Badania hormonalne - badanie poziomu hormonów we krwi

Badania hormonalne to badania krwi, które pozwalają odpowiedzieć na pytanie, czy poziom poszczególnych hormonów jest prawidłowy. Tego typu badania wykonuje się przy podejrzeniu zaburzeń pracy hormonów. Sprawdź, na czym polegają badania hormonalne.

Spis treści

1. Badania hormonalne - androgeny
2. Badania hormonalne - progesteron i estrogeny
3. Badania hormonalne - folitropina, lutropina, prolaktyna
4. Badanie poziomu hormonów tarczycy
5. Badanie poziomu hormonów - kortyzol
6. Badania hormonalne - aldosteron

Badania hormonalne są wykonywane przy podejrzeniu zaburzeń hormonalnych. Tego typu badania pozwalają określić, czy poziom hormonów jest właściwy.

Badania hormonalne - androgeny

Androgeny to męskie hormony płciowe wytwarzane w jądrach. Androgeny wytwarzają też, choć w znacznie mniejszych ilościach, żeńskie nadnercza i jajniki.

Normy testosteronu:

• u mężczyzn: 7,6–34 nmol/l (2,2–9,8 ng/ml)
• u kobiet: 0,69–2,77 nmol/l (0,2–0,8 ng/ml)

Normy DHEA:

• u mężczyzn: 13,8–27,7 nmol/l (4,0–8,0 ng/ml)
• u kobiet: 5,2–25,3 nmol/l (1,5–7,3 ng/ml)

Wskaźniki poniżej normy mogą oznaczać niedoczynność jąder, zniszczenie gonad spowodowane stanem zapalnym, chemioterapią lub radioterapią. Przekroczenie normy może oznaczać guzy jąder u mężczyzn lub guzy kory nadnerczy i jajników u kobiet.

Badania hormonalne - progesteron i estrogeny

Progesteron (inaczej luteina) i estrogeny to żeńskie hormony płciowe wytwarzane przez jajniki.

Progesteron przygotowuje macicę do zagnieżdżenia się w niej zapłodnionej komórki jajowej, podtrzymuje ciążę. Normy dla tego hormonu to:

• po owulacji 1 - 28 ng/ml
• do 12. tygodnia ciąży 9 - 47 ng/ml
• 12.-28. tydzień ciąży 17 - 146 ng/ml
• powyżej 28. tygodnia ciąży 55 - 200 ng/ ml

Spośród wszystkich estrogenów najważniejszy jest estradiol. Jądra mężczyzn również wytwarzają niewielkie ilości estrogenów.

Normy estradiol u kobiet: 55–925 pmol/l (podane normy są wskazywane w połowie cyklu miesiączkowego)u mężczyzn 29–132 pmol/l

Niższe wskaźniki mogą oznaczać uszkodzenia jajników, przysadki lub podwzgórza. Estradiol powyżej normy może oznaczać choroby jajników, a u mężczyzn guzy jąder.

Badania hormonalne - folitropina, lutropina, prolaktyna

Folitropina (folikulostymulina, FSH) to jedna z gonadotropin, pobudza dojrzewanie pęcherzyków w jajnikach. Lutropina (hormon luteinizujący, LH) tak jak FSH jest jedną z gonadotropin, dzięki której pęcherzyk w jajniku pęka i uwalnia komórkę jajową. Prolaktyna reguluje cykl płciowy, podtrzymuje ciążę i pobudza gruczoły mleczne do produkcji mleka.

Wartości FSH podlegają okresowym zmianom wraz z fazami cyklu menstruacyjnego, a także z wiekiem. Normy FSH dla różnych okresów w życiu kobiety wynoszą odpowiednio:

• w fazie folikulotropowej - 1,4 – 9,6 IU/l
• podczas owulacji 2,3-21 IU/l
• w fazie lutealnej 2-8 IU/l
• u kobiet w okresie menopauzy – 42-188IU/l.

W przypadku mężczyzn poziom ten jest stały i waha się w przedziale 1,4 – 12 IU/l.

Poziom LH również zmienia się wraz z fazami cyklu menstruacyjnego, a także z wiekiem.

• faza folikularna 1,4 - 9,6 mlU/ml
• owulacja 2,3 - 21 mlU/ml
• po menopauzie 42 - 188 mlU/ml

Poziom LH u mężczyzn znajduje się w zakresie 1,5 - 9,2 mlU/ml.

Norma dla prolaktyny to 5-25 ng/ml.

Wyższe wskaźniki najczęściej spowodowane są gruczolakiem przysadki. Przyczyną podwyższonego poziomu prolaktyny mogą być też przyjmowane leki.

Badanie poziomu hormonów tarczycy

Badając stan tarczycy, należy oznaczyć poziom TSH (tyreatropiny), FT3 (wolnej trójjodotyroniny) oraz FT4 (wolnej tyroksyny).

Normy: T3: 2–10mU/l T4: 5–12 ug/dl TSH: 0,27–4,0mU/l; FT3: 2,3–6,6 ng/ml FT4: 0,9–2,4 ng/ml

Wskaźniki poniżej normy mogą oznaczać niedoczynność tarczycy, cukrzycę, stany pooperacyjne, także nadmierny wysiłek fizyczny. Zmniejszenie TSH świadczy o nadczynności tarczycy. Wskaźniki powyżej normy oznaczają nadczynność tarczycy. Jednak większy TSH świadczy o niedoczynności tarczycy.

Badanie poziomu hormonów - kortyzol

Kortyzol to hormon wytwarzany przez korę nadnerczy.

Chroni on nas przed stresem. Poziom kortyzolu waha się w ciągu dnia, najwyższy jest rano między godz. 6 a 8. Wieczorem stężenie jest już o połowę niższe.

Normy: rano – 138-690 nmol/l; w południe – 110-552 nmol/l

Poniżej normy: niewydolność kory nadnerczy, choroby przysadki lub podwzgórza. Powyżej: nadczynność nadnerczy, depresja.

Badania hormonalne - aldosteron

Aldosteron to hormon wydzielany przez korę nadnerczy Wpływa na poziom sodu, chloru, potasu w naszym organizmie.

Norma: 4–14 ng proc. (/dl)

Poniżej normy – niewydolność kory nadnerczy, niedobór potasu, nefropatia cukrzycowa. Powyżej normy – nadczynność kory nadnerczy.

Monika Majewska