Konflikt płytkowy: przyczyny, objawy, powikłania

Konflikt płytkowy pojawia się w wyniku niezgodności pomiędzy krwią matki a krwią płodu. Nie daje żadnych objawów w czasie trwania ciąży, problemy zaczynają się zwykle w okresie okołoporodowym. Konsekwencje konfliktu płytkowego mogą być dla płodu bardzo poważne. Jak wykrywa się konflikt płytkowy i jakie postępowanie jest wdrażane?

Spis treści

1. Jak często występuje konflikt płytkowy?
2. Jak wykryć konflikt płytkowy?
3. Konflikt płytkowy: powikłania u płodu

Konflikt płytkowy jest jednym z konfliktów, które mogą pojawić się w ciąży w wyniku niezgodności między elementami krwi matki a płodu.

Główną funkcją płytek krwi jest ich zdolność do inicjacji procesu krzepnięcia. Na powierzchni płytek krwi tak jak i wielu innych składników morfotycznych krwi występują swoiste antygeny.

W procesie powstawania konfliktu płytkowego biorą udział przede wszystkim antygeny o nazwie HPA-1a.

Obecność określonych antygenów jest warunkowana genetycznie, w związku z tym tak jak i w przypadku grup krwi, dziecko może dziedziczyć antygeny płytek krwi od matki lub ojca.

Jeśli dziecko odziedziczy po ojcu antygen HPA-1a, a matka nie posiada go na swoich komórkach, to wówczas w czasie ciąży jej organizm produkuje przeciwciała przeciw temu antygenowi. Dzieje się tak, ponieważ krew płodu i matki systematycznie się ze sobą "mieszają".

Dlatego, jeśli układ odpornościowy matki "zorientuje się", że w jej krwi krążą płytki krwi z tym antygenem, których wcześniej nie było, to traktuje je jako tak zwanego "intruza" i stara się je zniszczyć.

W konsekwencji konfliktu płytkowego dochodzi do zwalczania płytek krwi dziecka i może rozwinąć się małopłytkowość.

W kontekście konfliktu płytkowego mówimy o alloimmunologicznej małopłytkowości płodów i noworodków (tzw. AIMP/N).

Jak często występuje konflikt płytkowy?

Konflikt płytkowy ujawnia się w 1 na 1000-2000 tysiące donoszonych ciąż. Niestety jego wystąpienie wiąże się z dużą śmiertelnością u noworodków, szacowaną na około 10 %, a za główną przyczynę śmierci uważa się krwawienie do ośrodkowego układu nerwowego.

Jak wykryć konflikt płytkowy?

Bardzo ważne jest szczegółowe badanie grupy krwi, nie tylko w zakresie czynnika Rh, ale również pod kątem obecności przeciwciał przeciwpłytkowych u matki.

Należy również wspomnieć o tym, że w przeciwieństwie do konfliktu serologicznego w zakresie czynnika Rh, konflikt płytkowy ujawnia się już od pierwszej ciąży.

Co więcej, udowodniono, że nasilenie konfliktu płytkowego jest większe w każdej kolejnej ciąży.

Dlatego trzeba pamiętać przede wszystkim o tym, że jedynym sposobem na wczesne wykrycie konfliktu płytkowego jest badanie krwi matki na obecność antygenu HPA-1a.

Jeśli badanie wykryje u matki wspomniany antygen, do rozwoju konfliktu płytkowego nie dojdzie. Natomiast w przypadku nieobecności HPA-1a u matki trzeba zbadać, czy występuje on u dziecka. Jeśli nie - do konfliktu płytkowego również nie dojdzie.

W przeciwnym razie możemy się spodziewać, że układ odpornościowy matki zacznie produkować przeciwciała niszczące płytki krwi płodu.

Oczywiście nie jest to sprawa zero-jedynkowa, i nie u każdej matki HPA-1a ujemnej dojdzie do produkcji przeciwciał, i nie każde przeciwciała doprowadzą do rozwoju groźnych powikłań u płodu.

Konflikt płytkowy: powikłania u płodu

Konflikt płytkowy może doprowadzić do takich powikłań u płodu, jak:

• wylewy wewnątrzczaszkowe
• opóźnienie rozwoju umysłowego
• padaczka
• porażenie mózgowe

Konflikt płytkowy może również przebiegać bezobjawowo, ale najczęściej obserwuje się różnie nasiloną małopłytkowość i związanymi z nią wybroczynami, wylewami skórnymi i śluzówkowymi.

Konflikt płytkowy mimo tego, że jest bardzo poważnym i niebezpiecznym schorzeniem, nie manifestuje się w żaden sposób w czasie trwania ciąży.

Zarówno ciąża bez jak i z konfliktem płytkowym będzie rozwijała się prawidłowo, dopiero w okresie okołoporodowym uwidocznią się wyżej wymienione zaburzenia.