Badanie kału na krew utajoną - wskazania do badania, przygotowanie, interpretacja wyniku

Badanie na krew utajoną w kale jest badaniem często wykonywanym w celu wykrycia różnych chorób przewodu pokarmowego. Test na krew utajoną w kale jest przede wszystkim badaniem przesiewowym w kierunku raka jelita grubego, wykonywanym u osób po 50. roku życia. Jakie jeszcze choroby pozwala wykryć badanie kału na krew utajoną?

Spis treści

1. Co to jest krew utajona?
2. Badania na krew utajoną w kale - wskazania
3. Badanie krwi utajonej w kale - jak się przygotować?
4. Badanie na krew utajoną w kale - na czym polega?
5. Badanie kału na krew utajoną - normy, interpretacja wyników
6. Badanie kału na obecność krwi utajonej - cena. Ile kosztuje badanie?
7. Badanie kału na krew utajoną pomoże wykryć raka jelita grubego

Co to jest krew utajona?

Krew utajona w kale to niewielka ilość krwi, która nie zmienia barwy kału i jego konsystencji, w związku z tym nie jest widoczna gołym okiem. Można ją wykryć tylko w badaniach laboratoryjnych.

Badania na krew utajoną w kale - wskazania

Domowy test na krew utajoną w kale jest zalecany wszystkim osobom po 50. roku życia, gdyż może być ona objawem raka jelita grubego (powinno być wykonywane raz do roku u osób, u których były przypadki raka jelita grubego w rodzinie). Ponadto test należy wykonać w przypadku podejrzenia takich schorzeń układu pokarmowego, jak, m.in. rak żołądka, polipy, gruczolak, krwawiące wrzody, hemoroidy, angiodysplazja jelita, krwawienie z dziąseł lub z nosa (i połknięcie krwi). Mogą na nie wskazywać niepokojące objawy:

• krwawe lub ciemne, smoliste stolce
• zmiana rytmu wypróżnień
• bóle żołądka
• ogólne osłabienie
• utrata masy ciała

Badanie to można zlecić także w przypadku anemii, gdyż może dać odpowiedź na pytanie, co jest jej przyczyną.

Badanie krwi utajonej w kale - jak się przygotować?

Wbrew pozorom badanie krwi utajonej w kale nie wymaga wyjątkowego przygotowania. Natomiast warto znać kilka szczegółów, aby otrzymać wiarygodne wyniki.

Czego nie jeść przed badaniem krwi utajonej w kale?

Przede wszystkim przed badaniem należy postawić na dietę bezmięsną oraz unikać spożywania jagód, czy buraków, które wpływają na kolorystykę stolca. Nie powinno się zażywać preparatów z witaminą C, żelazem. Nie wolno także sięgać po alkohol i aspirynę, gdyż mogą spowodować podrażnienie przewodu pokarmowego.

W celu ułatwienia wypróżnienia nie należy stosować środków przeczyszczających (nie tylko tabletek, lecz także czopków czy wlewek przeczyszczających, gdyż mogą spowodować drobne urazy błony śluzowej i delikatne krwawienie). Aby ułatwić wypróżnienia, warto zwiększyć ilość spożywanych w diecie płynów.

Co jeść przed badaniem kału na krew utajoną?

Na trzy dni przed badaniem należy stosować dietę lekkostrawną, bogatą w błonnik (jednak trzeba unikać zielonych warzyw). Ta zasada dotyczy tylko metody gwajakolowej.

Przeciwwskazaniami do badania są miesiączka (próbka może być oddana po minimum 3 dniach od zakończenia okresu), leczenie stomatologiczne (krwawiące dziąsła) i krwawiące hemoroidy.

Kiedy pobierać kał do badania na krew utajoną?

Pora dnia nie ma znaczenia. Natomiast ważne jest to, by pobrać próbki z kilku wypróżnień w ciągu dnia, a nie z jednego. Dzięki temu łatwiej uzyskać miarodajny wynik. Tego typu badanie powinna wykonać każda osoba po 50. roku życia przynajmniej raz w roku. Jeśli jednak pacjentowi towarzyszą jakieś dolegliwości badanie, należy powtarzać częściej.

Jak pobrać kał do badania krwi utajonej?

Test na krew utajoną wymaga odpowiedniego pobrania materiału. Przede wszystkim należy zaopatrzyć się w specjalne, jednorazowe pojemniczki dostępne w aptekach. Pojemnik na kał jest jednak dość mały, więc chcąc zamieścić w nim np. kilka próbek z całego dnia, należy najpierw każdy kał położyć na czystą i wyparzoną podstawkę, a następnie za pomocą specjalnej szpatułki dołączonej do pojemnika przenieść materiał do kubeczka i zakręcić.

