Cytologia to nie wszystko. Test, który może ochronić przed rakiem szyjki macicy

Wirus HPV odpowiada za 99 proc. przypadków raka szyjki macicy. Każdego roku chorobę diagnozuje się u blisko 4 tysięcy kobiet, a połowa z nich umiera. Regularna cytologia może wykryć nowotwór we wczesnym stadium, ale kobiety rzadko odwiedzają ginekologa. Rozwiązaniem mają być ogólnodostępne testy, pozwalające na wykrycie obecności wirusa HPV.

Co to jest wirus HPV? 

Wirus HPV (brodawczaka ludzkiego) powoduje infekcje skóry i błon śluzowych, często przebiegające bezobjawowo. U większości osób, zwłaszcza młodych, układ odpornościowy usuwa wirusa samoistnie w ciągu kilku lat od zakażenia.

Niestety spośród ponad 200 typów HPV aż 14 ma charakter onkogenny. HPV jest odpowiedzialny za 99 proc. przypadków raka szyjki macicy, niemal wszystkie nowotwory pochwy, 90 proc. raka odbytu i 30 proc. raka prącia. Ponadto zwiększa ryzyko nowotworów jamy ustnej, krtani, gardła, nasady języka oraz migdałków.

Zakażenie HPV jest bardzo powszechne - większość ludzi przechodzi je w ciągu życia. Aż 50-75 proc. aktywnych seksualnie kobiet zaraża się typami wirusa o wysokim ryzyku podczas kontaktów seksualnych, styczności z zakażonymi zmianami na skórze, a także podczas porodu.

Domowe testy do wykrywania HPV

Testy przesiewowe w formie self-samplingu, czyli zestawy do samodzielnego pobrania wymazu z pochwy, zdobyły dużą popularność w krajach, takich jak Dania. Takie rozwiązanie umożliwia wczesne wykrycie obecności wirusa HPV oraz określenie częstotliwości badań cytologicznych.

W Polsce, gdzie dostęp do ginekologów bywa ograniczony, wprowadzenie takich testów na większą skalę mogłoby znacząco poprawić profilaktykę. Obecnie jednak brakuje rozwiązań systemowych.

Testy self-sampling można kupić w internecie za około 30 zł, ale wiarygodność wyników zależy od jakości laboratoriów analizujących próbki. Badanie na obecność HPV za pomocą wymazu z szyjki macicy można wykonać prywatnie w różnych placówkach medycznych, zaleca się je kobietom po 30. roku życia. Gdy wirusa nie stwierdza się w organizmie, cytologię można wykonywać co 5 lat.

Dla kogo szczepienie na HPV? 

Eksperci przewidują, że dzięki powszechnemu dostępowi do szczepień, w ciągu najbliższych 10 lat liczba przypadków nowotworów związanych z HPV może zmniejszyć się o ponad połowę. Od bieżącego roku szczepienie przeciw HPV jest darmowe dla dzieci w wieku 9-18 lat.

Chroni przed zakażeniem 9 z 14 najbardziej onkogennych typów wirusa. Szczepienie zaleca się zarówno kobietom, jak i mężczyznom, szczególnie przed ukończeniem 50. roku życia.

Objawy raka szyjki macicy 

Rak szyjki macicy przez długi czas nie wywołuje żadnych objawów. Symptomy zazwyczaj pojawiają się w bardziej zaawansowanych stadiach choroby. Jeśli w ciągu ostatnich dwóch-trzech lat nie miałaś wykonywanej cytologii, warto nie zwlekać z wizytą u ginekologa, zwłaszcza jeśli zauważysz:

• krwawienia z pochwy po stosunku,
• krwawienia pomiędzy miesiączkami,
• dyskomfort lub ból podczas stosunku,
• nadmierną ilość upławów o nietypowym zapachu lub kolorze,
• bóle w dolnej części brzucha oraz w okolicy lędźwiowej,
• krwawienia po okresie menopauzy.

Zobacz galerię 6 zdjęć

Paula Komendarczuk