Koniczyna łąkowa ma wiele zdrowotnych właściwości. Kiedy warto ją stosować?

Koniczyna łąkowa to pospolita roślina z rodziny bobowatych. Jest stosowana w celu wspomagania pracy układu pokarmowego, układu nerwowego oraz przy łagodzeniu bóli menstruacyjnych.

Spis treści

1. Koniczyna łąkowa - jakie składniki lecznicze zawiera?
2. Koniczyna łąkowa - na co działa?
3. Koniczyna czerwona a menopauza
4. Czy czerwona koniczyna może być stosowana u mężczyzn?
5. Czerwona koniczyna - zastosowanie w kosmetyce
6. Czerwona koniczyna w kuchni
7. Koniczyna czerwona - dawkowanie, skutki uboczne, przeciwwskazania
8. Jak wykorzystać koniczynę w domowej apteczce?

Koniczyna łąkowa, inaczej koniczyna czerwona (Trifolium pratense L.), należy do rodziny bobowatych. Występuje w całej Europie, w środkowej Azji oraz północnej Afryce, Australii i Ameryce, przy czym w naszym kraju jest rośliną pospolitą, którą stosuje się jako roślinę leczniczą, ale nie tylko. Wykorzystuje się ją także jako paszę dla bydła i koni, jest bowiem rośliną jadalną - jadalne są wszystkie jej części. Co ważne - tylko korzeni nie należy spożywać na surowo. Można je jeść po wcześniejszym ugotowaniu. 

Koniczyna łąkowa - jakie składniki lecznicze zawiera?

Kwiaty i ziele koniczyny czerwonej bogate są w:

• flawonoidy
• barwniki antocyjanowe
• kwasy fenolowe
• garbniki
• olejki eteryczne
• kwas salicylowy
• witaminę C
• witaminę E
• karoten
• estrogeny roślinne (fitoestrogeny)
• izoflawony
• kobalt
• miedź
• wapń
• potas
• mangan
• cynk
• żelazo
• krzem
• siarkę

Koniczyna łąkowa - na co działa?

Wyciągi z kwiatów i ziela regulują apetyt, trawienie i wypróżnianie. Pobudzają pracę wątroby i pęcherzyka żółciowego. Napar jest polecany przy leczeniu niestrawności. 

Czerwona koniczyna działa również antyoksydacyjnie i przeciwzapalnie - dzięki dużej zawartości flawonoidów i antocyjanów, wspomaga układ krwionośny wzmacniając naczynia krwionośne i obniżając ciśnienie. Obniża także poziom złego cholesterolu chroniąc przed miażdżycą.

Jest polecana kobietom w czasie menstruacji, łagodzi bowiem napięcie przedmiesiączkowe oraz jako środek zapobiegający osteoporozie. Koniczyna podnosi ilość estrogenów. 

Wyciąg z rośliny przyspiesza gojenia ran oraz działa odkażająco zabijając bakterie, grzyby i wirusy. Polecany jest także w celu wspomagania leczenie infekcji górnych dróg oddechowych. Działa wykrztuśnie, więc można go stosować m. in. przy zapaleniu oskrzeli.

Wyciąg z koniczyny może działać lekko nasennie. Z całą pewnością uspokaja i łagodzi napięcia. 

Koniczyna czerwona a menopauza

Zawarte w koniczynie czerwonej izoflawony posiadają podobną budowę do estrogenów, przez co mogą się łączyć z receptorami estrogenowymi w efekcie łagodząc objawy menopauzy czy zmniejszając ryzyko osteoporozy.

Wykazano także, iż izoflawony obecne w koniczynie czerwonej, pobudzają wydzielanie prostacykliny przez śródbłonek naczyń krwionośnych, która jest ważnym czynnikiem obniżającym ciśnienie krwi oraz co bardzo ważne, hamującym tworzenie zakrzepów.

Roślina ta wpływa łagodząco na najbardziej uciążliwe objawy menopauzy, mianowicie:

• zmniejsza uderzenia gorąca i nadmierną potliwość
• działa lekko nasennie i wyciszająco
• poprawia nastrój oraz koncentrację
• zmniejsza bóle stawów i głowy
• przeciwdziała zaburzeniom rytmu serca, zwiększa elastyczność naczyń krwionośnych
• przywraca odpowiednie nawilżenie pochwy i chroni przed spadkiem libido

Czy czerwona koniczyna może być stosowana u mężczyzn?

Czerwona koniczyna wspomaga pracę układu sercowo-naczyniowego, zwiększa elastyczności ścian naczyń krwionośnych i obniża ciśnienia krwi, tym samym zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia chorób układu krążenia.

Koniczyna czerwona może zapobiegać także rozwojowi osteoporozy u mężczyzn. Choroba, choć znacznie częściej występuje u kobiet, może pojawić się także u mężczyzn.

Wyciąg z koniczyny łagodzi przebieg łysienia androgenowego u mężczyzn. Działa w tym przypadku podobnie, jak u kobiet - na receptory estrogenowe zlokalizowane w obrębie mieszków włosowych.

