Biocenoza pochwy: wskazania i interpretacja wyniku

Biocenoza pochwy to badanie z zakresu mikrobiologii mające na celu określenie mikroorganizmów bytujących w obrębie błony śluzowej pochwy. Technika badania jest stosunkowo prosta i polega na wykonaniu wymazu, który następnie podlega ocenie mikroskopowej.

Spis treści

1. Wskazania do badania biocenozy pochwy
2. Jak wygląda badanie biocenozy pochwy?
3. Wyniki badania biocenozy pochwy

Biocenoza pochwy, jako badanie znalazło zastosowanie nie tylko w diagnostyce stanów zapalnych pochwy, ale całego dolnego odcinka dróg moczowych. Aby zrozumieć zasadność wykonywanego badania, należy dobrze interpretować pojęcie biocenoza. Określa się nim zbiór organizmów kolonizujących dany obszar, ściśle powiązanych ze sobą. Biocenoza pochwy składa się zatem z bakterii, a w sytuacjach patologicznych z grzybów i/lub pasożytów.

Prawidłowa flora pochwy to przede wszystkim bakterie z rodzaju Lactobacillus acidophilus, popularnie nazywane pałeczkami kwasu mlekowego. Dzięki nim utrzymywane jest stałe pH, a kwaśne środowisko stanowi doskonałą linię obrony przed patogenami chorobotwórczymi.

Badanie biocenozy pochwy określa się także mianem badania czystości pochwy. Nazwa ta wynika z klasyfikacji wydzieliny pochwowej do określonej grupy na podstawie obrazu mikroskopowego.

Wskazania do badania biocenozy pochwy

Do podstawowych wskazań wykonania oceny czystości pochwy zalicza się diagnostykę stanów zapalnych w obrębie pochwy. Dzięki określeniu czynnika chorobotwórczego możliwe jest celowane postępowanie farmakologiczne. To zdecydowanie przyspiesza proces diagnostyczno-terapeutyczny, a co za tym idzie pozwala na szybką eliminację przykrych dolegliwości. Dla bakteryjnego zakażenia pochwy charakterystyczne makroskopowo są białe lub szare upławy o rybim zapachy, zwykle bez świądu czy pieczenia. Z kolei dla zakażenia rzęsistkiem pochwowym cechą znamienną wydzieliny pochwowej są intensywne, cuchnące i pieniste upławy, w większości sytuacji bez współwystępowania świądu czy pieczenia. Świąd i pieczenie to domena przede wszystkim zakażeń grzybiczych, które dodatkowo łatwo wychwycić, gdyż wydzielina pochwowa makroskopowo przypomina swoim wyglądem i konsystencją serek granulowany.

Zdarza się, że objawy infekcji nie są na tyle wyeksponowane zatem podejrzenie nieprawidłowości w obrębie biocenozy pochwy można postawić na podstawie pośrednich cech: nawracające zapalenia pochwy, zakażenia układu moczowego, porody przedwczesne czy trudności z zajściem w ciążą.

Jak wygląda badanie biocenozy pochwy?

Badanie biocenozy pochwy polega na ocenie mikroskopowej wymazu z pochwy . Oczywiście, aby wynik takiego badania odzwierciedlał faktyczny stan rzeczy, próbka powinna być pobrana ostrożnie, a by nie dopuścić do przedostania się jakiegokolwiek zanieczyszczenia. Dlatego poleca się pacjentkom, aby na kilka dni przed badaniem zachowały wstrzemięźliwość seksualną, a także zrezygnowały z aplikacji leków drogą pochwową. Od badania należy odstąpić w sytuacji antybiotykoterapii, a także podczas miesiączki. Nie jest wskazane, aby dzień przed zabiegiem wykonywać działania pielęgnacyjne tj. irygacja pochwy czy inne bardziej zaawansowane procedury higieniczne. Technicznie badanie polega na założeniu wziernika i uwidocznieniu szyjki macicy a następnie za pomocą sterylnego wacika pobiera się wymaz z pochwy, a dokładniej z okolicy sklepienia. Tak przygotowana próbka zostaje przesłana do laboratorium i podlega ocenie mikroskopowej. Oczekiwanie na wynik rwa zazwyczaj kilka dni.

Wyniki badania biocenozy pochwy

Wynik mikroskopowej oceny wymazu pobranego z pochwy to zwykle klasyfikacja do klas/ stopni czystości pochwy opracowanego przez Kuczyńską. Skala ta opiera się na liczbie obecnych pałeczek kwasu mlekowego, na obecności patogenów chorobotwórczych w tym innych bakterii i grzybów, a także stwierdzeniu leukocytów, świadczących o infekcji.

Stopień I to flora prawidłowa, gdzie w wymazie stwierdza się obecność dużej ilości pałeczek kwasu mlekowego, bez współwystępowania patologicznych drobnoustrojów, natomiast stopień IV to już znacznego stopnia zaburzenie biocenozy pochwy, gdzie ilość pałeczek kwasu mlekowego jest skąpa i bariera ochronna uległa całkowitemu zachwianiu.

Alternatywnie można stosować skalę Nugenta, która jest dedykowana stanom zapalnym o etiologii bakteryjnej. Klasyfikacja do określonego stopnia wiąże się z liczbą patologicznych bakterii. To 10-stopniowa skala, gdzie wynik 7-10 pkt. potwierdza duże zakażenie bakteryjne.

Prawidłowy wynik badania jest potwierdzeniem dobrego funkcjonowania bariery ochronnej. Dzięki obecności pałeczek kwasu mlekowego utrzymywane jest kwaśne pH, które zapobiega zakażeniom. Wynik nieprawidłowy, to zaburzenie prawidłowej biocenozy pochwy, ale należy podkreślić, ze samo badanie nie rozpoznaje zakażenia, ale jedynie nasuwa jego podejrzenie i skłania do wykonania innych badań potwierdzających patologię.