Antygen karcinoembrionalny (CEA, antygen rakowo-płodowy) - norma

Antygen karcinoembrionalny (CEA, antygen rakowo-płodowy) to marker nowotworowy, czyli związek, który znajduje się we krwi chorych na raka. Antygen CEA wskazuje głównie na rozwój nowotworu przewodu pokarmowego, zwłaszcza raka jelita grubego, choć nie tylko. Sprawdź, przy podejrzeniu jakich jeszcze nowotworów wykonuje się oznaczenie stężenia antygenu CEA, jakie są normy dla tego badania i jak interpretować jego wyniki.

Spis treści

1. Antygen karcinoembrionalny (CEA, antygen rakowo-płodowy) - wskazania do badania
2. CEA - na czym polega badanie?
3. Antygen rakowo-płodowy - interpretacja wyników badań

Antygen karcinoembrionalny (CEA, antygen rakowo-płodowy) to marker nowotworowy (potocznie wykrywacz raka). Jest to związek chemiczny, który w organizmie zdrowego człowieka nie występuje w ogóle lub w niewielkich ilościach. Jego poziom wzrasta dopiero wtedy, gdy rozwija się nowotwór (choć w niektórych przypadkach także w przebiegu innych chorób). Początkowo sądzono, że antygen karcinoembrionalny jest charakterystyczny tylko dla raka jelita grubego, jednak później okazało się, że może sugerować rozwój także innych nowotworów.

Antygen karcinoembrionalny (CEA, antygen rakowo-płodowy) - wskazania do badania

Wskazaniem do oznaczenia stężenia antygenu CEA jest podejrzenie:

• raka jelita grubego
• raka odbytu
• nowotworu piersi
• raka żołądka
• raka wątroby
• raka trzustki i dróg żółciowych
• rak płuc
• rak tarczycy

Należy zaznaczyć, że antygen CEA może wskazywać tylko na niektóre nowotwory (sprawdza się szczególnie w przypadku raka jelita grubego).

W przypadku podejrzenia nowotworów o innej lokalizacji mogą być wykorzystywane inne markery nowotworowe. Na przykład przy podejrzeniu raku sutka mierzy się stężenie markera o nazwie CA 15-3, a raka jajnika - CA 125.

Ponadto poziom stężenia antygenu karcinoembrionalnego mierzy się w trakcie leczenia nowotworu, w celu sprawdzenia, czy zastosowane leczenie (np. chemioterapia) działa w pożądany sposób. Poza tym badanie może dać odpowiedź na pytanie, czy dochodzi do przerzutów. Antygen CEA jest uznawany za uniwersalny wyznacznik występowania przerzutów, niezależnie od tego, jakiego narządu dotyczy choroba.

Oznaczenie stężenia antygenu CEA wykonuje się również po zakończeniu leczenia nowotworowego (po chemioterapii lub wycięciu guza), w celu monitorowania efektów terapii (sprawdzeniu, czy nowotwór został całkowicie usunięty) i wykrycia ewentualnej wznowy nowotworu.

Czytaj też: Markery nowotworowe (wskaźniki nowotworowe): rodzaje i wyniki badań

CEA - na czym polega badanie?

W celu oznaczenia stężenia CEA pobiera się krew. Niekiedy pobierany jest także płyn z jamy otrzewnej, jamy opłucnej lub płyn mózgowo-rdzeniowy.

Antygen rakowo-płodowy - interpretacja wyników badań

U osób dotąd zdrowych wzrost stężenia CEA sugeruje rozwój któregoś z wyżej wymienionych nowotworów (wysoki jego poziom stwierdza się bardzo często u chorych na raka jelita grubego). Należy zaznaczyć, że podniesiony poziom tego antygenu zwykle wskazuje na zaawansowany stopień rozwoju guza. Rzadko związany jest z obecnością małych zmian lub wczesnych przerzutów. Oznacza to, że u osób z niewielkimi zmianami nowotworowymi lub w początkowym stadium raka poziom CEA może być niewiele podwyższony lub nawet prawidłowy. To dlatego mierzenie poziomu antygenu CEA nie jest badaniem przesiewowym (skriningowym), czyli takim, które ma na celu wykrycie choroby we wczesnym stadium rozwoju, kiedy jeszcze nie występują żadne objawy.

Natomiast u osób, które zostały poddane operacyjnemu usunięciu guza, wzrost stężenia CEA może świadczyć o nawrocie nowotworu, przy czym poziomu CEA powinien wrócić do normy w ciągu 4 miesięcy po radykalnym zabiegu operacyjnym.

Wzrost poziomu CEA odnotowuje się również w przypadku:

• choroby wrzodowej
• zapalenia wątroby
• marskości wątroby
• zapalenia trzustki
• zapalenia jelit (choroba Leśniewskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego)
• przewlekłych chorobach płuc
• zwyrodnieniach gruczołów piersiowych
• niewydolności nerek

Wzrost stężenia CEA obserwuje się także w ciąży.

Monika Majewska