wysiłkowe (próba wysiłkowa) - badanie pracy serca

EKG wysiłkowe pokazuje, jak pracuje serce, gdy jest obciążone wysiłkiem fizycznym. To badanie, zwane też próbą wysiłkową, wykonuje się i u sportowców, i u osób z chorobą wieńcową czy zaburzeniami rytmu serca. Jak przygotować się do badania?

Spis treści

1. Jak się przygotować do EKG wysiłkowego?
2. Jak wygląda EKG wysiłkowe?

EKG wysiłkowe to nieinwazyjne badanie, zwane też próbą wysiłkową, które przeprowadza się, żeby postawić precyzyjną diagnozę u osoby podejrzewanej o chorobę wieńcową. Jest niezwykle przydatne, gdy trzeba ustalić przyczyny zaburzeń rytmu serca. Pozwala określić rokowania u chorych po zawale serca czy po zabiegach na tętnicach wieńcowych, a także poznać rodzaj wysiłku fizycznego, na jaki chory na serce może sobie pozwolić w codziennym życiu. Ułatwia opracowanie programu rehabilitacji pozawałowej. EKG wysiłkowe wykonuje się także u sportowców, pilotów i osób, których praca wymaga dużego wysiłku lub nieprzeciętnej kondycji  fizycznej.

Jak się przygotować do EKG wysiłkowego?

Przed badaniem nie należy się zbytnio najadać, by sztucznie nie zwiększać ciśnienia w jamie brzusznej. Nie wolno też palić papierosów. Na badanie należy przyjść kilkanaście minut wcześniej, by mieć czas na wypoczynek. Trzeba zabrać ze sobą wygodne ubranie i sportowe buty. Badanie zawsze powinno być wykonywane pod nadzorem lekarza, który ma do dyspozycji sprzęt i leki do reanimacji. Powód jest prosty – pod wpływem wysiłku  fizycznego może się ujawnić nierozpoznana dotychczas choroba serca.

Jak wygląda EKG wysiłkowe?

Większość prób wysiłkowych w Polsce wykonuje się na bieżni, która jest uważana za bezpieczniejszą dla badanych niż rower. Badanie składa się z trzech etapów. Pierwszy to wykonanie zwykłego EKG, które będzie stanowiło punkt odniesienia do wyników uzyskanych podczas próby wysiłkowej. Następnie na podstawie wywiadu z pacjentem ustala się, z jaką maksymalną częstotliwością może pracować jego serce.

Drugi etap badania poprzedza krótka nauka chodzenia po bieżni. Gdy pacjent już to opanuje, zaczyna się właściwe badanie wysiłkowe serca. Do klatki piersiowej pielęgniarka przykleja 12 elektrod, podobnych do tych używanych przy zwykłym EKG – będą rejestrowały prace serca. Pozostałe umocowuje w odpowiednich miejscach na rękach i nogach – pokażą stan ich ukrwienia.

Podczas próby wysiłkowej pacjent jest bacznie obserwowany. W razie niepokojących sygnałów badanie zostaje przerwane.

Pacjent zaczyna maszerować po ruchomej bieżni lub pedałuje na rowerze stacjonarnym. Stopniowo (mniej więcej co 3 minuty) pokonuje coraz większe obciążenie. Np. na bieżni najpierw idzie jak po terenie płaskim, następnie zaczyna się wspinać pod gorę. Obciążenie zwiększa się do momentu, gdy rytm serca osiągnie ustaloną wcześniej przewidywaną dla danej osoby maksymalną częstotliwość. W czasie badania bez przerwy mierzone jest ciśnienie krwi. Jeśli jego wartość zwiększy się nadmiernie lub nieoczekiwanie spadnie, lekarz przerywa próbę. Podobnie, gdy pojawi się niebezpieczne dla zdrowia niedokrwienie mięśnia sercowego, chory skarży się na ból, odczuwa duszność czy blednie.Trzeci etap to rejestrowanie pracy serca, które się uspokaja. Lekarz obserwuje pacjenta do chwili, gdy tętno, ciśnienie i zapis krzywej EKG powrócą do wartości wyjściowych, czyli zapisanych przed wysiłkiem.Analiza danych pozwala rozpoznać nieprawidłowości pracy serca, dobrać leki lub podjąć decyzje o bardziej inwazyjnym leczeniu.

Anna Jarosz

Konsultacja: Renata Houwald-Kornacka