Można również przygotować trzy osobne pojemniczki i oddawać stolec bezpośrednio do nich. Warto jednak pamiętać, że w ten sposób do kału może przedostać się duża ilość moczu, dlatego nie zaleca się takiego rozwiązania.

Ile kału do badania krwi utajonej?

Wbrew pozorom do badania nie trzeba oddawać całego stolca. Wystarczy kilka niewielkich próbek z całego dnia.

Gdzie przechowywać kał do badania na krew utajoną?

Sposób przechowywania kału do badania na krew utajoną zazwyczaj określa lekarz. Natomiast przyjmuje się, że materiał powinien być zamieszczany w chłodnym miejscu (np. na drzwiach lodówki).

Jak długo można przechowywać kał do badania na krew utajoną?

Od momentu pobrania stolca na obecność krwi utajonej do chwili przekazania do laboratorium nie powinno upłynąć więcej niż dwa dni.

Badanie na krew utajoną w kale - na czym polega?

Do wykrywania krwi utajonej w kale służy test FOB (z ang. Faecal Occult Blood), który można wykonać na dwa sposoby:

1. gFOBT (ang. stool guaiac test) - jest to tzw. metoda gwajakolowa. Cele badania jest odpowiedź na pytanie, czy w kale znajduje się hem z hemoglobiny. Otrzymujesz trzy koperty, do których dołączone są trzy małe szpatułki kartonowe. Na przedniej powierzchni koperty otwierasz okienko odsłaniające 3 lub 2 pola. Nanosisz na nie próbki kału pobrane z różnych miejsc stolca. Pobierasz je przez trzy kolejne dni (przechowując w chłodnym miejscu) i oddajesz wszystkie do laboratorium. Tam na bibułę zostaje naniesiony nadtlenek wodoru. Jeśli jest krew w kale, bibuła zmieni swoją barwę na niebiesko.

Przed wykonaniem tego badania nie należy spożywać czerwonego mięsa, ponieważ hem jest obecny w mioglobinie zawartej w tym produkcie.

2. iFOBT (ang. immunochemical fecal occult blood test) - jest to tzw. metoda immunochemiczna. Zaleca się wykonanie testu w co najmniej trzech próbkach kału pobranych w różnych dniach. Celem badania jest wykrycie globiny w kale. W tym celu wykorzystuje się chemiczne przeciwciała, które wiążą się z globiną. Metoda ta jest bardziej skuteczna niż gwajakolowa, gdyż wykrywa niższy poziom krwi w kale, jednak wynik może być fałszywie ujemny w przypadku krwawień z górnego odcinka przewodu pokarmowego.

Badanie kału na krew utajoną - normy, interpretacja wyników

Normy dla badania na krew utajoną w kale to 0,5 do 1,5 ml/dobę

W przypadku wykrycia krwi utajonej w kale zleca się dodatkowe badania - sigmoidoskopię, kolonoskopię lub badanie z podwójnym kontrastem - by znaleźć przyczynę krwawienia.

Krew utajona - wynik ujemny

Jeśli na skutek wykonania testu na krew utajoną w kale otrzymasz wynik ujemny to znak, że nie doszło do krwawienia w przewodzie pokarmowym. Zdarza się jednak, że wynik  jest niemiarodajny i lekarz zleca powtórzenie badania. Nie są to jednak zbyt częste przypadki i zazwyczaj jeśli zachodzi taka konieczność, to jest ona podyktowana szeregiem dolegliwości, na które uskarża się pacjent.

Dodatni wynik krwi utajonej w kale. O czym świadczy krew utajona w kale?

Już na wstępie warto zaznaczyć, że dodatni wynik krwi utajonej w kale nie musi od razu oznaczać raka jelita grubego, owszem jest taka możliwość, natomiast przyczyn może być więcej. Kiedy w kale zostanie wykryta krew utajona, oznacza to, że źródłem krwawienia jest przewód pokarmowy. Powodów może być wiele, a wśród nich takie choroby jak:

• wrzody żołądka,
• wrzody dwunastnicy,
• polipy jelita grubego,
• zapalenie przełyku,
• nowotwory złośliwe w tym rak jelita grubego oraz rak przełyku.

Badanie kału na obecność krwi utajonej - cena. Ile kosztuje badanie?

Badanie kału na krew utajoną można wykonać na NFZ. Oznacza to, że każdy, kto posiada bezpieczenie zdrowotne w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, może poprosić lekarza o skierowanie. Wówczas test będzie darmowy. Natomiast chcąc zrobić badanie prywatnie, koszt zależny jest od określonej placówki, natomiast zazwyczaj jest to koszt rzędu od 30 do 50 złotych.

Badanie kału na krew utajoną pomoże wykryć raka jelita grubego

youtube.com/ Najprościej Mówiąc

Monika Majewska