Mangan a zdrowie. Jakie funkcje w organizmie pełni mangan?

Mangan to pierwiastek, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Odpowiada także za mocne kości. Ponadto wywiera duży wpływ na poziom libido i sprawność seksualną. Jakie jeszcze funkcje w organizmie pełni mangan? W jakich produktach można go znaleźć?

Spis treści

1. Mangan – skutki i objawy niedoboru
2. Mangan – skutki i objawy nadmiaru
3. Mangan – w jakich produktach występuje?

Mangan to pierwiastek mineralny, który wchodzi w skład wielu tkanek, jednak w największych ilościach można go znaleźć w wątrobie, mózgowiu, nerkach i trzustce. Ponadto jest składnikiem wielu enzymów, które biorą udział w procesie prawidłowego trawienia i wchłaniania węglowodanów, tłuszczów i białek. Poza tym mangan odpowiada za prawidłową pracę układu nerwowego (w połączeniu z wapniem sprawdza się zwłaszcza u kobiet z zespołem napięcia przedmiesiączkowego, czyli PMS) i wywiera duży wpływ na poziom libido i sprawność seksualną, a także na płodność. Jest także niezbędnym składnikiem kości. Ponadto wpływa na prawidłowe funkcjonowanie mózgu i stan skóry oraz spełnia ważną rolę w produkcji tyroksyny, czyli nieaktywnej formy hormonów tarczycy. Jest również pierwiastkiem, który stanowi tarczę obronną organizmu przed wolnymi rodnikami oraz ułatwia wchłanianie i magazynowanie żelaza.

Mangan – skutki i objawy niedoboru

Niedobór manganu przyczynia się do opóźnienia rozwoju fizycznego, powstawania wad kości, zmniejszenia płodności i zaburzeń ze strony układu nerwowego. Przypuszcza się, że zwiększa ryzyko wystąpienia padaczki.

Objawami niedoboru manganu są:

• dysfunkcja układu kostnego - deformacje kości (niedobór manganu przyspiesza rozwój osteoporozy), zahamowanie wzrostu, zaburzenie w koordynacji ruchów, bóle stawów;
• pogorszenie słuchu i szmery w uszach;
• nieprawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego: zmęczenie, zniechęcenie, stany niepokoju;
• zmniejszenie poziomu libido, spadek sprawności seksualnej, a nawet niepłodność;
• sucha i popękana skóra, słabe paznokcie, rozdwojone końcówki, wypadające włosy.

Warto wiedzieć, że przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych powoduje zahamowanie wchłaniania manganu, co może sprzyjać jego niedoborom.

Mangan – skutki i objawy nadmiaru

Nie odnotowano przypadków nadmiernego spożycia manganu wraz z pożywieniem. Do zwiększonej ilości tego pierwiastka w organizmie może dojść w wyniku kontaktu z pyłem lub dymem zawierającym mangan. Wówczas pojawiają się zaburzenia ze strony ośrodkowego układu nerwowego, które przypominają chorobę Parkinsona, np. drżenie kończyn czy trudności w chodzeniu. Mogą się nawet pojawić zaburzenia psychiczne (np. depresja). Ponadto w przypadku nadmiaru manganu w organizmie może dojść do zaburzenia funkcjonowania wątroby i tarczycy.

Ponadto, jak informują naukowcy z Uniwersytetu Prowincji Quebec w Montrealu na łamach "Environmental Health Perspectives", nadmiar manganu może się przyczynić także do obniżenia IQ. Z ich testów wynika, że dzieci narażone na wysokie stężenia manganu w wodzie pitnej miały niższy iloraz inteligencji niż rówieśnicy mający w domu wodę z niewielkimi ilościami tego pierwiastka lub zupełnie go pozbawioną. Co jednak ciekawe - ilości manganu pochodzące z diety, mimo że były znacznie wyższe niż te w wodzie, nie przekładały się na niskie IQ. Naukowcy podejrzewają, że mangan dostarczany do organizmu wraz z wodą może być potem przetwarzany inaczej niż ten z pokarmów.

Mangan – w jakich produktach występuje?

Pierwiastek ten w sporych ilościach można znaleźć w goździkach, płatkach owsianych, produktach zbożowych z pełnego ziarna (zwłaszcza w chlebie żytnim razowym), suchych nasionach roślin strączkowych (zwłaszcza fasoli białej). Nie brakuje go także w owocach morza, kaszy gryczanej, orzechach (szczególnie piniowych, laskowych i włoskich) oraz tofu.

Z warzyw najwięcej manganu zawierają korzeń pietruszki, szpinak, jarmuż, kalafior i buraki, a z nasion i ziaren – ziarna słonecznika. Z kolei z owoców ananasy i morele (także te suszone).

Ponadto mangan zawierają ryż brązowy, kakao, orzechy arachidowe, pestki dyni, gorzka czekolada, czarna i zielona herbata (jedna filiżanka zielonej herbaty zawiera około 0,41-1,58 mg manganu, a czarnej herbaty około 0,18-0,77 mg tego pierwiastka)

Monika Majewska