Kozieradka łagodzi objawy licznych chorób i obniża poziom cukru. Zastosowanie i właściwości kozieradki

Kozieradka to roślina, która znalazła zastosowanie w kuchni, kosmetyce i lecznictwie dzięki swoim wyjątkowym właściwościom. Kozieradka m.in. łagodzi objawy choroby wrzodowej i obniża poziom cukru we krwi. W kosmetyce sławę zyskała jako antidotum na wypadające włosy. Z kolei w kuchni pełni rolę aromatycznej przyprawy. Sprawdź, jak jeszcze możesz wykorzystać kozieradkę.

Kozieradka pospolita (łac. Trigonella foenum-graecum L.), inaczej koniczyna grecka, greckie siano czy boża trawka, to roślina, której właściwości od wieków są wykorzystywane w medycynie azjatyckiej.

Zgodnie z tradycyjną medycyną chińską i hinduską, nasiona kozieradki polecane są w leczeniu cukrzycy - jako środek obniżający poziom glukozy we krwi. W Iranie liście kozieradki są popularnym surowcem leczniczym w chorobach narządu wzroku: zapaleniu brzegów powiek, a nawet w jaglicy (egipskie zapalenie spojówek), a także chorobach skóry - czyraku mnogim.

Współczesne badania naukowe potwierdzają odkryte już dawno temu właściwości lecznicze kozieradki, która znalazła zastosowanie nie tylko w lecznictwie, lecz także w kulturystyce, kosmetyce i kuchni.

Spis treści

1. Nasiona kozieradki a wrzody, hemoroidy i rak jelita grubego
2. Nasiona kozieradki obniżają poziom cholesterolu
3. Nasiona kozieradki obniżają poziom cukru we krwi
4. Kozieradka działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo
5. Kozieradka - pozostałe właściwości lecznicze
6. Kozieradka w kulturystyce
7. Kozieradka na czyraki, ropnie i siniaki
8. Kozieradka - zastosowanie w kosmetyce

Nasiona kozieradki a wrzody, hemoroidy i rak jelita grubego

Nasiona kozieradki wywierają pozytywny wpływ niemalże na cały układ pokarmowy:

• wrzody żołądka - ekstrakty wodne i maceraty z nasion kozieradki, dzięki obecności frakcji polisacharydowej (jednej z frakcji błonnika pokarmowego), są stosowane pomocniczo w leczeniu choroby wrzodowej. Po dostaniu się do żołądka polisacharydy pokrywają zmienioną zapalnie błonę śluzową żołądka ochronną warstwą, która zabezpiecza przed czynnikami drażniącymi, takimi jak kwas solny czy pepsyna. Dzięki temu zmniejsza się obrzęk i przekrwienie błony śluzowej, a tym samym przyspiesza proces gojenia;

Surowcem wykorzystywanym w lecznictwie są nasiona kozieradki, rzadziej inne części rośliny.

• poprawa trawienia - wysuszone nasiona lub sporządzony na ich bazie kleik wspomaga trawienie w dolegliwościach przewodu pokarmowego, takich jak dyspepsje, wzdęcia, zapalenie błony śluzowej żołądka oraz choroby wątroby. Nasiona zwiększają bowiem wydzielanie soku żołądkowego i trzustkowego oraz śliny. W związku z tym mogą być podawane również niejadkom w celu pobudzenia apetytu;
• zaparcia - dzięki wysokiej zawartości błonnika, pobudzają perystaltykę jelit i ułatwiają pasaż jelitowy;
• ochrona wątroby - nasiona kozieradki działają także hepatoprotekcyjnie, tzn. ochraniają komórki wątroby, w stopniu porównywalnym z powszechnie stosowaną w schorzeniach wątroby sylimaryną - antyoksydantem, który działa przeciwzapalnie, a także hamuje procesy włóknienia i wnikanie toksyn do wnętrza komórek wątroby;
• pasożyty przewodu pokarmowego - nasiona kozieradki są używane pomocniczo także w leczeniu chorób pasożytniczych przewodu pokarmowego;
• hemoroidy - nasiona mogą być stosowane pomocniczo w leczeniu żylaków odbytu (hemoroidów), gdyż zawarte w nich flawonoidy uszczelniają naczynia krwionośne;
• rak jelita grubego - obecna w nasionach kozieradki diosgenina może uchronić przed rozwojem tego nowotworu, gdyż hamuje wzrost i stymuluje śmierć komórek ludzkiego nowotworu jelita grubego HT-29;

Nasiona kozieradki obniżają poziom cholesterolu

Nasiona kozieradki przyczyniają się do obniżenia stężenia całkowitego cholesterolu, "złego" cholesterolu LDL, trójglicerydów i VLDL - lipoprotein o bardzo małej gęstości. Wszystko dzięki saponinom steroidowym, które nasilają metabolizm cholesterolu i jego przemianę w wątrobie do kwasów żółciowych, których wydalanie stymulują. Jednocześnie saponiny opóźniają wchłanianie związków tłuszczowych. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko rozwoju miażdżycy i związanych z nią chorób serca, m.in. choroby wieńcowej. Właściwości przeciwmiażdżycowe wykazuje także zawarta w nasionach niacyna.

