Witamina B1 (tiamina) - funkcje w organizmie, występowanie i dawkowanie

Witamina B1 (tiamina) współuczestniczy w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, mięśni i serca. Witamina B1 jest więc niezbędna w codziennej diecie, a jej niedobór może mieć poważne skutki. W skrajnych przypadkach może dojść do rozwoju choroby beri beri, czyli zaburzenia pracy mięśni, niewydolności układu krążenia, co może doprowadzić nawet do śmierci. Jakie działanie ma witamina B1? Jakie są objawy niedoboru? Jakie produkty są jej źródłem?

Witamina B1, czyli tiamina, to witamina z grupy B. Została odkryta w XIX wieku. Holenderski naukowiec zauważył, że że zwierzęta karmione ryżem poddanym łuszczeniu i polerowaniu mają takie same objawy chorobowe, jak ludzie chorujący na beri-beri. Jego zdaniem tak spreparowany ryż musiał być pozbawiony niezbędnych dla organizmu substancji. Dopiero w 1912 roku polski biochemik Funk wyizolował z otrąb ryżu związek, który okazał się lekiem na tę chorobę. Nazwał go witaminą, czyli aminą niezbędną do życia. Jednak dopiero latach 30. XX wieku przeprowadzono badania, mające na celu wyodrębnienie czystej substancji zapobiegającej chorobie beri-beri - witaminy B1.¹

Spis treści

1. Witamina B1 (tiamina) - rola w organizmie
2. Witamina B1 (tiamina) - dawkowanie
3. Witamina B1 (tiamina) - objawy i skutki niedoboru
4. Witamina B1 (tiamina) - objawy i skutki nadmiaru
5. Witamina B1 (tiamina) - źródła w żywności

Zobacz galerię 10 zdjęć

Witamina B1 (tiamina) - rola w organizmie

Tiamina współuczestniczy w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego oraz wspomaga pracę układu sercowo-naczyniowego.² Przypuszcza się również, iż może wpływać na prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Dowiedziono też, że tiamina wykazuje właściwości antyoksydacyjne.

Naukowcy z Warwick University (Wielka Brytania) wykazali, że odpowiednie dawki witaminy B1 mogą odwrócić wczesne uszkodzenia nerek u osób z cukrzycą typu 2.³

Badania wykazały, że pod wpływem wysokiej dawki witaminy B1, podawanej przez 3 miesiące, zmalała utrata białka z moczem (co jest objawem uszkodzenia nerek). Wcześniejsze badania tych samych naukowców wykazały, że od 70-90 proc. osób zmagających się z cukrzycą typu 1 i 2 ma niedobory witaminy B1.

Witamina B1 (tiamina) - dawkowanie

Zalecane dzienne spożycie (RDA) witaminy B1 różni się w zależności od wieku i płci. Ile dziennie powinno się jej spożywać?

• dzieci: od 1. do 3. roku życia - 0,5 mg; od 4. do 6. roku życia - 0,6 mg; od 7. do 9. roku życia - 0,9 mg
• chłopcy: od 10. do 12. roku życia - 1 mg; od 13. do 18. roku życia - 1,2 mg
• dziewczęta - od 10. do 12. roku życia - 1 mg; od 13. do 18. roku życia - 1,1 mg
• mężczyźni: 1,3 mg
• kobiety: 1,1 mg
• kobiety w ciąży: 1,4 mg
• kobiety karmiące - 1,5 mg

Źródło: Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2012

Witamina B1 (tiamina) - objawy i skutki niedoboru

Niedobory witaminy B1 mogą występować:

• przy wysiłku fizycznym i umysłowym
• przy wyczynowym uprawianiu sportu
• w przypadku picia dużej ilości alkoholu, kawy i herbaty
• u osób prowadzących aktywny tryb życia i narażonych na długotrwały stres
• u osób starszych

Niedobór witaminy B1 w organizmie objawia się:

• porażenie nerwów i atrofia (zanik) mięśni kończyn (choroba beri-beri)
• zaburzeniami obwodowego układu nerwowego:
• oczopląs
• zaburzenia pamięci i koncentracji
• zakłócenia równowagi emocjonalnej
• niewydolnością krążenia:
• przyspieszone bicie serca
• powiększenie serca
• opuchlizną kończyn górnych i górnych
• zaburzeniami trawienia:
• brak łaknienia
• nudności
• wymioty
• biegunki
• uczuciem chronicznego zmęczenia

Witamina B1 (tiamina) - objawy i skutki nadmiaru

Bardzo ciężko zaobserwować objawy związane z nadmiernym spożyciem tiaminy (100 mg/d). Wynika to z faktu, że witamina ta ma ograniczoną zdolność wchłaniania z przewodu pokarmowego, a jej nadmierne ilości są łatwo wydalane są z moczem. Jednak mega dawki mogą spowodować:

• drżenie mięśni
• arytmie serca
• zawroty głowy
• reakcje alergiczne

Witamina B1 (tiamina) - źródła w żywności

Jakie produkty zawierają witaminę B1? Tiamina (witamina B1) występuje w znacznych ilościach zarówno w produktach pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. Spośród produktów roślinnych szczególnie dobrym jej źródłem są produkty zbożowe i suche nasiona roślin strączkowych. W produktach zbożowych zawartość tej witaminy waha się w zależności od gatunku zboża, wysokości wymiału praz procesów technologicznych stosowanych w produkcji.

Źródło: "Witaminy", praca zbiorowa pod red. prof. Jana Gawęckiego, Biblioteczka Olimpiady Wiedzy o Żywieniu, Zeszyt 5, Katedra Higieny Żywienia Człowieka, Poznań 2000

JAKICH WITAMIN I MINERAŁÓW CI BRAKUJE?

Pytanie 1 z 9

Jak określisz swoje samopoczucie?

Zmęczenie, poddenerwowanie, niepokój, zaburzenia snu, a nawet stany depresyjne to moja codzienność

Jestem apatyczna, najchętniej cały czas bym spała

Dokuczają mi zmęczenie, rozdrażnienie, kołatanie serca, a moje ciśnienie jest wyraźnie podwyższone

Czasem jestem zmęczona, ale odzyskuję siły po odpoczynku

Moje samopoczucie jest bardzo dobre

Następne pytanie

Monika Majewska