Olej z czarnuszki - właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania
Olej z czarnuszki ma wiele właściwości zdrowotnych. Znalazł zastosowanie jak środek m.in. na wrzody i liczne alergie. W kosmetyce jest traktowany jak antidotum na wiele przypadłości - olej z czarnuszki na twarz pomaga leczyć trądzik, a olej z czarnuszki na włosy łagodzi łupież. W kuchni z kolei wykorzystywany jest jako dodatek nadający potrawom korzenny smak. Jakie właściwości ma olej z czarnuszki i jak go stosować?
Spis treści
- Czym jest olej z czarnuszki?
- Jakie składniki prozdrowotne zawiera olej z czarnuszki?
- Właściwości lecznicze oleju z czarnuszki
- Olej z czarnuszki - dawkowanie
- Jak stosować olej z czarnuszki?
- Olej z czarnuszki - zastosowanie w kuchni
- Olej z czarnuszki - zastosowanie w kosmetyce
- Olej z czarnuszki - przeciwwskazania
Czym jest olej z czarnuszki?
Olej z czarnuszki (Oleum Nigellae Sativae), jak sama nazwa wskazuje, to olej pozyskiwany z czarnuszki siewnej (Nigella sativa L.). Roślina ta pochodzi z terenów Europy Południowo-Wschodniej i Azji Zachodniej. Ma charakterystyczne białe lub niebieskie kwiaty z błękitnym unerwieniem.
Owoce czarnuszki mają czarne, trójgraniaste nasiona, których właściwości zdrowotne doceniali nawet faraonowie. Obecnie właściwości prozdrowotne czarnuszki i oleju z czarnuszki są coraz częściej poddawane badaniom naukowym.
Jakie składniki prozdrowotne zawiera olej z czarnuszki?
Olej z czarnuszki zawiera wiele prozdrowotnych substancji.
Składniki zawarte w oleju z czarnuszki:
- ok. 85 proc. to nienasycone kwasy tłuszczowe, na które składają się: kwas linolowy (omega-6) - około 60 proc., kwas oleinowy (omega-9) - około 25 proc. i kwas alfa-linolenowy (omega-3) - około 1 proc
- witamina E
- beta-karoten
- sterole
- biotyna
- mikroelementy
- przeciwutleniacze
- tymochinon - składnik olejku eterycznego nasion czarnuszki, dzięki któremu olej wykazuje działanie przeciwzapalne (porównywalne z aktywnością aspiryny w dawce 100 mg/kg), przeciwbólowe, a także ochronne ma miąższ nerek i wątroby. Dzięki niemu olej z czarnuszki, podobnie jak same nasiona, wykazuje potencjalne działanie przeciwnowotworowe.
Zobacz: nasiona dobre dla zdrowia
Właściwości lecznicze oleju z czarnuszki
W starożytności olej z czarnuszki nazwano "złotem faraonów" i uznawano, że potrafi wyleczyć wszystko, prócz śmierci.
Lecznicze i prozdrowotne właściwości oleju z czarnuszki:
- potencjalne działanie antynowotworowe
- łagodzenie dolegliwości żołądkowych - nieżyt żołądka, grypa żołądkowa, refluks oraz wrzody żołądka i dwunastnicy
- poprawa funkcji wątroby
- obniżenie poziomu glukozy
- obniżenie poziomu prolaktyny
- obniżenie poziomu cholesterolu i trójglicerydów
- zapobieganie miażdżycy
- łagodzenie objawów schorzeń alergicznych.
Olej z czarnuszki a rak
Olej czarnuszkowy, podobnie jak nasiona czarnuszki, z których jest tłoczony, ma potencjalne działanie antynowotworowe. Z licznych badań - laboratoryjnych i na zwierzętach - wynika, że olej z czarnuszki przyczyniał się do śmierci komórek nowotworowych lub do zahamowania ich rozwoju.
Jak przekonują amerykańscy naukowcy, olej hamował wytwarzanie komórek nowotworowych włókniakomięsaka (nowotworu skóry i tkanki podskórnej).
Z kolei egipscy naukowcy w 2012 roku odkryli, że ekstrakt z oleju czarnuszkowego zmniejszył żywotności komórek raka wątroby, a w 2014 roku saudyjscy badacze doszli do wniosku, że ekstrakt z nasion i olej z czarnuszki znacznie zmniejszyły żywotność komórek ludzkiego raka płuca.
Ponadto w przeprowadzonych badaniach olej z czarnuszki przyczynił się do zahamowania i śmierci komórek rakowych jelita grubego, białaczki, raka piersi i wielu innych nowotworów. Wszystko głównie dzięki ww. związkowi o nazwie tymochinon.
Ponadto z badań tureckich naukowców wynika, że stosowanie oleju czarnuszkowego przed naświetlaniem i przez 10 dni po nim, chroniło szczury przed szkodliwymi skutkami radioterapii.
Olej z czarnuszki na wrzody i inne dolegliwości żołądkowe
Na Bliskim Wschodzie olej z czarnuszki znalazł zastosowanie jako środek na liczne dolegliwości żołądkowe, takie jak nieżyt żołądka, grypa żołądkowa, refluks oraz wrzody żołądka i dwunastnicy.
Właściwości antywrzodowe zostały potwierdzone naukowo. Z badań wynika, że olej z czarnuszki jest skuteczny w zwalczaniu Helicobacter pylori - bakterii, która jest jedną z przyczyn choroby wrzodowej.
