Badanie mykologiczne - rodzaje

Badanie mykologiczne to podstawowe badanie, które pozwala wykryć infekcję grzybiczą tocząca się w organizmie. Wykonując je można poznać nie tylko konkretny rodzaj grzyba, który zaatakował organizm, ale dobrać także lek, który będzie najbardziej skuteczny w walce z intruzem.

Spis treści

1. Badania mykologiczne - paznokcie
2. Badania mykologiczne - pochwa
3. Badania mykologiczne - skóra
4. Badanie mykologiczne - jama ustna
5. Badanie mykologiczne owłosionej skóry głowy

Badanie mykologiczne zleca lekarz, gdy podejrzewa grzybicę. Sposób pobierania materiału do badania mikologicznego zawsze zależy od miejsca występowania grzybicy. Grzyby mogą bytować w jamie ustnej, na skórze, w przewodzie pokarmowym. Mogą też zająć paznokcie, pochwę oraz owłosioną skórę głowy.

Do najczęściej występujących grzybic zalicza się grzybicę paznokci i grzybicę pochwy. Podczas badania pobiera się materiał biologiczny, a następnie w laboratorium hoduje się z niego mikroorganizmy. Gdy dojrzeją przeprowadza się na nich testy, które przynoszą odpowiedź, jaki rodzaj grzyba zaatakował pacjenta i jak skutecznie można go zwalczyć.

Badania mykologiczne - paznokcie

Badania mykologiczne paznokci polega na pobraniu chorobowo zmienionej płytki paznokcia. Do tego celu wykorzystuje się specjalne cążki. Konieczne jest także pobranie masy rogowej, która znajduje się pod paznokciem.

Inaczej przebiega proces pobierania próbek, jeśli zakażenie dotyczy wałów okołopaznokciowych. Wtedy najczęściej materiałem do wykonania badania jest wydzielina, która gromadzi się zaraz pod nim. Jeśli jednak nie ma wydzieliny, to tuż pod paznokciem umieszcza się jałową nitkę, która zostaje nasączona bulionem Sabourauda.

Ważne, żeby wyjąć ją dopiero po kilku lub aż kilkunastu godzinach. To właśnie ona stanowi materiał dobadania.

Badania mykologiczne - pochwa

Grzybica pochwy to najczęściej pojawiająca się infekcja intymna u kobiet. Przed wykonaniem badania mikologicznego wydzieliny z pochwy konieczna jest wizyta u ginekologa. Lekarz ogląda narządy rodne i ocenia śluz.

Charakterystycznym objawem infekcji grzybiczej narządów rodnych jest obrzęk oraz zaczerwienienie warg sromowych. Dodatkowo pojawia się serowata wydzielina.

Następnie lekarz pobiera wymaz z szyjki macicy. Materiał zostaje przekazany do wykonania badania cytologicznego.

Prawidłowo pobrany wymaz pochodzi z okolicy sklepienia pochwy. Daje on informacje o stopniu nasilenia infekcji.

Badania mykologiczne w przypadku grzybicy pochwy polegają na badaniu preparatów pod mikroskopem.

Badania mykologiczne - skóra

Grzybica na powierzchni skóry zdarza się dość często, ale bywa mylona z naturalnym łuszczeniem się naskórka. Aby postawić prawidłowa diagnozę konieczne jest pobranie zmienionych chorobowo łusek skórnych. W tym celu lekarz zeskrobuje specjalną łyżeczką chirurgiczną.

Jeśli grzybicy towarzyszy występowanie pęcherzy, konieczne jest pobranie także fragmentów tych zmian. Fragmenty skóry pobiera się również z obrzeża widocznej zmiany.

Pobrany materiał umieszcza się na specjalnym szkiełku i poddaje działaniu roztworu wodorotlenku potasu. Następnie preparat oglądany jest pod mikroskopem. Widziany przez lekarza obraz musi być powiększony 400 razy, ponieważ tylko przy takim powiększeniu możliwe jest dostrzeżenie strzępków grzybni.

Czasem konieczne jest założenie, w specjalnych warunkach, hodowli grzyba. Takie działanie wydłuża proces stawiania prawidłowej diagnozy i rozpoczęcie leczenia, dlatego też nie jest już stosowane do oceny grzybicy skóry.

