Kwas DHA ochroni przez zawałem, depresją i AMD. Właściwości kwasu DHA

Kwas DHA - należący do grupy kwasów tłuszczowych omega-3 - wykazuje wyjątkowe właściwości zdrowotne. Odpowiednia dawka może uchronić przed chorobą Alzheimera, zwyrodnieniem plamki żółtej (AMD), depresją, a także zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego i złagodzić objawy chorób reumatycznych. Jednak niektóre osoby powinny uważać z nadmiernym spożyciem kwasu DHA, gdyż może on bardziej zaszkodzić niż pomóc.

Spis treści

1. Kwas DHA zwiększa ryzyko raka prostaty i jelita grubego?
2. Kwas DHA zmniejsza ryzyko zawału
3. Kwas DHA ochroni mózg także po udarze
4. Kwas DHA - dawkowanie
5. Kwas DHA może zapobiec zwyrodnieniu plamki żółtej
6. Kwas DHA może uchronić przed demencją
7. Kwas DHA na depresję, stany lękowe i schizofrenię

Kwas DHA (kwas dokozaheksaenowy) należy do wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy kwasów omega-3. Określa się je także jako niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, ponieważ ich brak lub niedobór w diecie powoduje zaburzenia zdrowotne, a dodatkowo nie mogą być one syntezowane w organizmie człowieka. Kwas DHA pełni kluczową rolę w funkcjonowaniu układu nerwowego. Spożywany w odpowiednich dawkach wspomaga także pracę układu odpornościowego i sercowo-naczyniowego. Ponadto łagodzi objawy chorób reumatycznych, ma korzystny wpływ na równowagę hormonalną i sprzyja eliminacji toksyn z organizmu. Jednak w niektórych przypadkach jego nadmierne spożycie może bardziej zaszkodzić niż pomóc.

Kwas DHA zwiększa ryzyko raka prostaty i jelita grubego?

Niektórzy naukowcy twierdzą, że nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 (w tym kwas DHA), ze względu na własności przeciwzapalne, mogą dawać pozytywne efekty w profilaktyce i leczeniu raka, m.in. raka piersi, płuca, prostaty czy nowotworów przewodu pokarmowego. Są jednak badania, które sugerują związek między spożywaniem kwasów DHA a rozwojem niektórych z wymienionych nowotworów.

Naukowcy z Fred Hutchinson Cancer Research Center na łamach "Journal of the National Cancer Institute" przekonują, że wysoka koncentracja kwasów EPA, DHA i DPA, zwiększa o 71 proc. ryzyko wystąpienia najbardziej agresywnych postaci raka prostaty, obarczonych wysokim ryzykiem przerzutów, o 44 proc. ryzyko wystąpienia raka prostaty z niskim ryzykiem przerzutów, zaś o 43 proc. podnosi ryzyko wystąpienia wszystkich postaci tego nowotworu. Tym samym potwierdzili wyniki badań innych naukowców, którzy już wcześniej wykazali związek między rozwojem tego nowotworu a kwasami omega-3. Jednocześnie zaznaczają, że dieta bogata w ryby i owoce morza nie stanowi zagrożenia dla zdrowia mężczyzn. Dowodem na to są badania z Japonii, gdzie przy tego typu odżywianiu poziom występowania raka prostaty, zwłaszcza jego najgroźniejszej postaci, jest jednym z najniższych na świecie. Przypuszczają więc, że szkodliwa może być zwiększona suplementacja kwasów omega-3.

Z kolei naukowcy z Michigan State University, których wyniki badań ukazały się w czasopiśmie "Science", twierdzą, że olej rybny (bogaty m.in. w kwasy DHA) może mieć związek z zapaleniem jelita grubego i rakiem okrężnicy. U badanych przez nich myszy laboratoryjnych (które, co należy zaznaczyć, były podatne na choroby zapalne układu pokarmowego) olej rybi (w dużych dawkach) przy nasilonym stanie zapalnym do rozwoju guza potrzebował zaledwie 4 tygodni. Naukowcy apelują więc, by ustalić limit dawki kwasu DHA, zwłaszcza w przypadku osób z przewlekłymi stanami zapalnymi przewodu pokarmowego.

Kwas DHA zmniejsza ryzyko zawału

Kwas DHA wspomaga prawidłowe funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego. Stabilizuje ciśnienie tętnicze i chroni przed sklejaniem się płytek krwi, a co za tym idzie - powstawaniem zakrzepów w naczyniach. Ponadto obniża poziom złego cholesterolu (LDL) i podnosi poziom dobrego (HDL), redukując ryzyko rozwoju miażdżycy, a co za tym idzie - zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia takich schorzeń, jak choroba wieńcowa czy zawał serca. Z badań wynika, że jedzenie więcej niż jednego posiłku rybnego na tydzień zmniejsza o ponad 50 proc. ryzyko śmierci z powodu chorób serca (w porównaniu z osobami, które nie jedzą ryb w ogóle lub jedzą tylko raz w miesiącu). W przypadku osób, które przeszły zawał, ryzyko to zmniejsza się o 42 proc.

