Chcesz zrzucić wagę? Tych 9 badań musisz zrobić przed rozpoczęciem odchudzania

Odchudzanie to nie taka prosta sprawa, jak mogłoby się wydawać. Często nie wystarcza po prostu zmniejszona ilość kalorii. Istnieje wiele chorób, które utrudniają odchudzanie, a racjonalne podejście do tego procesu powinno skupiać się nie tylko na utracie zbędnych kilogramów, lecz także na poprawie stanu zdrowia. Sprawdź 9 badań, które należy zrobić przed rozpoczęciem odchudzania.

Otyła kobieta ćwiczy na macie — Autor: Getty Images

Przed rozpoczęciem odchudzania warto wykonać badania krwi. Wielu profesjonalnych dietetyków zaleca pacjentom przyniesienie ze sobą na pierwszą wizytę aktualnych wyników badań, przynajmniej tych podstawowych. W jakim celu? Wydawać by się mogło, że odchudzanie to po prostu dobranie odpowiedniej ilości kalorii do potrzeb danej osoby, a wynikom badań krwi nic do tego. Jednak ludzki organizm to nie maszyna i jego funkcjonowania nie da się opisać prostym działaniem matematycznym.

Spis treści

Dlaczego należy zrobić badania przed rozpoczęciem odchudzania?
9 badań, które należy zrobić przed rozpoczęciem odchudzania

Dlaczego należy zrobić badania przed rozpoczęciem odchudzania?

Aby opracować optymalną dietę odchudzającą, dietetyk potrzebuje wielu informacji związanych z historią masy ciała na przestrzeni lat, przebytymi chorobami, stosowanym leczeniem i parametrami krwi.

Podejmowanie się współpracy z pacjentem z uwzględnieniem wyników badań krwi wskazuje na odpowiedzialne podejście dietetyka do swojej pracy. Po pierwsze, w niektórych przypadkach, szczególnie w zaburzeniach hormonalnych i w zaburzeniach gospodarki węglowodanowej, ułożenie właściwej diety, która zadziała, bez znajomości stanu zdrowotnego pacjenta jest praktycznie niemożliwe.

Po drugie rolą diety, nawet odchudzającej, jest poprawa ogólnego stanu zdrowia. Z uwzględnieniem chorób współistniejących, czy występujących niedoborów pokarmowych dieta będzie prowadziła do naprawy tych parametrów, a nie do ich nieumyślnego pogorszenia.

Skoro wiesz już, że odpowiedzialne odchudzanie wymaga wykonania badań przed jego rozpoczęciem, sprawdź, jakie parametry warto skontrolować.

9 badań, które należy zrobić przed rozpoczęciem odchudzania

Morfologia

Morfologia krwi to najbardziej podstawowe badanie, które należy wykonywać regularnie niezależnie od stanu zdrowia i samopoczucia. Stanowi ona wstępny test, który pozwala ocenić, czy w organizmie nie toczą się żadne procesy chorobowe.

Co prawda morfologia nie daje prostej informacji o konkretnych chorobach, ale pozwala ogólnie ocenić stan zdrowia i daje wskazówki do dalszej diagnostyki, jeśli coś jest nie tak.

Dla dietetyka szczególnie istotne są takie parametry jak:

Pozwalają one ocenić, czy nie występuje niedokrwistość. A jeśli tak, jaka jest jej przyczyna:

niedobór żelaza
lub niedobór witaminy B12 i folianów.

Kolejny wskaźnik, który dietetyk analizuje w morfologii to leukocyty. Ich zbyt duża ilość wskazuje na infekcję organizmu. Konieczne może się okazać poszukanie źródła tej infekcji.

Glukoza na czczo

Glukoza to parametr, bez znajomości którego nie powinno zaczynać się odchudzania. Jej poziom we krwi na czczo daje podstawową informację o funkcjonowaniu gospodarki węglowodanowej i wskazuje na ewentualne ryzyko cukrzycy lub stany przedcukrzycowe.

Cukrzyca typu II jest chorobą wynikającą przede wszystkim z nieprawidłowego odżywiania przez długie lata.

Zbyt wysoki poziom glukozy na czczo można dosyć łatwo zredukować odpowiednią dietą, a tym samym uniknąć konieczności leczenia farmakologicznego metforminą.

Wyrównanie glikemii poprzez odżywianie realnie zapobiega rozwinięciu się cukrzycy typu II z koniecznością stosowania insuliny, nawet jeśli wczesne zaburzenia gospodarki węglowodanowej już występują. Odchudzanie przy wysokim poziomie glukozy bez wprowadzenia dedykowanej dla tego stanu diety może być znacznie utrudnione.