Fitoestrogeny mogą wspomagać także terapię raka prostaty. Według badań, u mężczyzn po zabiegu usunięcia nowotworu prostaty, którzy przez 20 dni stosowali ekstrakt z czerwonej koniczyny w dawce 160 mg, wykazano wyższy stopień apoptozy komórek nowotworowych - apoptoza to mechanizm kontrolowanej śmierci komórki.

Przyjmowanie preparatów z koniczyną czerwoną  może wpływać hamująco na tempo wzrostu nowotworu, a także może zmniejszać prawdopodobieństwo powstawania przerzutów.

Czerwona koniczyna - zastosowanie w kosmetyce

Czerwona koniczyna bardzo dobrze sprawdza się również jako preparat na trądzik, zarówno u młodzieży, jak i u osób dorosłych.

Przyjmowana w formie tabletek lub naparów czy herbat, działa estrogennie i stabilizująco na poziom hormonów, które są w większości przypadków odpowiedzialne za zmiany trądzikowe. Dodatkowo napary z tej rośliny użyte do przemywania skóry zadziałają przeciwzapalnie i łagodząco na zmiany skórne.

Czerwona koniczyna zapobiega androgenicznemu łysieniu oraz zmniejsza wypadanie włosów spowodowane zaburzeniami hormonalnymi. Można ją stosować zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie, w postaci np. płukanek.

Można go stosować także jako płukankę w połączeniu z innymi ziołami - np. dodając ziele lipy i krwawnika, uzyskamy preparat o działaniu przeciwłupieżowym i wzmacniającym włosy skłonne do wypadania.

Przepis: 30 g suszonej koniczyny, 15 g kwiatów lipy, 15 g ziela krwawnika. Zalewamy wszystko litrem wody i gotujemy przez kwadrans na wolnym ogniu. Przestudzonym preparatem można płukać włosy 2 razy w tygodniu.

Czerwona koniczyna w kuchni

Czerwona koniczyna charakteryzuje się wysoką zawartość białka. Jej liście można jeść na surowo, jednak po ugotowaniu są lekkostrawne. Jak już pisaliśmy korzeń nie powinien być spożywany na surowo, tylko po wcześniejszym ugotowaniu.

Koniczyna czerwona - dawkowanie, skutki uboczne, przeciwwskazania

Zalecane dawkowanie preparatów z koniczyną wynosi 500 mg w dwóch dawkach. Przez większość ludzi jest ona dobrze tolerowana, jednak u niektórych wywołuje niepożądane skutki uboczne, takie jak:

• reakcje alergiczne - najczęściej wysypka lub pokrzywka
• bóle głowy i nudności, czasem wymioty
• bóle mięśniowe
• plamienia śródcyklowe lub rozregulowanie cyklu miesięcznego u kobiet.

Jak wykorzystać koniczynę w domowej apteczce?

Napar z koniczyny czerwonej

1 łyżkę suszu należy zalać 1 szklanką wrzącej wody. Odstawić na 30-40 minut, po czym przecedzić.

Spożywać można 2 razy dziennie.

Odwar z koniczyny czerwonej

Do 0,5 litra wrzącej wody należy wsypać 1,5 łyżki rozdrobnionego ziela koniczyny. Wodę dalej gotować pod przykryciem przez 15 minut, a następnie odstawić do wystudzenia.

Odwar można wykorzystać do płukania jamy ustnej i gardła oraz do sporządzania okładów na swędzącą skórę, oparzenia i stłuczenia. Powinno się go pić 3 razy dziennie po pół szklanki, najlepiej przed jedzeniem.

Proszek z koniczyny czerwonej

Suche kwiaty koniczyny z powodzeniem można zmielić w młynku do kawy na proszek i zażywać 2-3 razy dziennie po 1-1,5 g.

Nalewka z koniczyny czerwonej

50 g suchych kwiatów zalać należy 250 ml alkoholu 40-60%. Następnie odstawić na 2 tygodnie w zamkniętym słoju, mieszając od czasu do czasu. Na koniec nalewkę trzeba przefiltrować.

Zalecana dawka to łyżeczka (5 ml) 2-3 razy dziennie. Przy dolegliwościach trawiennych, zapaleniu gardła bądź jamy ustnej nalewkę pić można po 2-6 ml nieco częściej, bo trzy razy dziennie.

Okłady z koniczyny czerwonej

Okład ze świeżych kwiatów koniczyny działa przeciwświądowo i przeciwbólowo przy ukąszeniach owadów. Taki okład robi się z rozgniecionego kwiatu koniczyny - przykłada się go w miejsce ukąszenia na 5 do 10 minut.

Miód z koniczyny

Miód koniczynowy jest bardzo rzadko spotykany. Zazwyczaj znajdziemy jego śladowe ilości w miodzie wielokwiatowym.

Jednak możliwe jest uzyskanie czystego miodu koniczynowego, który pozyskuje się zarówno z koniczyny białej, jak i czerwonej. W zależności od koloru kwiatu powstaje produkt o innym smaku i trochę innych właściwościach. Taki miód ma jednak działanie wyciszające i uspokajające.