Naukowcy podzielili 88 pacjentów z niewrzodową niestrawnością na 4 grupy, które otrzymały różne kombinacje klarytromycyny i/lub amoksycyliny (antybiotyki), omeprazolu (lek stosowany w leczeniu m.in. choroby wrzodowej dwunastnicy i żołądka) i olej z czarnuszki. Z badań wynika, że olej z czarnuszki posiada właściwości porównywalne do łącznego stosowania wszystkich trzech leków.
Ponadto olej okazał się skuteczne w przypadku zakażenia przywrą Schistosoma mansoni (schistosomatoza), wpływając na poprawę funkcji wątroby i systemu immunologicznego zmienionych w infekcjach S.mansoni.
Tylko olej tłoczony na zimno, czyli nierafinowany, posiada właściwości zdrowotne.
Olej z czarnuszki obniża poziom cholesterolu i cukru we krwi
Z badan klinicznych wynika, że olej powoduje istotne obniżenie poziomów glukozy, prolaktyny, a także trójglicerydów i cholesterolu. Nadmiar tych dwóch ostatnich substancji w organizmie prowadzi do rozwoju miażdżycy, a dalej do chorób układu sercowo-naczyniowego, takich jak choroba niedokrwienna serca czy zawał. Z kolei dzięki temu, że olej z czarnuszki obniża poziom glukozy, może zapobiec rozwojowi cukrzycy typu 2.
Olej z czarnuszki łagodzi objawy schorzeń alergicznych
Z badań klinicznych wynika, że olej z czarnuszki łagodzi objawy schorzeń alergicznych, takich jak katar alergiczny, objawy astmy oskrzelowej, egzema atopowa. 152 pacjentom z tymi schorzeniami podawano kapsułki zawierające 500 mg oleju. Po okresie leczenia olejem istotnie malały kliniczne objawy choroby, szczególnie u dzieci (u 80 proc. z nich zmniejszał się katar sienny, złagodzeniu ulegały objawy astmy).
Badania sugerują, że olej może być środkiem pomocniczym w leczeniu dolegliwości alergicznych.
Zbilansowane dieta to klucz do zdrowia i lepszego samopoczucia. Skorzystaj z JeszCoLubisz, innowacyjnego systemu dietetycznego online Poradnika Zdrowie. Wybieraj spośród tysięcy przepisów na zdrowe i smaczne dania z wykorzystaniem dobrodziejstw natury. Ciesz się indywidualnie dobranym menu, stałym kontaktem z dietetykiem i wieloma innymi funkcjonalnościami już dziś!
Olej z czarnuszki - dawkowanie
Zalecane spożycie oleju z czarnuszki u dorosłych to 1 łyżeczka 2 razy dziennie przed posiłkiem, a w przypadku dzieci - 1/4 łyżeczki 2 razy dziennie.
Jak stosować olej z czarnuszki?
Olej z czarnuszki można stosować zarówno zewnętrznie, jak i doustnie. Olej z czarnuszki w kapsułkach można kupić w aptekach i sklepach ze zdrową żywnością (cena oleju z czarnuszki w kapsułkach to ok. 50 zł za 120 kapsułek). Cena oleju z czarnuszki z butelce zależy od pojemności. 250 ml nierafinowanego oleju z czarnuszki kosztuje ok. 49 zł.
Olej z czarnuszki - zastosowanie w kuchni
Olej z czarnuszki ma lekko gorzki, intensywny korzenny zapach, a jego barwa przechodzi od miodowej do ciemnobrązowej. W kuchni może być stosowany wyłącznie na zimno (obróbka termiczna niszczy prozdrowotne substancje w nim zawarte), jako dodatek do sałatek, zup, sosów, twarogów, kasz itp. Potrawom tym nadaje korzenny smak.
Olej z czarnuszki najlepiej przechowywać w zaciemnionej butelce w temperaturze 5-10 stopni C przez 3 miesiące od otwarcia.
Olej z czarnuszki - zastosowanie w kosmetyce
Olej z czarnuszki stosowany zewnętrznie chroni skórę przed poparzeniem słonecznym i łagodzi powstałe już podrażnienia. Ponadto przyśpiesza gojenie się ran. Olej z czarnuszki na twarz wspomaga leczenie schorzeń skórnych, takich jak trądzik, czy liszaj i AZS.
Olej czarnuszkowy poprawia także kondycję skóry suchej, nawilżając ją, a także dojrzałej, gdyż dzięki zawartości antyoksydantów opóźniania starzenia się skóry, oraz tłustej, gdyż zapobiega błyszczeniu się skóry. Z kolei olej z czarnuszki na włosy łagodzi objawy łupieżu.
Olej z czarnuszki może być używany także w terapiach aromatycznych. Wówczas wycisza, pomaga złagodzić stres i zlikwidować zaburzenia snu.
Olej z czarnuszki - przeciwwskazania
Olej z czarnuszki wykazuje działanie przeciwskurczowe - zawarty w nich olejek lotny hamował czynność skurczową mięśni gładkich macicy u szczurów i świnek morskich. W związku z tym może spowolnić lub całkowicie zatrzymać skurcze macicy u kobiet w ciąży, dlatego nie powinny go one stosować.
Olej czarnuszkowy obniża ciśnienie krwi, w związku z tym osoby zmagające się z hipotensją (niedociśnieniem tętniczym) nie powinny po niego sięgać.
Porady eksperta