Białko całkowite - normy w badaniu biochemicznym

Białko całkowite to badanie laboratoryjne, które ocenia stężenie wszystkich białek znajdujących się we krwi. Oznaczenie białka całkowitego pozwalana na rozpoznanie wielu chorób np. nowotworów. Jakie są normy laboratoryjne dla białka całkowitego? Co oznacza jego za niski lub za wysoki poziom?

Oznaczenie poziomu białka całkowitego w badaniu biochemicznym krwi jest pomocne w diagnozowaniu chorób wątroby, chorób nerek, chorób jelit i poważnych chorób skóry. Białko stanowi ważny składnik osocza. Utrzymuje odpowiednie ciśnienie wewnątrz naczyń krwionośnych, transportuje substancje odżywcze, bierze udział w procesach krzepnięcia i w obronie organizmu.

Białka osocza podlegają ciągle dynamicznym zmianom - odnawiają się i degradują (rozpadają). Stężenie białka we krwi zależy od wielu czynników - między innymi od ilości spożywanego pokarmu bogatego właśnie w białko (mięso, nabiał) i od jego syntezy, czyli produkcji w wyspecjalizowanych tkankach (przede wszystkim w wątrobie), a także od stopnia utraty tej substancji przez układ pokarmowy, układ moczowy, płuca i skórę.

Spis treści

1. Białko całkowite – co to jest i jakie pełni funkcje?
2. Białko całkowite – frakcje
3. Białko całkowite – wskazania do badania
4. Białko całkowite – na czym polega badanie i jakie są normy laboratoryjne?
5. Białko całkowite – co oznacza niski poziom?
6. Białko całkowite – co oznacza wysoki poziom?

Białko całkowite – co to jest i jakie pełni funkcje?

Białko całkowite we krwi to wszystkie białka jakie znajdują się w naszym krwioobiegu. Białka we krwi pełnia szereg istotnych funkcji biologicznych:

• utrzymują prawidłowe ciśnienie krwi
• utrzymują równowagę kwasowo-zasadową, czyli pH
• biorą udział w procesach krzepnięcia krwi np. fibrynogen
• biorą udział w procesach odpornościowych np. przeciwciała
• transportują cząsteczki takie jak hormony, czy aminokwasy np. albumina

Stężenie białka całkowitego we krwi podlega dynamicznym przemianom rozkładu i syntezy, dlatego zależy ono od takich czynników jak:

• podaż białka w diecie
• synteza białek w wątrobie
• utrata białka przez przewód pokarmowy, nerki, skórę i płuca

Białko całkowite – frakcje

Na białko całkowite we krwi składają się różne frakcje białek, które pełnią określone funkcje. Wyróżnia się następujące frakcje białek krwi:

• albuminy stanowiące 55-65% białek krwi
• alfa-1-globuliny stanowiące 3-5% białek krwi
• alfa-2-globuliny stanowiące 7-10% białek krwi
• beta-globuliny stanowiące 9-13% białek krwi
• gamma-globuliny stanowiące 14-20% białek krwi

Białko całkowite – wskazania do badania

• zaburzenia odżywiania np. anoreksja
• choroby przewodu pokarmowego np. celiakia, nieswoiste choroby zapalne jelita
• choroby wątroby
• choroby nerek
• choroby nowotworowe
• oparzenia
• obrzęki
• krwotoki
• przewlekły stan zapalny
• choroby hematologiczne np. szpiczak mnogi
• przewodnienie lub odwodnienia organizmu

Białko całkowite – na czym polega badanie i jakie są normy laboratoryjne?

Oznaczenie białka całkowitego wykonuje się z krwi żylnej pobranej ze zgięcia łokciowego. Osoba wykonująca badanie powinna być na czczo. Cena badania białka całkowitego w laboratorium komercyjnym wynosi od 8-15 zł.

Prawidłowy poziom białka całkowitego zawiera się pomiędzy 60 a 80 g/l lub pomiędzy 6 a 8g/dl.

Białko całkowite – co oznacza niski poziom?

Stężenie białka całkowitego poniżej normy jest spowodowane przede wszystkim zmniejszeniem stężenia frakcji albumin.

Białko całkowite poniżej normy, nazywane również hipoproteinemią może mieć postać prawdziwą, która wynika z:

• niedostatecznej podaży białka w diecie spowodowanej np. niedożywieniem, anoreksją
• zespołu złego wchłaniania np. w celiakii
• nadmiernej utraty białka przez:
• przewód pokarmowy np. enteropatia wysiękowa
• nerki np. zespół nerczycowy
• skórę np. oparzenia
• płuca np. rozstrzenie oskrzelowe
• przewlekłe krwawienia lub krwotoki
• niewystarczającej syntezy wątrobowej np. uszkodzenia miąższu wątroby
• nadmiernego rozkładu białek obserwowanej w:
• nadczynności tarczycy
• chorobie nowotworowej
• gorączce
• posocznicy
• stanach po operacji

Inną sytuacją jest hipoproteinemia rzekoma, która wynika z rozcięczenia krwi spowodowanego przewodnieniem.

Warto zwrócić uwagę, że spadek stężenia białka całkowitego poniżej 45 g/l jest bardzo niebezpieczny, gdyż dochodzi wtedy do ucieczki wody do tkanek, pojawienia się obrzęków i zmniejszenia wypełnienia naczyń krwionośnych płynem.

Białko całkowite – co oznacza wysoki poziom?

Stężenie białka całkowitego powyżej normy jest najczęściej spowodowane zwiększoną produkcją frakcji globulin (przeciwciał).

Białko całkowite powyżej normy, nazywane również hiperproteinemią może mieć postać prawdziwą, która wynika z:

• produkcji patologicznych frakcji białek np. w szpiczaku mnogim, makroglobulinemii Waldenströma
• nadmiernej produkcji fizjologicznych białek w:
• przewlekłych stanach zapalnych
• kolagenozach
• marskości wątroby
• siatkowicy
• chorobach z autoagresji np. reumatoidalnym zapaleniu stawów

Natomiast hiperproteinemia rzekoma, wynika z zagęszczenia krwi spowodowanego odwodnieniem.

Czytaj też:

• Co może oznaczać białko w moczu? Przyczyny i rodzaje białkomoczu
• Białko: rola w organizmie, zapotrzebowanie, produkty bogate w białko

dr n. med. Karolina Karabin