Insulina na czczo

Insulina na czczo jest kolejnym wskaźnikiem obok glukozy, który daje dietetykowi informację o stanie gospodarki węglowodanowej. Jest to hormon produkowany przez trzustkę, którego rola w metabolizmie węglowodanów jest ogromna.

Często bywa tak, że poziom glukozy na czczo jest w górnych granicach normy lub tylko delikatnie ją przekracza, natomiast poziom insuliny mocno szybuje w górę. Jest to wskazanie do diagnozowania insulinooporności. To stan, w którym komórki ciała zmniejszają swoją wrażliwość na insulinę i, aby wykorzystać energię z pożywienia, potrzebują coraz więcej insuliny.

Insulinooporność jest poważnym zaburzeniem metabolicznym. Jednak do zwiększenia wrażliwości tkanek na insulinę niekonieczne potrzebne jest leczenie farmakologiczne. Odpowiednio szybko wdrożona właściwa dieta zapobiega rozwojowi insulinooporności i cofa ją.

Czy insulina ma znaczenie przy odchudzaniu? Bardzo duże. Insulina jest hormonem, który odpowiada za budowanie, magazynowanie. Jej duże ilości krążące we krwi skutecznie utrudniają zużywanie zapasów tłuszczu zgromadzonych w tkance tłuszczowej.

TSH

TSH jest hormonem przysadki mózgowej, którego wydzielanie jest ściśle powiązane ze stanem tarczycy. W przypadku niedoczynności tarczycy stężenia TSH rosną, w przypadku nadczynności – maleją.

TSH jest pierwszym i podstawowym badaniem wykonywanym do zdiagnozowania chorób tarczycy. Oczywiście sam pomiar tego hormonu nie wystarcza do oceny stanu tarczycy, ale jest wskaźnikiem do dalszej diagnostyki.

Dlaczego stężenie TSH ma znaczenie przy diecie odchudzającej? Przy nieuregulowanej pracy tarczycy utrata masy ciała może być bardzo powolna i oporna. W zaawansowanej, nieleczonej niedoczynności tarczycy wiele osób skarży się na to, że może całymi dniami pić wodę, a i tak nie chudnie.

Niedoczynność tarczycy bardzo silnie wpływa na metabolizm, a dokładnie na jego spowolnienie. Oznacza to, że organizm zużywa mniej energii na funkcjonowanie, niż u osoby zdrowej. Mówiąc metabolizm, mam na myśli nie tyko szybkość trawienia, ale wszystkie procesy życiowe toczące się w organizmie.

W niedoczynności tarczycy cały organizm pracuje wolniej:

niższy jest puls,
niższe ciśnienie krwi,
występuje uczucie zimna,
rzadkie wypróżnianie.

Zaburzenia pracy tarczycy są obecnie bardzo powszechne, szczególnie wśród kobiet. Dlatego przed rozpoczęciem odchudzania warto sprawdzić, czy problem nas nie dotyczy.

Dieta odchudzająca powinna zawierać zwiększoną ilość białka i nie może być zbyt ubogokaloryczna, aby nie nasilać zaburzeń metabolizmu.

Lipidogram

Reklamy telewizyjne pełne są środków, które mają pomóc utrzymać cholesterol w normie. To jeden z czynników, które doprowadziły wiele osób do przekonania, że po pierwsze, cholesterol jest zły, po drugie, za wszelką cenę trzeba go obniżyć. Ani jedno, ani drugie nie jest prawdą. Zbyt niski cholesterol jest groźniejszy dla zdrowia, niż zbyt wysoki.

Aby rzeczywiście móc ocenić ryzyko chorób, potrzebny jest pełny lipidogram, cxyli badanie obejmujące wskaźniki takie, jak:

cholesterol ogółem,
cholesterol HDL,
cholesterol LDL
i trójglicerydy.

Te parametry pomogą dietetykowi podjąć decyzję o:

wdrożeniu diety redukującej ryzyko miażdżycy,
wdrożeniu diety redukującej otłuszczenie narządów wewnętrznych,
wprowadzeniu produktów podwyższających poziom HDL i obniżających poziom LDL oraz trójglicerydów,
stosowania diety prowadzącej do naprawy już istniejących uszkodzeń naczyń krwionośnych.

Choć czynniki te nie mają bezpośredniego wpływu na odchudzanie, wprowadzenie diety odchudzającej może być doskonałą okazją do zadbania o zdrowie również w tym aspekcie.