Czasem wykonuje się także badanie histologiczne skóry, które polega na zabarwieniu pobranego materiału. Wybarwiona próbka oglądana jest pod mikroskopem, a ciemne kontury grzyba pozwalają dobrze go opisać.

Badanie mykologiczne - jama ustna

Grzybica jamy ustnej to dość częsta i nieprzyjemna przypadłość. Ciepłe i wilgotne środowisko sprzyja namnażaniu się grzybów. Grzybica jamy ustnej może mieć podłoże w braku higieny, ale także być objawem wielu schorzeń np. cukrzycy czy niedokrwistości.

Aby rozpoznać grzyby bytujące w ustach konieczne jest pobranie wymazu, najlepiej w godzinach rannych przed zjedzeniem śniadania i myciem zębów. Przed pobraniem wymazu nie powinno się podawać antybiotyku, gdyż może on zaburzać wyniki badania, nie należy też palić papierosów.

Grzybica jamy ustnej jest chorobą niebezpieczną, gdyż może rozprzestrzenić się na cały organizm.

Wymaz należy pobrać po zauważeniu pierwszych nieprawidłowości na błonie śluzowej jamy ustnej.

Grzybica jamy ustnej dość często przybiera postać kandydozy kącików ust. To bardzo częsty objaw towarzyszący niedokrwistości.

Badanie mykologiczne owłosionej skóry głowy

W przypadku podejrzenia grzybicy skóry głowy, ważne jest przeprowadzenie wywiadu przed wykonaniem badania mykologicznego.

Istnieje kilka rodzajów grzybicy skóry głowy. Jedną z nich jest grzybica strzygąca. Objawia się w postaci owalnych ognisk, w których włosy są połamane. Ich kondycja znacznie różni się od tych, które znajdują się poza chorobowo zmienionymi obszarami.

Nieleczona grzybica może doprowadzić do zakażenia mieszków włosowych. W jego wyniku dochodzi do nacieków zapalnych, a także guzów. 

Każdy dermatolog rozpozna tę chorobę nawet bez specjalistycznego badania.

Drugim rodzajem grzybicy skóry głowy jest grzybica woszczynowa. W tej postaci choroby, wokół mieszków włosowych rozwijają się kolonie grzybów o żółtym zabarwieniu. Wyrastają z nich włosy są przesuszone oraz bardzo łamliwe. Jeśli dojdzie do usunięcia całej kolonii, pozostanie blizna, na której nie pojawią się nowe włosy.

Ten rodzaj grzybicy owłosionej skóry głowy dość często towarzyszy wszawicy.

Jednym z rzadszych zakażeń jest zakażenie grzybami drobnozarodnikowymi, którego objawem najczęściej jest jedynie złuszczający się naskórek. Włosy w obrębie zmian wyglądają na równo podcięte. 

Aby przeprowadzić badanie mikologiczne lekarz zeskrobuje nalot i bada go pod mikroskopem.

Jeżeli wynik nie daje odpowiedzi, z jakim rodzajem grzyba mamy do czynienia, należy założyć w warunkach laboratoryjnych hodowle grzyba.

Nieleczona grzybica skóry głowy może prowadzić do łysienia. Badanie mikologiczne pozwala także dobrać antybiotyk, który zniszczy grzyb. 

O autorze

Anna Jarosz

Dziennikarka od ponad 40 lat zaangażowana w popularyzację edukacji zdrowotnej. Laureatka wielu konkursów dla dziennikarzy zajmujących się medycyną i zdrowiem. Otrzymała m. in. Nagrodę Zaufania „Złoty OTIS” w kategorii „Media i Zdrowie”, Wyróżnienie Św. Kamila przyznawane z okazji Światowego Dnia Chorego, dwukrotnie „Kryształowe Pióro” w ogólnopolskim konkursie dla dziennikarzy promujących zdrowie oraz wiele nagród i wyróżnień w konkursach na „Dziennikarza Medycznego Roku” organizowanego przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia.

Przeczytaj więcej artykułów tej autorki

Anna Jarosz