Nasiona kozieradki obniżają poziom cukru we krwi

Nasiona kozieradki zawierają 20-30 proc. substancji śluzowych, składających się głównie z galaktomannanów. To właśnie dzięki nim nasiona kozieradki, spożywane w postaci kleiku, opóźniają opróżnianie żołądka i redukują poposiłkowy wzrost stężenia glukozy. Ponadto hamują aktywność enzymów rozkładających węglowodany oraz obniżają poziom glukozy w moczu, zapobiegając tym samym glukozurii (cukromoczowi). Nasiona kozieradki wykazują zdolność obniżania poziomu cukru we krwi także dzięki obecności 4-hydroksyizoleucyny - aminokwasu, który zwiększa uwalnianie insuliny z komórek wysepek Langerhansa. Z kolei zawarty w nasionach kozieradki zespół polifenoli zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę.

Kozieradka działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo

Udowodniono także, że wyciągi z kozieradki wykazują działanie antybiotyczne. Potrafią zwalczyć bakterie, takie jak: gronkowiec złocisty, E. coli, pałeczka zapalenia płuc, dwoinka rzeżączki, pałeczka ropy błękitnej, Salmonella i rzęsistek pochwowy.

Wodne ekstrakty z korzeni, nasion i pędów kozieradki wykazują aktywność przeciwgrzybiczą wobec drobnoustrojów chorobotwórczych.

Kozieradka - pozostałe właściwości lecznicze

Nasiona kozieradki są wykorzystywane również jako surowiec o działaniu wykrztuśnym w chorobach górnych dróg oddechowych. Badania naukowe wykazują, że nasiona kozieradki mogą działać także przeciwzapalnie, przeciwbólowo i przeciwgorączkowo. Ponadto mogą zapobiegać, a także wspomagać leczenie chorób neurodegeneracyjnych, szczególnie choroby Alzheimera. W Azji nasiona kozieradki wykorzystywane są jako środek mlekopędny, do pobudzania laktacji.

Kozieradka w kulturystyce

Kozieradka znalazła zastosowanie także w kulturystyce, ponieważ redukuje ilość tkanki tłuszczowej i podwyższa stężenie testosteronu. Potwierdzają to badania naukowców z Baylor University, których wyniki badań zostały opublikowane w 2010 roku w „International Journal Sports Nutrition Exercise Metabolism”. Naukowcy codziennie podawali uczestnikom badania - młodym mężczyznom - 500 mg kozieradki, a ci następnie przez 4 dni w tygodniu trenowali z ciężarami. Po 8 tygodniach badań okazało się, że kozieradka rzeczywiście obniża ilość tkanki tłuszczowej i zwiększa poziom całkowitego i biologicznie dostępnego testosteronu, ale nie poprawia siły mięśniowej i wytrzymałości.

Zobacz galerię 4 zdjęcia

Kozieradka na czyraki, ropnie i siniaki

Kataplazmy, czyli gorące okłady z nasion kozieradki, są stosowane w leczeniu miejscowych stanów zapalnych skóry i tkanki podskórnej, m.in. czyraków, ropni i owrzodzeń. Wykazują także działanie zmiękczające, łagodzące stany zapalne oraz redukujące obrzęki, dlatego znalazły zastosowanie również w leczeniu drobnych urazów, stłuczeń i siniaków.

Kozieradka - zastosowanie w kosmetyce

W kosmetyce kozieradka jest stosowana w celu pielęgnacji cery łojotokowej i trądzikowej. Jednak największą sławę zdobyła dzięki temu, że wzmacnia włosy. Wcierka z naparu z nasion kozieradki zapobiega wypadaniu włosów i stymuluje wzrost nowych kosmyków, w tym tzw. baby hair. Ponadto łagodzi podrażnienia skóry głowy.

Bibliografia:

1.Król-Kogus B., Krauze-Baranowska M., Kozieradka pospolita (Trigonella foenum graecum L.) – tradycja stosowania na tle wyników badań naukowych, "Postępy Fitoterapii" 2011, nr 3.2. Ożarowski A., Jaroniewski W., Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987.

Monika Majewska