Diagnostyka prenatalna wykrywa wady serca. Jakie badania pozwolą wykryć wadę serca u płodu?

Diagnostyka prenatalna wykrywa nawet najbardziej złożone wady serca. Podczas badania ultrasonograficznego czy echokardiograficznego można określić rodzaj wady, a także wydolność całego układu krążenia płodu. Prenatalne rozpoznanie wady wrodzonej serca umożliwia lekarzom przygotowanie odpowiedniego planu leczenia dziecka zaraz po urodzeniu, a jeśli jest taka potrzeba, nawet w łonie matki. Sprawdź, jakie badania prenatalne należy wykonać, by wykryć wady serca w ciąży i w których ośrodkach w Polsce możesz bezpłatnie wykonać takie badania.

Spis treści

1. Jak wykryć wadę serca w ciąży, czyli badania ultrasonograficzne
2. Kiedy do kardiologa prenatalnego?
3. Badania echokardiograficzne płodu
4. Badanie na określenie kariotypu

Diagnostyka prenatalna wad serca jest bardzo ważna, ponieważ, jak pokazuje doświadczenie, najczęściej są wykrywane złożone wady serca, wymagające wieloetapowych operacji. Dlatego ich wcześniejsze wykrycie umożliwia lekarzom przygotowanie odpowiedniego planu leczenia, a dziecku daje większe szanse na przeżycie, a w przyszłości na normalne życie.

Jak wykryć wadę serca w ciąży, czyli badania ultrasonograficzne

Pierwsze USG u kobiety spodziewającej się dziecka należy wykonać między 11. a 14. tygodniem ciąży. Już wtedy doświadczony specjalista może rozpoznać wadę w budowie serca (jednak należy zaznaczyć, że nie jest to badanie miarodajne).

Badania ultrasonograficzne, którego celem jest ocenienie serca płodu, wykonuje się ok. 20. tygodnia ciąży. Jest to tzw. połówkowe badanie USG. Dzięki niemu można określić m.in. położenie i wielkość serca, jego rytm (ilość uderzeń na minutę). Dzięki badaniu można uzyskać również obraz czterech jam serca, trzech naczyń w śródpiersiu płodu, także odejścia aorty i tętnicy płucnej.

WAŻNE! Lekarz powinien zlecić również badanie dopplerowskie - rodzaj badania ultrasonograficznego, pozwalającego oceniać przepływ naczyniowy.

SPRAWDŹ >> Dlaczego trzeba robić USG w ciąży?

Kiedy do kardiologa prenatalnego?

Na podstawie badania USG lekarz stwierdza, czy konieczna jest konsultacja kardiologa prenatalnego.

Jeśli pacjentka należy do grupy niskiego ryzyka, a wynik położniczego badania USG jest nieprawidłowy (np. wykryto nieprawidłowy obraz serca płodu lub zaburzenia rytmu serca), specjalista z dziedziny kardiologii prenatalnej potwierdzi nieprawidłową budowę serca płodu lub ją wykluczy.

Jeśli badania USG nie są jednoznaczne i budzą jakiekolwiek wątpliwości dotyczące budowy płodu, konsultacja z kardiologiem prenatalnym również jest konieczna.

Do "płodowego" kardiologa powinny się udać pacjentki, które należą do grupy wysokiego ryzyka, tzn.:

• w ich rodzinie występowały wady serca
• zmagają się z cukrzycą
• chorują na nadczynność tarczycy
• cierpią na epilepsję
• przeszły różyczkę w ciąży
• zmagają się z chorobami serca
• były leczone z powodu niepłodności
• nadużywały alkoholu
• stosują leki w pierwszych miesiącach ciąży

Wskazaniami do prenatalnej konsultacji kardiologicznej są także zakażenia w pierwszym trymestrze ciąży i choroby układowe tkanki łącznej.

WAŻNE! Jeśli pacjentka ma już dziecko ze złożoną wadą serca, powinna się zgłosić do specjalisty już między 11. a 14. tygodniem ciąży.

Badania echokardiograficzne płodu

Badanie echokardiograficzne pozwala dokładnie określić rodzaj wrodzonej wady serca, jak również wydolność układu krążenia. Dzięki temu można stwierdzić, czy w przyszłości wada może być w pełni skorygowana. Tak jest np. w przypadku przełożenia wielkich pni tętniczych, zespołu Fallota, wspólnego pnia tętniczego, ubytku w przegrodzie międzykomorowej, koarktacji aorty i całkowitego kanału przedsionkowo-komorowego. W tym wypadku rzadko kiedy jest konieczne leczenie płodu. Niezbędne zabiegi zwykle przeprowadza się w pierwszym miesiącu po narodzinach dziecka.

Badanie takie trwa ok. 60 minut. Po jego wykonaniu przeprowadza się konsultację, podczas której lekarz przedstawia plan leczenia dziecka.

Tego typu badania w większości placówek są wykonywane bezpłatnie (w ramach NFZ)

SPRAWDŹ >> Ośrodki w kraju zajmujące się prenatalną diagnostyką kardiologiczną

Badanie na określenie kariotypu

Wiele wad serca stwierdzanych u płodów jest dziedziczna, dlatego po wykonaniu badania echokardiograficznego lekarz może skierować ciężarną na badanie, którego celem jest oznaczenie kariotypu, czyli „mapy chromosomów”, na podstawie której można ustalić dokładniejsze rozpoznanie całego zespołu. Na przykład aberracje chromosomowe, takie jak zespół Edwardsa (trisomia 18) lub zespół Patau (trisomia 13), nie dają szans na przeżycie narodzonego dziecka (umiera zwykle w pierwszym miesiącu życia).

WAŻNE! Są to badania inwazyjne, co oznacza, że są obarczone ryzykiem poważnych komplikacji ciąży, dlatego wykonuje się je jedynie wtedy, gdy istnieje uzasadnione prawdopodobieństwo wystąpienia wady serca.

Monika Majewska