Świerk - zastosowanie i właściwości zdrowotne

Świerk pospolity, świerk srebrny, świerk kłujący - bez względu na odmiany, drzewo to znane jest z właściwości leczniczych. Cenne są igły i młode pędy drzewa - to one są wykorzystywane w medycynie naturalnej. Można z nich przygotować odwar, napar, syrop lub olejek.

Spis treści

1. Świerk w medycynie ludowej
2. Świerk - zastosowanie
3. Świerk - cenne składniki
4. Świerk - sposób przygotowania
5. Świerk - przeciwwskazania
6. Świerk - występowanie

Świerk pospolity, i nie tylko, znalazł zastosowanie w domowych apteczkach. Szyszki świerku są pomijane, natomiast pędy, igły, a czasem żywica, to znakomity surowiec dla miłośników leków z natury. Schorzenia układu oddechowego, stany zapalne układu pokarmowego i moczowego, bóle reumatyczne i nerwobóle – to wskazania do stosowania preparatów na bazie świerku.

Świerk w medycynie ludowej

Od wieków świerk był wykorzystywany w medycynie ludowej, jednocześnie dawne plemiona, zamieszkujące tereny obecnej Europy, wierzyły w jego niezwykłą duchową moc.

Powszechnie uważano świerk za święte drzewo, otaczano je czcią, wykorzystywano do wielu obrzędów. Wierzono, że chroni ono przed złymi, nieczystymi siłami. Często sadzono je przed domem, aby stanowiło zaporę przed wszelkimi negatywnymi mocami, urokiem, czarami. Świerk symbolizował wytrzymałość, wytrwałość, ale też nadzieję i odnowę. Wierzono, że może dodać wewnętrznej energii i siły.

Świerk - zastosowanie

Preparaty ze świerku stosuje się przede wszystkim przy infekcjach dróg oddechowych (zapalenie oskrzeli, zapalenie krtani, zapalenie zatok), zwłaszcza tych przebiegających z gęstą wydzieliną, bo ułatwiają odkrztuszanie.

Sprawdzają się także przy przeziębieniach, którym towarzyszy katar i kaszel, bo działają nie tylko przeciwzapalnie, przeciwwirusowo i przeciwbakteryjnie, ale też rozkurczowo na mięśnie gładkie oskrzeli. Dodatkowo preparaty ze świerku wykazują działanie rozgrzewające, a nawet napotne.

Świerk sprawdza się też w stanach zapalnych układu pokarmowego, bo z jednej strony pobudza do działania soki żołądkowe, z drugiej zaś przyspiesza uwalnianie żółci. Wykazuje też działanie moczopędne, a zewnętrznie stosowany łagodzi bóle reumatyczne i wszelkiego rodzaju nerwobóle.

Świerk - cenne składniki

Do celów leczniczych wykorzystuje się przede wszystkim młode pędy, igły, rzadziej żywicę, które zawierają cenne składniki, m.in.: flawonoidy, glikozydy fenolowe, różnego rodzaju kwasy, substancje goryczkowe, garbniki oraz witaminy (w tym witaminę C i prowitaminę A). Dzięki nim preparaty przygotowane na bazie świerku wykazują silne działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, ale też moczopędne.

Świerk - sposób przygotowania

Świerk można przygotować na kilka sposobów, w zależności od tego, czy używamy młodych pędów świerku czy jego igliwia.

• Syrop - do sporządzenia syropu potrzebujemy suszonych, pokrojonych młodych pędów świerku, które w dość dużym słoiku układamy warstwami na przemian z cukrem. Potem słoik zakręcamy i na kilkanaście dni odstawiamy go w ciepłe miejsce. Od czasu do czasu można wstrząsnąć słoikiem, by przyspieszyć proces wypuszczania soków. Po tym czasie gotowy syrop należy przelać do innego mniejszego słoiczka lub buteleczki, trzymać w chłodnym i ciemnym miejscu, pić jedną łyżeczkę dwa razy dziennie.

• Odwar - robi się go następująco: 1 łyżeczkę suszonych pędów świerku lub igieł należy zalać szklanką wody, doprowadzić do wrzenia i gotować ok. 5-7 minut. Potem należy odcedzić, pić 2 razy dziennie 2, 3 łyżki.

• Napar - z igieł świerku można też zrobić napar. Wystarczy 1-2 łyżeczki rozdrobnionego, suchego igliwia zalać ok. litrem wrzącej wody i parzyć pod przykryciem przez kwadrans. Następnie odcedzić i pić 2 razy dziennie 2-3 łyżki.

• Kąpiel - kąpiel z igliwia warto przygotować w przypadku bólów reumatycznych, mięśniowych, stawów czy nerwobóli. 2 łyżeczki zalać litrem wrzącej wody, gotować kwadrans, odcedzić i dodać do wody w wannie. Kąpiel nie powinna trwać dłużej niż 10-15 minut.

• Olejek - w sklepach zielarskich można też kupić gotowy olejek świerkowy, który ma działanie antyseptyczne, tonizujące, przeciwzapalne, ale też uspokajające. Sprawdza się w pielęgnacji trudno gojących ran czy odleżyn, przyspiesza regenerację skóry. Olejek można stosować do inhalacji, masażu lub dodać do kąpieli, trzeba tylko pamiętać, że w każdym przypadku musi być rozcieńczony wodą.

Czytaj też: KĄPIELE LECZNICZE w twojej wannie

Świerk - przeciwwskazania

Pomimo swoich prozdrowotnych właściwości preparaty na bazie świerku mogą powodować uczulenia, dlatego przed ich zastosowaniem warto zasięgnąć porady lekarza pierwszego kontaktu. Nie powinny stosować ich kobiety w ciąży i karmiące piersią oraz dzieci.

Czytaj też: ALERGIA SKÓRNA: jak walczyć z uczuleniem

Świerk - występowanie

Na pewno na postrzeganie świerku jako symbolu wytrwałości i odnowy wpłynął jego wygląd. To drzewo majestatyczne, o mocnej, grubej korze, które może osiągnąć nawet 40, 50 metrów wysokości. Dobrze rośnie na glebach żyznych, gliniasto-piaszczystych, w miejscach niezbyt nasłonecznionych, ale też nie za bardzo suchych. Ma tendencję do zakwaszania gleb, na których rośnie.

Świerk dość dobrze toleruje mrozy, ale nie jest zbyt odporny na silny wiatr, bo płytkie korzenie powodują, że bardziej niż inne drzewa iglaste narażony jest na wyrwanie z ziemi. W naturalnym środowisku występuje przede wszystkim w strefie klimatu umiarkowanego na północnej półkuli.