Leki przeciwmalaryczne

Leki przeciwmalaryczne są preparatami które można stosować profilaktycznie w trakcie podróży. Czy leki na malarię są skuteczne? Z jakimi przykrymi działaniami niepożądanymi wiąże się ich stosowanie? Czy warto stosować leki przeciwmalaryczne?

Spis treści

1. Dlaczego warto korzystać z leków przeciwmalarycznych?
2. Znaczenie profilaktyki i wczesnego rozpoznania malarii
3. Jak profilaktycznie stosować leki przeciwmalaryczne?
4. Działania niepożądane leków przeciwmalarycznych
5. Jaka jest skuteczność leków przeciwmalarycznych?

Leki przeciwmalaryczne wywołują u podróżników poważne obawy. Często słyszy się że ich stosowanie może popsuć wakacje i lepiej z nich zrezygnować. Należy jednak pamiętać o tym, że malaria jest chorobą niezwykle niebezpieczną.

Malaria jest chorobą występującą na terenach subtropikalnej oraz tropikalnej Azji i Afryki. Występuje również w Ameryce Południowej, Środkowej i wyspach Pacyfiku. Podróżując do tych regionów powinniśmy przemyśleć kwestię profilaktycznego stosowania leków przeciwmalarycznych.

Malaria jest chorobą wywoływaną przez pierwotniaki należące do rodzaju plasmodium. Za przenoszenie tej choroby na ludzi są odpowiedzialne przede wszystkim komary. Istotnym elementem profilaktyki jest stosowanie środków odstraszających te owady. Kolejną metodą jest właśnie stosowanie leków przeciwmalarycznych, które nie pozwalają aby zarodźce malarii rozwinęły się w naszym ciele.

Środki przeciwko malarii czasami nazywane są potocznie szczepionkami. Nie jest to prawdą. Ludzkość do tej pory nie opracowała szczepienia na tą chorobę. Istnieją jedynie stosowane profilaktycznie leki na malarię o charakterze chemoterapeutycznym.

Dlaczego warto korzystać z leków przeciwmalarycznych?

Malaria jest chorobą na którą co roku umiera 1-3 milionów osób. To najwięcej ze wszystkich infekcji pasożytniczych. Szczególnie na jej niebezpieczeństwo narażone są kobiety ciężarne oraz małe dzieci w krajach ryzyka.

Podróżnicy do krajów tropikalnych również są wysoce wrażliwi na malarię. Wynika to z braku naturalnej odporności na tego pasożyta. W Polsce na tą chorobę co roku zapada kilkadziesiąt osób które wróciły z terenów ryzyka. Ze względu na brak odpowiedniej profilaktyki, zachorowania te częściej kończą się śmiercią niż w innych krajach europejskich.

Znaczenie profilaktyki i wczesnego rozpoznania malarii

Leki przeciwmalaryczne które stosuje się profilaktycznie mają również zdolność hamowania choroby. W leczeniu malarii stosuje się te same substancje co zapobiegawczo, tylko w wyższych dawkach.

Charakterystyczne wczesne objawy dla tej choroby to:

• bóle głowy
• bóle mięśni
• znużenie
• senność
• ogólne złe samopoczucie

Jeżeli przed wystąpieniem objawów odwiedzaliśmy tropikalne państwo to sprawia to że jesteśmy w grupie ryzyka. Wskazane jest udanie się do lekarza oraz wykonanie odpowiednich testów laboratoryjnych. Wczesne wykrycie to większa szansa na lżejszy przebieg choroby i wyleczenie.

Jak profilaktycznie stosować leki przeciwmalaryczne?

Planując podróż do krajów tropikalnych należy z dużym wyprzedzeniem udać się na wizytę do lekarza. Najlepszym wyborem będzie specjalista medycyny morskiej i tropikalnej. W naszym kraju istnieją również certyfikowane centra medycyny podróży.

Przyjmujący nas lekarz specjalista na podstawie znajomości regionu do którego lecimy, pomoże nam dobrać odpowiednie leki. Malaria w różnych krajach cechuje się inną opornością na leczenie.

Przy stosowaniu preparatów przeciw malarycznych istotne jest aby rozpocząć ich przyjmowanie określony czas przed podróżą. Po powrocie również nie należy ich od razu odstawiać. Okres ten jest zależny od rodzaju preparatu i może wynosić od 1 do 4 tygodni.

Leki przeciwmalaryczne przyjmuje się regularnie. Codziennie lub w tygodniowych odstępach. Zaleca się przestrzeganie wskazówek lekarza dotyczących stosowania preparatów. Zmniejsza to ryzyko działań niepożądanych oraz zwiększa skuteczność profilaktyki.

Najczęściej przypisywane na receptę leki to:

• chlorokina
• meflokina
• proguanil
• doksycyklina
• preparat składający się z atowakwonu oraz proguanilu

Działania niepożądane leków przeciwmalarycznych

Z lekami przeciwmalarycznymi wiążą się nieprzyjemne działania niepożądane. Nie występują one jednak u wszystkich przyjmujących je osób. Należy również zaznaczyć że niedogodności związane z zarażeniem się malarią są nieporównywalnie bardziej dotkliwe.

Najczęstsze, występujące u ponad 10% pacjentów, objawy to:

• nudności i wymioty
• ból głowy
• biegunka
• ból brzucha

Badania wskazują, że najlepiej tolerowane przez pacjentów leki to preparat łączony zawierający atowakwon z proguanilem oraz doksycyklina.

Jaka jest skuteczność leków przeciwmalarycznych?

W prawidłowy sposób stosowane leki przeciwmalaryczne wykazują wysoką skuteczność w profilaktyce. Ocenia się że ich zdolność ochrony przed zachorowaniem wynosi 90- 95%. W przypadkach zachorowania preparaty te podane w odpowiedniej dawce chronią przed rozwojem choroby i związanymi z nią uszkodzeniami narządów.

O autorze

mgr farmacji Sara Janowska

Doktorantka interdyscyplinarnych studiów doktoranckich z zakresu nauk farmaceutycznych i biomedycznych realizowanych na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie oraz Instytucie Biotechnologii w Białymstoku.Absolwentka studiów farmaceutycznych na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie ze specjalizacją Lek Roślinny. Uzyskała tytuł magistra broniąc pracy z dziedziny botaniki farmaceutycznej na temat właściwości antyoksydacyjnych ekstraktów pozyskanych z dwudziestu gatunków mchów. Obecnie w pracy naukowej zajmuje się syntezą nowych substancji przeciwnowotworowych oraz badaniem ich właściwości na liniach komórek nowotworowych. Przez dwa lata pracowała jako magister farmacji w aptece otwartej.

mgr farmacji Sara Janowska