Kwas DHA ochroni mózg także po udarze

Kwas DHA może ochronić mózg przed wystąpieniem udaru. Naukowcy z Uniwersytetu Stanu Luizjana w Nowym Orleanie idą krok dalej i na łamach "Translational Stroke Research" przekonują, że kwas DHA może ochronić mózg także po incydencie mózgowo-naczyniowym. Z przeprowadzonego przez nich eksperymentu na myszach wynika, że podanie kwasu DHA 3 godziny po udarze zmniejszyło obszar uszkodzenia mózgu o 40 proc. Z kolei u gryzoni, które otrzymały dobroczynny kwas w 4 i 5 godzin po udarze, zniszczenia mózgu były odpowiednio o 66 proc. i 59 proc. mniejsze (w porównaniu do zwierząt, które ich nie otrzymały). Ponadto kwas DHA przyczynił się do zmniejszenia obrzęku mózgu i stymulował produkcję neuroprotektyny D1 - substancji, która pomaga w ochronie tkanki nerwowej przed uszkodzeniem.

Kwas DHA może zapobiec zwyrodnieniu plamki żółtej

Kwas DHA jest składnikiem siatkówki oka. Jego niedobór u najmłodszych grozi retinopatią wcześniaków. Z kolei dzieci, które nie jedzą ryb, są podatniejsze na wady wzroku i gorzej widzą. Natomiast niedobór kwasu DHA i innych z grupy omega-3 w starszym wieku może przyczynić się do zwyrodnienia plamki żółtej (centralnej części siatkówki), która może skutkować utratą wzroku. Potwierdzają to wyniki badań amerykańskich naukowców, które zostały opublikowane w piśmie "Archives of Ophthalmology". Doktor William G. Christen z Brigham and Women's Hospital w Bostonie wraz z zespołem poddał kilkuletniemu badaniu grupę kobiet, u których nie zdiagnozowano jeszcze AMD. Okazało się, że panie, które spożywały najwięcej kwasów omega-3, miały o 38 proc. niższe ryzyko wystąpienia zwyrodnienia plamki żółtej (w porównaniu z grupą kobiet, które spożywały najmniej kwasów omega-3). Wyniki dotyczyły zarówno kwasu DHA, jak i EPA. Z kolei spożywanie jednej porcji ryby w ciągu tygodnia - w porównaniu ze spożywaniem jednej porcji ryby na miesiąc - odznaczało się 42 proc. mniejszym ryzykiem rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej związanej z wiekiem pacjenta. Podsumowując: regularne spożywanie kwasów DHA i EPA znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia AMD.

Kwas DHA może uchronić przed demencją

Kwas DHA  poprawia ukrwienie mózgu i usprawnia przepływ bodźców nerwowych między substancją szarą i białą. To m.in. od niego zależy sprawność myślenia, rozumienia i zapamiętywania. Niestety, jego poziom w mózgu maleje wraz z wiekiem. W związku z tym trzeba uzupełniać jego niedobory, by zmniejszyć ryzyko wystąpienia zaburzeń funkcji poznawczych w późniejszym wieku. Udowodniono, że osoby starsze, które jedzą dużo ryb, rzadziej zapadają na chorobę Alzheimera i inne postacie otępienia. Potwierdzają to m.in. wyniki badań naukowców z University of South Dakota w Sioux Falls. Przekonują oni, że kwasy omega-3 (w tym DHA) spowalniają tempo utraty tkanki mózgowej w trakcie procesu starzenia, a tym samym mogą uchronić przed demencją.

Kwas DHA na depresję, stany lękowe i schizofrenię

Kwas DHA, jako składnik strukturalny układu nerwowego, odgrywa znaczącą rolę w jego funkcjonowaniu. Jego niedobór może wiązać się zaburzeniami stabilności błony komórkowej w neuronach oraz przekaźnictwa serotoniny, norepinefryny i dopaminy, co z kolei ma istotne znaczenie w powstawaniu zaburzeń poznawczych i zaburzeń nastroju występujących m.in. w depresji. Tę tezę potwierdzają badania naukowców, z których wynika, że u pacjentów cierpiących na depresję często występuje niedobór DHA w mózgu, a zwłaszcza w kluczowym pod tym względem rejonie, czyli korze czołowej. Przekonują także, że uzupełnienie niedoborów kwasu DHA (oraz innych z grupy omega-3 i omega-6) wspomaga leczenie zaburzeń psychicznych i chorób układu nerwowego, w tym depresji i schizofrenii. Wyniki nie są jednak jednoznaczne i konieczne są kolejne badania, aby ustalić rzeczywistą rolę poszczególnych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w leczeniu i zapobieganiu tych schorzeń.

Monika Majewska