CRP

CRP czyli białko C-reaktywne jest wskaźnikiem stanu zapalnego w organizmie. Jego stężenie wzrasta silnie przy infekcjach, np. bakteryjnych, które przebiegają z gorączką. Jest to jeden rodzaj stanu zapalnego – krótkotrwały i intensywny.

Istnieje jednak stan zapalny o niskim nasileniu, często niezauważalny przez lata, a prowadzący do wielu chorób. Podwyższony poziom CRP daje informację, co prawda bardzo ogólną, czy w organizmie toczy się jakiś proces zapalny.

Często jego normy są przekroczone u osób otyłych. Podwyższone stężenie CRP może wynikać:

ze zbyt wysokiego poziomu LDL,
ze zbyt wysokiego poziomu glukozy,
ze zbyt wysokiego poziomu trójglicerydów,
chorób zapalnych jelit
czy chorób autoimmunologicznych.

Poziom CRP służy do oceny ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i może być wykorzystany przez dietetyka jako informacja do wdrożenia tzw. diety dla serca lub diety przeciwmiażdżycowej.

Ciśnienie krwi

Podwyższone ciśnienie krwi jest powszechnym problemem wśród Polaków. Najczęściej wynika z nadwagi i otyłości lub z przewlekłego stresu. Odchudzanie jest czynnikiem zmniejszającym ciśnienie krwi, a zatem i ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Warto wiedzieć, na jakim poziomie występują te parametry przed odchudzaniem i monitorować je wraz ze spadkiem masy ciała.

Tym bardziej, że badanie jest bardzo szybkie, proste i nieinwazyjne. Występowanie nadciśnienia jest ważną informacją dla dietetyka i wpływa na dobór intensywności diety odchudzającej.

Kortyzol

Kortyzol jest hormonem wydzielanym przez nadnercza. Jego poziom we krwi jest powiązany z czynnikami stresowymi w życiu codziennym.

I nie chodzi tu np. jedynie o stres w pracy, ale o stresory takie jak:

niedostateczna ilość snu,
praca w nocy,
intensywne treningi,
treningi wieczorne,
bardzo niska kaloryczność diety.

Badania pokazują, że wyższe stężenia kortyzolu występują u osób z nadwagą i otyłych w porównaniu ze szczupłymi.

Kortyzol zmniejsza wrażliwość komórek na insulinę i wraz z insuliną sprzyja zwiększonemu magazynowaniu tkanki tłuszczowej, szczególnie w okolicach talii, obojczyków, szyi i twarzy.

Kortyzol nie jest badaniem, które każdy powinien wykonać przed odchudzaniem, ale z pewnością warto, aby zrobiły je osoby mające za sobą kilka prób odchudzania, ich odchudzanie jest nieefektywne, bądź zdają sobie sprawę z występowania w ich życiu przewlekłego czynnika stresogennego.

Wysoki poziom kortyzolu wyklucza wprowadzenie restrykcyjnej diety i intensywnego treningu. Dietetyk może również zaproponować suplementację przy wysokim poziomie kortyzolu.

Witamina D

Wielu osobom witamina D kojarzy się wyłącznie z mocnymi kośćmi. Coraz powszechniej mówi się o jej roli w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Ale tak naprawdę rola witaminy D jest bardzo szeroka. Przy tym bardzo duża część populacji Polski ma jej niedobory z powodu zbyt niskiej ekspozycji skóry na słońce.

Czy witamina D ma związek z odchudzaniem? Tak, jej niedobór może utrudniać spalanie tkanki tłuszczowej. Ale trzeba podkreślić, że suplementacja witaminy D to nie metoda na odchudzanie. Wyrównanie niedoborów pomaga jednak normować gospodarkę hormonalną i niwelować stany zapalne, które utrudniają odchudzanie.

Wydaje się, że największy wpływ poziomu witaminy D na utratę tkanki tłuszczowej ma jej relacja z kortyzolem.

Witamina D wpływa na obniżenie wydzielania kortyzolu, a przez to ogranicza gromadzenie się tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha. Oddziałuje też pozytywnie na odczuwany poziom energii i spontaniczną aktywność fizyczną. Badanie poziomu witaminy D nie jest niezbędne, aby rozpocząć odchudzanie.

Mimo to warto je wykonać z powodu rozpowszechnionych niedoborów. Natomiast w przypadku utrudnionego odchudzania poziom witaminy D można zbadać razem z poziomem kortyzolu.

Czytaj też: