ASRS (zestaw kwestionariuszy do diagnozy spektrum autyzmu) - co to jest? Na czym polega to badanie?

ASRS jest narzędziem wykorzystywanym do pomiaru zachowań związanych z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD). Zestaw składa się z szerokiego zakresu zachowań związanych z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Wliczają się w to deficyty uwagi, trudności w relacjach rówieśniczych i rodzinnych, problemy w zakresie umiejętności komunikacyjnych.

Spis treści

1. ASRS jako narzędzie diagnostyczne
2. Zasady stosowania ASRS
3. Procedura przeprowadzania badania

ASRS jest przeznaczony do badania ASD u dzieci i młodzieży w wieku od 2 do 18 lat. Na ASD składają się zaburzenia autystyczne, zaburzenia Aspergera i inne całościowe zaburzenia rozwojowe. Badanie oceniane jest przez nauczycieli, rodziców czy opiekunów dziecka. Zestaw jest pomocny pod względem podejmowania decyzji związanych z diagnozą oraz w procesie podejmowania i planowania terapii.

ASRS jako narzędzie diagnostyczne

W diagnozie indywidualnej ASRS może być wykorzystywane jako pomoc w procesie diagnostycznym. Wyniki uzyskane w kwestionariuszu, powiązane z informacjami uzyskanymi z wywiadu i obserwacji klinicznej pozwalają na podjęcie decyzji odnoszącej się do planu terapii.

Jest on wykorzystywany również w badanych przesiewowych grup dzieci w szkołach i przedszkolach. Pozwala to na zbadanie występowania potrzeby szerszej diagnozy bądź wymaganego wsparcia danego dziecka.

W badanych klinicznych można porównać wyniki ASRS w początku terapii oraz określonych jej momentach, mając na celu sprawdzenie czy dany program jest związany ze zmianą zachowań dziecka.

Z kolei w badanych naukowych porównywać można wyniki grupy badanych w początku terapii oraz po jej zakończeniu. Kwestionariusze są również przydatne w różnego rodzaju projektach badawczych. Korzystają z niego psycholodzy, lekarze pediatrzy i psychiatrzy.

Zasady stosowania ASRS

Kwestionariusze są wypełniane przez osoby swobodnie czytające teksty w języku polskim. Należy pamiętać, że kontekst przeprowadzenia badania ma duży wpływ na otrzymane wyniki - relacja rodzica lub nauczyciela przeprowadzającego badanie z danym pacjentem. Wyniki te należy porównać z danymi pochodzącymi z innych źródeł, które są istotne dla decyzji diagnostycznych i planowania terapii.

Dla pełnego obrazu badanego niezbędne jest połączenie danych z badania kwestionariuszem z danymi z innych źródeł, w szczególności z:

• obserwacji klinicznej,
• wywiadu,
• kontaktu
• i rozmów z badanym oraz osobami z jego otoczenia.

Wyniki powinny być interpretowane uwzględniając również dodatkowe czynniki, które mogą na nie wpływać:

• skłonność do udzielania odpowiedzi aprobowanych społecznie,
• trudności ze zrozumieniem pozycji testowych
• oraz nieuważne wypełnianie kwestionariusza.

ASRS to zestaw kwestionariuszy, do których pozycje zostały dobrane tak, aby umożliwiać rozpoznanie ASD oraz skuteczną interwencję. Każda skala ma swoje ograniczenia, ale jeżeli ASRS będzie stosowany w odpowiedni sposób, może być przydatny w opisywaniu trudności, zbieraniu informacji o dziecku od rodziców, opiekunów i nauczycieli, planowaniu terapii oraz ocenianiu jej wyników. 

Procedura przeprowadzania badania

Badający powinien postępować według schematu procedury badania. Pomaga to zwiększyć skłonność do współpracy ze strony respondenta. Umożliwia również pozyskiwanie niezbędnych informacji oraz zapewnienie zachowania standardów prawnych i etycznych.

Należy sprawdzić czy rodzic lub opiekun prawny wyraził świadomą zgodę na przeprowadzenie badania. Należy przeznaczyć odpowiednią ilość czasu w sposób umożliwiający wypełnienie kwestionariusza za jednym razem.

Osoba wypełniająca kwestionariusz musi wiedzieć na czym polega jej zadanie. Należy przekazać, że skala ASRS bada pewne zachowania, które czasami występują u dzieci i młodzieży.

Używamy zazwyczaj ogólnego języka, np. unikamy słowa autyzm, żeby nie wpływać na udzielane odpowiedzi. Przekazujemy osobie wypełniającej, że nie ma dobrych i złych odpowiedzi, a każda z nich powinna opierać się na własnych obserwacjach.

Należy również wyjaśnić na czym polega poufność badania. Opisanie tych zasad wpływa na większą szczerość w udzielaniu odpowiedzi oraz stanowi ważny element etycznych standardów.

Czytaj też: ADOS-2, czyli protokół obserwacji do diagnozowania zaburzeń ze spektrum autyzmu